فوری / تکلیف مالیات طلا مشخص شد

ویدیویی اخیراً منتشر شده است که ادعاهایی در مورد تغییرات مالیاتی در صنعت طلا و جواهر ایران مطرح کرده و سبب نگرانی کاربران در فضای مجازی شده است. ویدیو حاکی از آن است که بر اساس دستور دولت، از دی ماه همگان باید طلاهای در اختیار خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند، و تولیدکنندگان و فروشندگان باید تمام تراکنش‌ها را در این سامانه ثبت نمایند.

همچنین، بیان شده که مشتریان می‌بایست در هنگام معاملات، کارت ملی خود را ارائه دهند تا جزئیات معامله ثبت شود. علاوه بر این، ادعا شده که مردم باید ۲۵ درصد از سود حاصل از فروش طلا را به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه پرداخت کنند.

با این حال، موضوعی که ویدئو به آن پرداخته، افزایش نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده نبوده و این ادعا با قوانین فعلی در ایران تطابق ندارد. مطابق با قانون، خریداران طلا موظف به پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده هستند و لایحه بودجه ۱۴۰۳ نیز اشاره‌ای به درج اطلاعات خرید و فروش طلا در سامانه جامع تجارت ندارد.

سازمان امور مالیاتی هم عنوان کرده که افزایش مالیات یا اضافه‌کردن پایه‌های مالیاتی جدید به بخش طلا را رد می‌کند. به جای این، تأکید شده که تنها مالیات آن ۹ درصدی است که از اجرت، حق‌العمل و سود فروشندگان دریافت می‌شود.

اما در مورد ثبت اطلاعات در سامانه، از دی ماه، برخی از صاحبان مشاغل، از جمله در بخش طلای تجاری، ملزم به صدور صورت‌حساب الکترونیکی شده‌اند، که بخشی از تلاش‌های دولت برای هوشمندسازی و شفاف‌سازی نظام مالیاتی است.

نهایتاً، ادعای مالیات ۲۵ درصدی بر سود فروش طلا نادرست است و هنوز مالیات بر عایدی سرمایه کاملاً تصویب و اجرایی نشده است. بر اساس طرح‌های مطرح شده، فقط ۳ درصد از افراد دارای دارایی‌ها بیش از حد معافیت، مشمول پرداخت این مالیات خواهند بود که شامل فروشندگان طلای معمولی نمی‌شود.

بنابراین، این نگرانی‌ها که مردم به اشتراک گذاشته‌اند بیشتر ناشی از سوءتفاهم‌ها یا اطلاعات نادرست است تا تغییرات واقعی در قوانین مالیاتی کشور.

در بسیاری از کشورها برای خنثی‌سازی تقاضای سفته‌بازی و هدایت سرمایه‌ها برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد، مالیات بر عایدی سرمایه بر بازارهایی مانند طلا، مسکن و اتومبیل وضع می‌کنند. در ایران هم اخیرا برای مالیات بر عایدی خودرو و مسکن شرایطی تعیین شده که شاید همین مسئله موجب باورپذیری شایعه مالیات بر عایدی طلا باشد.

در بازار طلا سرمایه‌های خرد قابلیت ورود دارد، سکه و طلا همزمان با رشد دلار افزایش قیمت می‌‌یابد و سرعت نقدشوندگی‌ آن بیشتر از بازار مسکن و خودرو است. با وضع مالیات بر طلا، پیش‌بینی می‌شود ارز یکی از بازارهایی است که با افزایش تقاضا مواجه شود، چون قابلیت جذب سرمایه خرد را دارد و در چنین شرایطی بازار ارز می‌تواند برای خریدار جذاب شود.

مسئله‌ای که بازار طلا را با سایر بازارها متفاوت کرده، آن است که طلا بر رفاه مردم اثر ندارد؛ ولی خروج سرمایه از چنین بازاری و‌ ورود آن به بازارهای خودرو، مسکن و ارز که بر رفاه مردم اثر مستقیم دارد، می‌تواند هزینه زندگی مردم را افزایش دهد و بر رفاه اثر منفی بگذارد.

طلا در ایران تقاضای زینتی و سرمایه‌گذاری دارد و چون تغییر نرخ دلار مستقیماً بر قیمت طلا اثر می‌گذارد، در بزنگاه‌های تورمی و افزایش نرخ دلار، با افزایش تقاضا مواجه می‌شود.

معاملات طلا در ایران برای همه مردم کشور قانونی است‌ ولی معاملات دلار در بازار غیررسمی در فضای قانونی و تحت حسابرسی مالیاتی انجام نمی‌شود و بر اساس قانون، معاملات دلار بازار آزاد قاچاق است. به همین خاطر تقاضای سرمایه‌گذاری مردم میان دو بازار ارز و طلا بیشتر به سمت بازار طلا و سکه حرکت می‌کند که حباب سکه و افزایش حباب طلا و سکه در جهش‌های ارزی، این مسئله را تایید می‌کند‌. 

حال اگر فرض شود که بر معاملات طلا مالیات وضع شود، بخش بزرگی از تقاضای طلا به سمت معاملات در فضای غیررسمی ارز می‌رود و بخش دیگری از تقاضای سرمایه‌گذاری در بازار طلا نیز کم خواهد شد که سایر بازارها را با مشکل مواجه خواهد کرد.