سنگ یاقوت چیست و چه انواعی دارد؟

برای افزایش ماندگاری زیبایی و درخشش سنگ‌های قیمتی، باید نکات مهمی را درباره روش‌های نگهداری از آن‌ها آموخت. نگهداری یاقوت کبود یا سرخ اگرچه کار ساده‌ای است، اما به دقت بالایی نیاز دارد تا در طولانی‌ مدت خراب یا شکسته نشود. برای این‌که چیزی از درخشش این سنگ در گذشت زمان کم نشود و بتوانید تا مدت‌ها از زیبایی و خواص آن بهره‌مند شوید، لازم است نکات مهمی را رعایت کنید.

نگهداری از سنگ یاقوت و دیگر کانی‌‌های قیمتی به شیوه‌ای صحیح، نیازمند شناخت آن‌ها و ویژگی‌هایشان است. یاقوت (ruby) که در دسته سنگ‌های قیمتی و گران‌بها قرار می‌گیرد، گونه‌ای کوراندوم بوده و جزء سنگ‌های سنباده است. این سنگ در رنگ‌های مختلفی وجود دارد اما محبوب‌ترین آن‌ها، قرمز پررنگ است که رگه‌های آبی داشته و به آن یاقوت سرخ، قرمز عمیق، غنی از قرمز و خون کبوتر می‌گویند. این نوع از سنگ‌های یاقوت، مانند دانه‌های رسیده انار به‌نظر می‌رسند و به‌همین دلیل در کشور تایلند به tabtim (درخت انار) معروف است.

سختی سنگ یاقوت به‌اندازه‌ای بالا است که در دنیا بعد از الماس از آن به سخت‌ترین کانی (با میزان سختی ۹ موس) یاد می‌شود. این مقاومت و استحکام بالای یاقوت باعث می‌شود تا استفاده روزمره آن راحت‌تر بوده و در صورت نگهداری صحیح و عدم برخورد ضربه‌های سنگین، تا سال‌های طولانی سالم بماند.

سنگ‌های یاقوت را می‌توان از جنبه‌های مختلفی بررسی و دسته‌بندی کرد. از لحاظ فرم ظاهری، این سنگ در بلورهای منشوری با شکل جدولی، دو پیرامیدی، رومبوهدری، دانه‌ای و تکه‌های بزرگ و شفاف یافت می‌شود. از نظر رنگ نیز یاقوت‌ها را در دو سایه سرخ و کبود تقسیم‌بندی می‌کنند. این سنگ‌ها بسته به این‌که از چه معدنی استخراج می‌شوند در سایه‌های مختلفی از جمله صورتی، قرمز بنفش، قرمز شرابی و نارنجی مایل به قرمز وجود دارند. تصور اغلب مردم از رنگ سنگ یاقوت، بنفش صورتی کم‌رنگ است؛ اما در واقع این سنگ‌ها همان یاقوت کبود هستند.

این‌که رنگ سنگ یاقوت چه باشد، به مقدار ناخالصی‌های آن بستگی دارد؛ چرا که تمام ساختارهای معدنی و عناصر شیمیایی موجود در آن‌ها یکسان بوده و حتی ممکن است از یک معدن استخراج شوند. اگر ناخالصی‌های این کانی را جدا کنیم، به گوهر بی‌رنگ و شفافی دست پیدا می‌کنیم که یاقوت کبود سفید نام دارد.

در میان مردم یاقوت سرخ نماد متولدین جولای (تیر) و یاقوت کبود نماد متولدین ماه سپتامبر (شهریور) است. استفاده از این کانی‌ها در جواهرات به‌عنوان سنگ‌های ماه تولد با نمادهای خاص و زیبا بسیار متداول است و این‌گونه زیورآلات انتخاب بسیار مناسبی برای هدیه به دوستان یا اعضای خانواده محسوب می‌شوند.

هزاران سال است که سنگ یاقوت به‌عنوان یکی از کانی‌های قیمتی شناخته شده و از معادن سرشار آن در آفریقا، آمریکای جنوبی و آسیا به سراسر جهان صادر می‌شود. طبق مستندات تاریخی، در حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد تاجران یاقوت، این سنگ را از طریق جاده ابریشم وارد کشور چین کرده و در آن‌جا به فروش می‌پرداختند. استفاده از سنگ یاقوت برای اولین بار در دوره ویکتوریا و ادوارد مشاهده شد که روی آن نمادهای زیبا و عاشقانه‌ای، مانند نقش دو قلب، حکاکی می‌شد.

شواهد بسیاری دلالت بر قدمت و غنای تاریخی سنگ یاقوت دارند. از این سنگ بارها در انجیل و دیگر کتب تاریخی مانند متونی که به زبان سانسکریت نوشته شده‌اند، به‌عنوان سنگی ارزشمند یاد شده است. کریشنا در آیین هندو به‌عنوان یکی از وجوه خداوند تلقی می‌شود و هندوهای باستان معتقد بودند که پیش‌کش کردن سنگ یاقوت به او باعث تولد دوباره‌ و امپراتوری مجددش می‌شود. به باور جنگجویان برمه‌ای، قرار دادن این سنگ در زیر پوست می‌توانست آن‌ها را در هر نبردی پیروز کند. در قرون وسطی نیز استفاده از یاقوت باعث سلامتی، دانایی، موفقیت و افزایش دارایی می‌شد.

خواص سنگ یاقوت

یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت زیاد یاقوت، فواید جسمی و روحی است که می‌تواند برای افراد به ارمغان بیاورد. یاقوت کبود یکی از سنگ‌هایی است که روی چاکرای ششم (چشم سوم) و چاکرای پنجم (گلو) تاثیر می‌گذارد و قرار دادن آن روی هر کدام از این نقاط، باعث درمان بیماری‌های مختلف خواهد شد. به‌عنوان مثال با گذاشتن این سنگ روی پیشانی یا همان چاکرای ششم مشکلات مربوط به خواب درمان خواهند شد.

استفاده از انواع سنگ یاقوت باعث افزایش فعال‌ شدن قابلیت‌های ذهنی و روحی، افزایش هوش و آرام‌سازی روانی خواهد شد؛ همچنین سنگ یاقوت کبود تاثیر زیادی در درمان مشکلاتی مانند سردرد، سرگیجه، درد گوش و مشکلات چشم دارد. بسیاری از سنگ‌شناسان معتقد هستند که این سنگ یک راه درمان عالی برای بدبویی دهان بوده و با تصفیه خون از انواع مشکلات کبدی، پوستی و… جلوگیری کند.

یاقوت برای دفع چشم زخم و ازبین بردن افکار شیطانی و انواع طلسم‌ها بسیار مفید است. این گوهر گران‌بها که نمادی از راستی و وفاداری است، باعث افزایش اعتماد و انصاف در روابط بین شرکا شده و می‌تواند روزی و دارایی‌های مادی را در زندگی بیشتر کند

تاثیر مثبت این سنگ روی اعضای بدن نیز انکارناپذیر است. طبق نظر سنگ‌شناسان از یاقوت می‌توان برای بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، سیستم گردش خون، سیستم بینایی، بویایی، ادراری، گوارشی و سینوس‌های پیشانی استفاده کرد؛ همچنین این سنگ در درمان بیماری‌های پوستی، تب، لکنت زبان و بیماری‌های قلبی مفید است.

نحوه تشخیص سنگ یاقوت اصل

امروزه برای تولید سنگ‌های یاقوت مصنوعی از تجهیزات پیشرفته و روش‌های جدیدی استفاده می‌شود که تشخیص تفاوت‌های یاقوت اصل با مصنوعی را دشوار کرده‌اند. همین امر سبب می‌شود تا برخی افراد برای کسب منفعت بیشتر دست به فروش نمونه‌های تقلبی این گوهر بزنند. اگر می‌خواهید سنگ یاقوت اصل را از نمونه‌های مصنوعی تشخیص دهید، لازم چند مورد از ویژگی‌های ظاهری این سنگ را بشناسید:

۱٫یاقوت کبود اصل رگه یا نقاط سیاهی را درون خود دارد که برای دیدنشان به ذره‌بین احتیاج است.

۲٫سنگ‌های یاقوت اصل به‌هیچ عنوان درون خود حباب ندارند.

۳٫یاقوت طبیعی خاصیت انتقال گرمایی بسیار بالایی دارد؛ از این رو اگر روی آن نفست‌تان را بدمید، بخاری که ایجاد می‌شود به‌سرعت محو خواهد شد.

۴٫مسیر عبور نور در سنگ یاقوت طبیعی و شکست آن منظم و موازی خواهد بود.

نکاتی برای نگهداری از یاقوت

نحوه نگهداری یاقوت سرخ و کبود به‌دلیل ارزش بالای آن‌ها، موضوع مهمی به‌شمار می‌رود. در ادامه اصول نگهداری از این کانی ارزشمند را توضیح می‌دهیم:

بخش عمده زیبایی سنگ یاقوت، درخشش آن است و اگر لکه یا جرمی روی این سنگ جمع شود، می‌تواند از جذابیت ظاهری آن بکاهد؛ بنابراین بهتر است وقتی از عطر و ادکلن یا محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌کنید، یاقوت را در گوشه‌ای بگذارید تا تمیز بماند.

برای تمیز کردن جواهرات یاقوت خود از محلول‌های مناسب استفاده کنید؛ زیرا برخی از محلول‌های پاک‌کننده می‌توانند به فلز موجود در جواهرات‌تان آسیب وارد کنند.

دستگاه اولتراسونیک نوعی دستگاه پاک‌سازی آلودگی‌های موجود روی جواهرات است که برای این کار از محلول‌های پاک‌کننده و امواج فراصوت استفاده می‌کند. اگر می‌خواهید جرم‌های انباشته‌شده در گوشه انگشتر یا دیگر زیورآلات‌تان را تمیز کنید، از این دستگاه استفاده کنید.

وقتی به سنگ یاقوت روی جواهرات‌تان ضربه سختی وارد می‌شود، در اسرع وقت آن را به یک فرد متخصص در این زمینه نشان دهید تا مطمئن شوید که ساییدگی یا خراشی روی آن ایجاد نشده باشد. به‌طور کلی بهتر است سالی یک یا دوبار سنگ یاقوت‌تان را پیش جواهرساز ببرید و میزان یکپارچگی و استحکام آن را بررسی کنید.

یکی از مهم‌ترین نکات در نگهداری از یاقوت کبود و سرخ، خودداری از چسباندن دوباره آن روی پایه فلزی جواهرات است. اجازه دهید این کار توسط جواهر ساز و با استفاده از مواد خاص انجام شود.

نحوه شارژ سنگ یاقوت

سنگ یاقوت نیز درست مانند دیگر کانی‌های گران‌بها در طی زمان تحت تاثیر انرژی‌های منفی جذب‌شده قرار می‌گیرد و خواص آن از بین می‌رود. برای این‌که بتوانید درست مانند قبل از خاصیت‌های منحصر‌به‌فرد این سنگ زیبا بهره‌مند شوید، بهتر است آن را دوباره شارژ کنید.

یکی از روش‌های شارژ یاقوت، قرار دادن آن در مقابل نور آفتاب یا درون آب است. اگر این کانی را به‌مدت یک الی دو ساعت در معرض نور خورشید و حدود یک روز درون ظرفی پر از آب بگذارید، انرژی‌های منفی آن تخلیه شده و خواصش تقویت خواهد شد. اگر از آب جاری برای این کار استفاده کنید، تاثیر آن سریع‌تر و بهتر نمایان می‌شود.

نحوه تمیز کردن یاقوت

برای تمیز کردن سنگ یاقوت می‌توانید از یک کاسه آب ولرم، پودر صابون و پارچه خشک و پاکیزه استفاده کنید. ابتدا پودر صابون را درون آب ولرم طوری بریزید که بتواند روی جواهرات‌تان را کامل بپوشاند. جرم‌های مشخص و برجسته روی یاقوت را با استفاده از یک پارچه، تمیز کنید و از بین ببرید؛ سپس آن را درون کاسه آب و صابون قرار دهید. حدود ۲۰ دقیقه صبر کنید تا آلودگی‌های سطح یاقوت پاک شوند. در مرحله بعد جواهرات را با استفاده از یک دستمال عینک یا دستمال جواهرات خشک کرده و جرم‌هایی که در حکاکی‌ها و شیارهای اطراف آن وجود دارند را به‌وسیله مسواک تمیز کنید. جواهرات‌تان را بشویید و در نهایت نیز آن‌ها را با استفاده از دستمال‌های مخصوص و نرم خشک کنید.