پولهای بلوکهشده ایران در کدام کشورها هستند؟
اقتصاد 100- پولهای بلوکهشده ایران در کشورهای مختلف از جمله چین، عراق، ژاپن، لوکزامبورگ و عمان همچنان به دلایل تحریمها و محدودیتها مسدود ماندهاند؛ با وجود تلاشها، آزادسازی این داراییها همچنان با چالشهای جدی مواجه است.

ایران سالهاست که با مشکل بلوکه شدن داراییهای خود در کشورهای مختلف مواجه است. از میلیاردها دلار درآمد نفتی در چین و عراق گرفته تا پولهای مسدود شده در ژاپن، لوکزامبورگ و عمان، این داراییها به دلایل مختلف از دسترس خارج شدهاند. برخی از این پولها به بهانه تحریمها و برخی دیگر تحت محدودیتهای مختلف مسدود شدهاند. در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به وضعیت این داراییها و سرنوشت آنها.
وضعیت پولهای بلوکهشده ایران در کشورهای مختلف
کشور مبلغ (تقریبی) وضعیتچین | ۲۱ میلیارد دلار | مسدود شده با ارائه اعتبار به میزان کمتر |
عراق | ۱۰ میلیارد دلار | منتظر موافقت زمینی برای خروج از دینار به یورو |
ژاپن | ۱.۵ میلیارد دلار | دسترسی محدود برای هزینههای تعیینشده |
عمان | ۳۹۰ میلیون پوند (حدود ۳۰۷ میلیون دلار) | منتقل شده اما دسترسی احتمالی محدود |
لوکزامبورگ | ۱.۶ میلیارد دلار | رفع توقیف قضایی، اما وضعیت نهایی نامشخص |
نقدینگی بلوکهشده ایران در چین
عباس آخوندی، وزیر سابق، در یکی از مناظرههای خود مطرح کرد که در دولت نهم و دهم، ایران حدود ۲۱ میلیارد دلار درآمد نفتی از چین دریافت کرده است که این پول به عنوان اعتبار در این کشور نگهداری شده است. اما برخلاف انتظار، بانکهای چینی تنها ۱۶ میلیارد دلار اعتبار به ایران ارائه کردهاند که برای همین مبلغ نیز سود ۴.۵ درصدی سالیانه و شرایط خاص تعریف شده است. این ماجرا سبب شده تا بخشی از نقدینگی ایران در خاک چین همچنان مسدود باقی بماند.
پولهای بلوکهشده ایران در عراق
ایران حدود ۱۰ میلیارد دلار بابت فروش برق و گاز به عراق طلب دارد. در آبان ۱۴۰۲ گزارش شد که آمریکا احتمالاً با دسترسی ایران به این مبلغ موافقت کرده و قرار است این وجوه به حسابهای بانکهای ایران در عمان منتقل شود. اما تاکنون هیچ گزارشی درباره وضعیت دقیق این پولها منتشر نشده است.
داراییهای بلوکهشده در ژاپن
در شهریور ۱۴۰۲، ناصر کنعانی، سخنگوی وقت وزارت خارجه، از دسترسی محدود به این پولها خبر داد. او گفته بود که ایران توانسته است از داراییهای مسدود شده خود در ژاپن برای خرید اقلام ضروری و بشردوستانه استفاده کند. با این حال، اطلاعات جدیدی درباره آزادسازی کامل این مبلغ منتشر نشده است.
بدهی انگلیس و انتقال به عمان
بدهی ۳۹۰ میلیون پوندی بریتانیا مربوط به قرارداد فروش تانکهای چیفتن در سال ۱۳۵۰ بود که پس از انقلاب اسلامی مسدود باقی ماند. این مبلغ در اسفند ۱۴۰۰ به عمان منتقل شد. اگرچه مقامات ایرانی اعلام کردند که این پول در دسترس است، اما گزارشهایی از محدودیت در استفاده از این منابع منتشر شده است.
اموال مسدود شده در لوکزامبورگ
حدود ۱.۶ میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۹۴ در لوکزامبورگ مسدود شد. در مهر ۱۴۰۲ دیوان عالی لوکزامبورگ با رفع محدودیتهای قضایی، اعلام کرد که این وجوه برای ایران قابل دسترسی است. هرچند با توجه به شرایط فعلی روابط ایران و اروپا، وضعیت نهایی این منابع همچنان مبهم است.
جمعبندی
داراییهای بلوکهشده ایران در سراسر جهان تأثیر زیادی بر اقتصاد کشور گذاشته است. تحریمها و محدودیتهای اعمالشده موجب شده که میلیاردها دلار از منابع ایران بلااستفاده باقی بمانند. البته تلاشهایی در سالهای اخیر برای بازپسگیری این داراییها صورت گرفته است، اما وضعیت بسیاری از این مبالغ همچنان نامشخص است. سیاستگذاریهای دقیقتر و افزایش تعاملات دیپلماتیک میتواند در این مسیر مؤثر باشد.