۳ پیش‌بینی جذاب درباره آینده بازار مسکن پس از توافق ایران و آمریکا

با گذشت زمان، بازار مسکن به یک رکود عمیق و مداوم فرو رفت؛ وضعیتی که باعث تثبیت قیمت‌ها یا حتی کاهش موقت آنها شد. نقش کلیدی بازارهای ارز و طلا به عنوان معیارهای اصلی سرمایه‌گذاری برای ایرانیان، در این رکود مشهود بود. در شرایطی که قیمت دلار و طلا افزایش چشمگیری داشت، بسیاری از مردم ترجیح دادند دارایی‌های خود را به این بازارها منتقل کنند تا در بازار مسکنی که با مشکلات و نوسانات متعدد مواجه بود.

اما در روزهای اخیر، اخبار سیاسی از احتمال توافقی میان ایران و آمریکا حکایت دارند؛ گمانه‌زنی‌هایی که توجه بسیاری از فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده است. این سوال مطرح شده که چنین توافقی چه تاثیری بر بازار مسکن و بازارهای جانبی خواهد گذاشت؟ در صورت موفقیت این مذاکرات، می‌توان شاهد تغییرات مهمی در بازار مسکن بود.

آرامش احتمالی پس از توافق

با دستیابی به توافق هسته‌ای، یکی از اولین آثار بر بازار مسکن، بازگشت آرامش به این بازار خواهد بود. کاهش تحریم‌ها و ورود سرمایه‌های خارجی می‌تواند منابع مالی لازم برای پروژه‌های عمرانی را فراهم کند و عرضه مسکن را افزایش دهد. همچنین، کاهش نوسانات ارزی می‌تواند قدرت خرید مردم را تقویت کند و تقاضا برای خرید مسکن را افزایش دهد. این روند، به احتمال زیاد موجب رونق بازار خواهد شد، اما این بار، افزایش قیمت‌ها ممکن است متوازن‌تر و مطابق اصول عرضه و تقاضا باشد.

تاثیر بر بازارهای موازی

توافق با آمریکا تاثیرات گسترده‌ای بر بازارهای موازی همچون ارز و طلا خواهد داشت. رفع فشارهای اقتصادی و کاهش نوسانات این بازارها، می‌تواند توجه سرمایه‌گذاران را به بازار مسکن جلب کند و بازگشت سرمایه‌ها به این بازار را تسهیل کند. این تغییرات، ممکن است موجب رونق نسبی و افزایش معاملات در بازار مسکن شود.

به طور کلی، در صورت حصول توافق، بازار مسکن احتمالا از رکود شدید فعلی خارج شده و وارد دوره‌ای از رشد و تحرک خواهد شد. البته، عوامل دیگری همچون شرایط اقتصادی کشور و سیاست‌های داخلی نیز در این روند موثر خواهد بود.

مقایسه دوران توافق‌های گذشته

نگاهی به داده‌های آماری دوره برجام، می‌تواند دیدگاهی روشن‌تر درباره تاثیر توافق‌ها بر بازار مسکن ارائه دهد. بر اساس آمارهای موجود، در سال ۱۳۹۴ و با امضای توافق برجام، قیمت‌ها و حجم معاملات در بازار مسکن تغییرات متفاوتی داشتند. به عنوان مثال، در بهار همین سال، حدود ۴۱ هزار فقره معامله در تهران ثبت شد که پس از امضا، به حدود ۴۰ هزار معامله کاهش یافته است.

روند رو به رشد پس از اجرای برجام

با اجرای برجام در زمستان سال ۹۴، بازار مسکن وارد دوره‌ای تازه شد؛ قیمت‌ها و تعداد معاملات روند صعودی پیدا کردند و این مسیر در سال‌های ۹۵ و ۹۶ نیز ادامه داشت. به عنوان مثال، در زمستان ۱۳۹۶، متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران به پنج میلیون و ۸۷۰ هزار تومان رسید و تعداد معاملات نیز رشدی ۱۴.۸ درصدی داشته و به ۵۳ هزار فقره رسید.

برهم‌ریختگی بازار با خروج آمریکا از برجام

خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ فضای بازارهای مالی و سرمایه‌ای را دچار چالش کرد. خریداران سرمایه‌ای به دلیل چشم‌انداز تورمی، مسکن را نیز به‌عنوان گزینه‌ای برای حفظ ارزش دارایی خود مدنظر قرار دادند و این موضوع موجب جهش قیمتی شد. رشد تورم و قیمت دلار و فشارهای اقتصادی بر مصرف‌کنندگان باعث شد بازار مسکن به محلی برای سرمایه‌گذاری بزرگ تبدیل شود.

در شرایط فعلی، احتمال وقوع تنش‌های نظامی در منطقه نیز نگران‌کننده است و این عامل نیز می‌تواند تاثیر زیادی بر نوسانات بازارهای اقتصادی بگذارد.

عقب‌ماندگی بازار مسکن نسبت به بازارهای موازی

بازار مسکن در سال گذشته رشد کمتری نسبت به دیگر بازارها داشت؛ به‌طور مثال، قیمت دلار ۶۰.۸ درصد و قیمت طلا ۱۵۱.۲ درصد رشد داشتند، اما رشد قیمت مسکن تنها معادل ۳۷.۱ درصد بود. این روند نشان‌دهنده عقب‌ماندگی بازار مسکن نسبت به بازارهای موازی است.

سرمایه‌ها به سوی بازار مسکن بازمی‌گردند؟

فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند که توافق سیاسی میان ایران و آمریکا، می‌تواند موجب کاهش قیمت ارز و طلا و بازگشت سرمایه‌ها به بازار مسکن شود. با این حال، افزایش شدید قیمت‌ها ممکن است مصرف‌کنندگان را همچنان در حاشیه بازار نگه دارد.

خانه‌دار شدن؛ رویایی دست‌نیافتنی؟

با وجود چشم‌انداز مثبت توافق سیاسی، سوال اینجاست که آیا این توافق به آسان‌تر شدن خرید خانه برای خانوارهای ایرانی منجر خواهد شد؟ ورود سرمایه‌های کلان به بازار مسکن می‌تواند موجب افزایش تقاضا و در نتیجه صعودی شدن بیشتر قیمت‌ها شود. این شرایط، متقاضیان مصرفی را بیش از پیش در حاشیه نگه خواهد داشت.

بازار مسکن نیازمند سیاست‌های حمایتی موثر است تا توان خریداران مصرفی را افزایش دهد. در غیر این صورت، رویای خانه‌دار شدن همچنان برای بسیاری از افراد به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل خواهد شد.