آشوب در بازار ایرانی ها ! / قیمت خودرو از دلار فاصله گرفت !

چرا بازار خودرو دیگر از دلار پیروی نمی‌کند؟

در شرایطی که در سال‌های گذشته نوسانات نرخ ارز همیشه تأثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر قیمت خودرو در بازار ایران داشت، امسال شاهد کاهش تأثیرپذیری بازار خودرو از قیمت دلار و حتی برخی متغیرهای اقتصادی مانند انتظارات تورمی و افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها هستیم. این امر باعث شده که بازار خودرو علی‌رغم افزایش قیمت ارز و تصمیمات اقتصادی جدید، دچار جهش‌های قیمتی نگردد.

بی‌حسی بازار خودرو به تحولات اقتصادی

کارشناسان دلیل اصلی این عدم واکنش بازار خودرو به قیمت ارز و تحولات سیاسی را "بی‌حسی" بازار می‌دانند. این وضعیت به این معناست که بازار خودرو دیگر مانند گذشته ظرفیت و کشش رشد قیمتی را ندارد و به نوعی دیگر نمی‌تواند تغییرات کوچک یا متوسط قیمت دلار را به‌سرعت در قیمت خودروها منعکس کند. به عبارت دیگر، افزایش‌های چند هزار تومانی در قیمت دلار دیگر به اندازه گذشته نمی‌تواند بازار خودرو را دچار نوسانات شدید کند.

تغییرات اندک پس از افزایش قیمت کارخانه‌ای

یکی از دلایل این سکون نسبی در بازار خودرو، افزایش ۳۰ درصدی قیمت کارخانه‌ای خودروها در ماه‌های اخیر بود. اما جالب اینجاست که این افزایش قیمت کارخانه‌ای نتواسته تاثیر زیادی بر قیمت‌ها در بازار آزاد بگذارد. در واقع، پس از افزایش قیمت کارخانه‌ای، قیمت خودروها در بازار آزاد تنها حدود ۱۰ درصد یا حتی کمتر افزایش یافته است که نشان‌دهنده کمبود تقاضا و رکود در این بازار است.

امید به واردات خودروهای دست دوم

واردات خودروهای خارجی به ویژه خودروهای کارکرده، به عنوان یکی دیگر از عواملی که به رکود بازار خودرو دامن زده، مطرح است. در شرایط کنونی، فاصله قیمتی بین خودروهای پرتیراژ داخلی و خارجی چندان زیاد نیست و بسیاری از مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند به جای خرید خودروی داخلی با مصرف سوخت بالا و کیفیت متوسط، خودروهای خارجی ولو کارکرده را خریداری کنند. این امر موجب کاهش تقاضا برای خودروهای داخلی شده و در نتیجه، بازار خودرو کمتر تحت تأثیر تغییرات قیمت ارز قرار می‌گیرد.

قدرت خرید پایین و رکود تقاضا

یکی از دلایل مهم دیگر کاهش حساسیت بازار خودرو به نوسانات ارز، کاهش شدید قدرت خرید مردم است. با توجه به اینکه قیمت خودروها در بازار آزاد به طور چشمگیری افزایش یافته و در عین حال درآمد مردم مطابق با این رشد قیمت‌ها بالا نرفته است، عملاً خرید خودرو برای بخش بزرگی از مردم غیرممکن شده است. این مسئله باعث شده که تقاضا برای خرید خودرو به شدت کاهش پیدا کند و بازار از کشش لازم برای پذیرش افزایش قیمت‌ها محروم شود.

وضعیت بازار خودرو در ۹ ماهه اخیر

برای تحلیل دقیق‌تر این پدیده، باید نگاهی به روند قیمت‌ها در ۹ ماه اخیر داشت. در فروردین ماه، با افزایش ۲.۹ درصدی قیمت دلار، قیمت خودروها میانگین ۵ تا ۸ درصد رشد کردند. اما در ماه‌های بعدی، در حالی که نرخ ارز در برخی موارد کاهش یافت، قیمت خودروها هم کاهش یافت، به طوری که در اردیبهشت ماه با افت ۸ درصدی قیمت ارز، قیمت خودروها ۳ تا ۱۰ درصد کاهش پیدا کرد. این کاهش‌ها نشان‌دهنده آن است که بازار خودرو دیگر مانند گذشته نسبت به تغییرات ارزی واکنش نشان نمی‌دهد.

نتیجه‌گیری

با همه این تفاسیر، به نظر می‌رسد که بازار خودرو در ایران، پس از سال‌ها مواجهه با تحولات و بحران‌های اقتصادی، دیگر از حساسیت گذشته برخوردار نیست و به سمت یک رکود پایدار پیش می‌رود. عواملی مانند افزایش واردات خودروهای دست دوم، کاهش قدرت خرید مردم و تغییرات ساختاری در بازار، باعث شده که دیگر نوسانات قیمت ارز نتواند همانطور که در گذشته باعث جهش‌های قیمتی می‌شد، بر بازار خودرو تاثیرات قابل‌توجهی بگذارد. در نتیجه، به نظر می‌رسد بازار خودرو به تدریج به یک حالت تعادل رسیده که کمتر تحت تأثیر نوسانات ارزی قرار می‌گیرد.