ترفندهای نقد کردن چک بی‌محل / فاطمه جعفریان چه گفت؟

جعفریان در خصوص روش‌های وصول چک توضیح می‌دهد که دو راه اصلی برای پیگیری چک‌های برگشتی وجود دارد:

۱. روش کیفری

چنانچه چک برگشتی ویژگی‌های کیفری داشته باشد، دارنده چک می‌تواند شکایت کیفری بابت چک بلامحل طرح کند و موضوع را در دادسرا و دادگاه کیفری پیگیری نماید. برای استفاده از این روش، باید در مدت ۶ ماه از تاریخ صدور چک، دارنده آن، چک را برگشت بزند و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند. در صورتی که گواهی در این مدت دریافت نشود، دیگر امکان پیگیری از طریق روش کیفری وجود نخواهد داشت.

در این روش، تنها صادرکننده چک قابل پیگیری است و امکان طرح شکایت علیه ضامن یا ظهرنویس وجود ندارد. همچنین در چک‌های سفید امضا، بدون تاریخ، مشروط یا چک تضمین ، طرح شکایت کیفری امکان‌پذیر نیست.

۲. روش حقوقی

اگر چک دارای وصف کیفری نباشد، دارنده آن می‌تواند به روش حقوقی اقدام کند. این روش بسته به مبلغ چک و نوع چک (قدیمی یا صیادی)، ممکن است در مراجع مختلف پیگیری شود. در این روش، دو مسیر اصلی برای پیگیری وجود دارد:

الف) اجرای ثبت

چک به عنوان یک سند لازم‌الاجرا شناخته می‌شود و دارنده می‌تواند چک را به اجرای ثبت ببرد. در این صورت، اجرا با ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک، مهلتی ۱۰ روزه برای پرداخت وجه تعیین می‌کند. در صورت عدم پرداخت، اموال صادرکننده توقیف خواهد شد.

ب) اقدام از طریق واحد اجرای احکام

مطابق ماده ۲۳ قانون جدید چک ، دارنده چک می‌تواند با ارائه گواهی عدم پرداخت از دادگاه درخواست اجراییه کند. دادگاه پس از بررسی شرایط، مانند عدم قید شرط در چک، یا نبود دستور عدم پرداخت، اجراییه صادر خواهد کرد.

در هر دو روش، دارنده چک باید پیش از هر اقدام، به بانک محال‌علیه (بانک محل پرداخت وجه) مراجعه و گواهی عدم پرداخت دریافت کند که در آن باید کد رهگیری سامانه صیاد درج شده باشد.