بازارچه های رویایی مرزنشینان کابوس اقتصاد ملی / مسیرهای صادراتی که معکوس شد

بازارچه‌های مرزی یکی از گلوگاه‌های مهم واردات اجناس و کالا در کشور هستند. آمار پایین اشتغالزایی یکی از مسائل پرچالش در استان‌های مرزی است از این رو وجود بازارهای مرزی می‌تواند یک فرصت برای درآمدزایی محسوب شود. این فرصت می‌تواند برای مردم منطقه موثر باشد اما تاثیر آن هم در سطح کلان‌تر نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. بازارهای مرزی تاثیر زیادی بر رفاه مردم مناطقی که در بازارهای مرزی زندگی می‌کنند گذاشته است. فرجی یکی از واردکنندگان کالا در مرز بانه در گفتگو با "اقتصاد ۱۰۰" با اشاره به تاثیر بازارهای مرزی بر سطح رفاه مردم منطقه بیان کرد: در این مدت شرایط برای مردم منطقه به جهت وجود بازارهای مرزی خوب است. همچنین برای افرادی که بیکار بوده‌اند برگه پیله وری ؟ گرفته‌اند و به شکل قانونی کار می‌کنند. این برگه به عنوان کارت بازرگانی در بازارچه‌های مرزی شناخته می‌شود.  

وی در ادامه گفت: بیشترین شغلی که افراد در این منطقه دارند کار در بازار است زیرا شغل دیگری وجود ندارد. حتی مردم شهر از بازارهای مرزی خرید می‌کنند و برای فروش به شهر می‌آورند. عموم اجناس هم شامل پوشاک، وسایل جانبی مانند گوشی تلفن همراه است.

این وارد کننده کالا در پاسخ به این سوال که حجم کالایی که وارد می‌شود چقدر است؟ گفت: طبق آنچه که من اطلاع دارم روزانه ۷۰ تا ۸۰ تن کالا وارد بازارچه‌های مرزی می‌شود که البته شامل خودرو نیز می‌شود. پس از اینکه این ۸۰ تن کاملا وارد مرز و بازارچه‌های مرزی شد وارد شهر بانه، سقز و سایر شهرها هم می‌شود.

وی اضافه کرد: بازارهای مرزی فعالیت خوبی دارند حتی در روزهای تعطیل تا ساعت ۳ بعد از ظهر باز هستند و فروشندگان مشغول کار هستند. نا گفته نماند یک سری اجناس قاچاق هستند که اجازه واردات ندارند در عین حال یک سری اجناس دیگر هم هستند که از طریق بازرسی بازارچه مرزی بررسی و سپس وارد کشور می‌شوند.

وارداتی بهتر از قاچاق

فرجی در پاسخ به این سوال که وارد کردن اجناس تاثیری بر تولید داخل می‌گذارد؟ گفت: این موضوع در حجمی نیست که بتواند به تولید داخل کشور ضربه بزند و اگر مسئولین بتوانند مسائل دیگر کشور را کنترل کنند بهتر است. به هر حال ۲۹ هزار خانوار در این منطقه مرزی ساکن هستند و از همین روش ارتزاق می‌کنند. وی درباره عمده مشکلاتی که برای افراد شاغل در بازارچه‌های مرزی وجود دارد گفت: وقتی کمرگ می‌خواهد روی کالاها قیمت بگذارد مردم را با مشکلاتی مواجه کرده است از این رو برخی افراد به سمت وارد کردن کالاهای قاچاق می‌روند. دولت باید تعرفه کمرگی را پایین بیاورد و شرایط را تسهیل کند.

وی درباره بیشترین کشورهایی که اجناس آنها در ایران به فروش می‌رسد گفت: بیشتر کالاهایی که وارد می‌کنیم از کشورهای ترکیه، کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور و مالزی است و مردم بیشتر از محصولات کشورهای کره و ژاپن استفاده میکنند. قبلا اجناس چینی هم مورد استقبال بود اما اکنون به دلیل کیفیت پایین اجناس چینی دیگر از اینها استقبالی نمی‌شود.

صادرات از بازارچه‌های مرزی هدفی فراموش شده

در ادامه سید جواد حسینی کیا عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم استان کرمانشاه در گفتگو با "اقتصاد ۱۰۰" با بررسی وضعیت بازارچه‌های مرزی و تاثیر آن بر رفاه مردم منطقه به دلیل ‌پررنگ بودن بُعد دلالی و کمرنگ شدن بعد تولید اظهار داشت: هدف از راه اندازی بازارچه‌های مرزی از ابتدا ایجاد یک سکوی پرتاب برای صادرات کالاهای ایرانی بوده است. دوم اینکه بازارچه های مرسی می‌توانست سوپاپ اطمینان برای واردات کالاهای اساسی و مورد نیاز باشد اما اکنون به سمت کالاهای لوکس و قاچاق کشیده شده است.

وی افزود: شاید این مساله در برخی از مناطقی که دارای بازارچه‌ها و مناطق آزاد هستند سایه‌ای بیاندازد اما در سطح کلان نیازمند یک نظارت و ساماندهی جدی هستند تا به تولید لطمه نزد و مهم‌تر از همه کالاهایی وارد کشور شود که نیاز اساسی کشور است. به عنوان مثال در زمینه واردات پوشاک ما این موضوع را میبنیم که واردات پوشاک صنعت نساجی و پوشاک کشور را مورد هدف قرار میدهد از این رو باید چنین ورداتی رصد شود. یا حتی واردات لوازم خانگی بعضا بازار تولید اجناس لوازم خانگی را تحت شعاع قرار داده است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بیان کرد: بازارچه‌های مرزی برای بررسی و نظارت بیشتر، نیازمند تعریف قوانین خاص و جدی هستند که بتواند علاوه بر کمک و حمایت کولبران، نظارت جدی بر مرزها داشته باشند و مشاغل پایدار برای جوانانی است که اکنون مشغول کار در بازار‌های مرزی هستند ایجاد کند.

تقاضایی که پاسخ می خواهد

این نماینده مجلس با اشاره به تاثیر واردات محصول بر تولیدات داخل گفت: واردات برای بحث ناترازی عرضه و تقاضا است و کمکی به تولید نمی‌کند. هر کالایی که در کشور تولید می‌شود برای ایجاد توازن و هم ترازی در عرضه و تقاضاست. اما اگر کالایی به اندازه کافی وجود داشته باشد یا ظرفیت تامین و تولید آن در کشور باشد، واردات به آن صدمه خواهد زد.

حسینی کیا گفت: یک قانون مبنی بر این داریم که ورود کالایی که ۵۰ درصد آن در کشور تولید میشود و ظرفیت تولید صد در صدی آن در کشور وجود دارد، ممنوع است.

وی در پاسخ به این سوال که شناسه کالا برای جلوگیری ورود کالای قاچاق چقدر کمک کننده است و چقدر موجب مدیریت بهتر بازارچه‌های مرزی می‌شود؟ گفت: این موضوع به بحث ساماندهی کمک خواهد کرد. برای از بین بردن ناترازی‌ها باید به اندازه نیاز کالا وارد کشور شود اما اکنون این اتفاق نمی‌افتد و برخی کالا‌ها بیش از اندازه نیاز وارد کشور می‌شود و دچار آشفتگی شده است.