انتقاد تند و تیز از بودجه 1404 /افزایش قیمت بنزین یعنی کبریت کشیدن بر سفره مردم

به گزارش اقتصاد 100، لایحه بودجه 1404 از موارد مورد بحث بین چهره‌های سیاسی و اقتصادی در روزهای گذشته بوده است، بودجه ای که رئیس جمهور در هنگام تقدیم آن به مجلس صحبت از واقع بینی در تدوین کرده بود.

آلبرن بغازیان، اقتصاددان در این راستا به «اقتصاد 100» می‌گوید: وقتی خودشان اعلام می‌کنند با کسری بودجه، این لایحه را تحویل می‌دهیم، دولت این پول را باید از طریق استقراض یا برداشت مازاد از بانک‌ها تامین کند که خودش به معنی تورم است. 

مشروح گفت‌وگوی اقتصاد 100 با «آلبرت بغازیان، کارشناس اقتصادی» را بخوانید؛

****

* آقای بغازیان! لایحه بودجه 1404 در شرایطی رونمایی شده که اقتصاد ایران با کسری بودجه ۸۵۰ هزار میلیارد تومانی روبه‌رو است، ارزیابی شما در این خصوص چیست؟

 واقعا باید تعجب کرد. لایحه بودجه به معنی منابع و مصارف، هزینه‌ها و درآمدهاست. چطور می‌شود بودجه را نامتعادل و ناتراز بست؟ مگر امکان دارد؟ باید دید مدل اقتصادی پشت این بودجه چیست. آیا در راستای برنامه 5 ساله است؟ وقتی خود رئیس جمهور تاکید می‌کند که این برنامه را پیش می‌برم، یک پنجم آن ناتراز می‌شود؟ این‌ موارد واقعا باید از دوستان سازمان برنامه سوال شود. 

وای بر انحراف بودجه 1404 در سال بعد

سازمان برنامه درآمدهای مالیاتی و نفتی و همچنین هزینه‌ها را حساب کرده از هم کم می کند، کسری پیش می‌آید، بعد بودجه را با کسری ارائه می‌دهد؟ خب باید هزینه ها را تعدیل کند. هزینه‌ها را بدبینانه و با رشد خوب و از سمت دیگر درآمدها را خیلی خوش بینانه می‌نویسند، بنابراین نتیجه می‌شود کسری چند هزار میلیاردی که مشخص است کاملا غیر حرفه‌ای نوشته شده است. 

جالب است! زمانی که بودجه بدون کسری می‌نوشتند، درآمدها محقق نمی‌شد، تورم هم هزینه‌ها را بالا می‌برد و انحراف از بودجه دو برابر می‌شد. حال که با کسری نوشته مشده، وای بر انحراف آن در سال بعد. 

رئیس سازمان و بودجه چگونه زیر بار چنین بودجه‌ای رفته است

* با توجه به بودجه‌ای که ارائه شده، می توان به کنترل تورم امید داشت؟

خیر. وقتی خودشان می‌گویند با کسری بودجه را تحویل می‌دهیم، این پول را چه کسی باید تامین کند؟ ضمن اینکه هزینه‌ها باید سر ماه پرداخت شود اما بخشی از درآمد، مالیات است که در سال بعد یعنی 1405 وصول می‌شود که چند ماه هم به آن فرصت می‌دهند. خب در این فاصله زمانی دولت این پول را باید از طریق استقراض یا برداشت مازاد از بانک‌ها تامین کند. همین مسئله به معنی تورم است. 

سال 1405 هم که مالیات‌ها را جمع آوری می‌کنند، به اندازه یک سال از ارزش آن کم شده است. واقعا تعجب می‌کنیم آقای پورمحمدی (رئیس سازمان برنامه و بودجه) با سابقه‌ای که دارد چطور زیر باز چنین بودجه‌ای رفته‌ است. 

البته هزینه‌‌هایی که از سوی نهادها به دولت تحمیل می‌شود کم نیست اما قرار بود معافیت‌های مالیاتی را برای برخی از نهادها که از بودجه دولت می‌گیرند ولی مالیاتی پرداخت نمی‌کنند، بازنگری کنند. بنابراین این بودجه تورم زاست و باید دید نرخ ارز را در بودجه چه مبلغی در نظر می‌گیرند. 

 نرخ ارز کماکان بالا خواهند ماند

* به نظر شما سیگنال لایحه بودجه 1404 به نرخ ارز بازار آزاد چه خواهد بود؟

در همین چند روز که افزایش نرخ ارز در کشور شتاب گرفته، بخاطر اخبار بودجه بوده که به فعالان این سیگنال را می‌دهد که کسری را باید از طریق فروش ارز با نرخ بالاتر تامین کنند. تلاش آقای همتی این است که نرخ نیمایی را بالا برده و به نرخ آزاد برساند، که همین باعث می‌شود نرخ آزاد جلوتر برود. حتی اگر تنش‌های سیاسی و جنگ خاتمه پیدا کند، نرخ ارز کماکان بالا خواهند ماند. 

افزایش قیمت بنزین کبریت کشیدن بر سفره مردم است

* با ارقام اعلام شده وضعیت بنزین را چگونه پیش بینی می کنید؟  آیا دولت می تواند نرخ سوخت را ثابت نگه دارد؟

افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی مانند کبریت کشیدن بر سفره مردم است. الان زمان افزایش قیمت بنزین نیست. به جای اینکه ناوگان را نوسازی کنیم، حمل و نقل عمومی را افزایش دهیم که کم تر از خودروهای شخصی استفاده شود که ترافیک ناشی از آن هم خود موجب افزایش قیمت بنزین می‌شود، فقط روی بنزین متمرکز می‌شویم. اگر قیمت بنزین بر اساس فوب خلیج فارس است، حقوق‌ها را  هم فوب خلیج فارس کنند. 

همیشه چیزی که تکذیب شده، بعدا اعمال شده است. اینکه سهمیه بندی باشد یا نرخ‌های متفاوت و یا قیمت تا 24 هزار تومان هم بالا برود عملا سناریوهایی است که به نرخ آخر مطرح شده درباره بنزین منتهی خواهد شد.