چرا نرخ دستمزد کمتر از نرخ تورم اعلام می‌شود؟

گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در خصوص تأثیر حداقل دستمزد بر اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی در ایران، نتایج جالبی را در پی داشته است. این مطالعه نشان می‌دهد که حداقل دستمزد اسمی و حقیقی تاثیرات مثبتی بر اشتغال و مشارکت اقتصادی در سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۰ داشته است. بر اساس این بررسی، تا سال ۱۳۸۹، حداقل دستمزد اسمی و حقیقی با روندی هماهنگ افزایش یافته بودند، اما پس از این سال و به دنبال تحریم‌های بین‌المللی، حداقل دستمزد حقیقی کاهش یافت و قدرت خرید مردم کاهش یافت.

در دوره‌های مختلف، تأثیر حداقل دستمزد بر اشتغال و مشارکت اقتصادی متفاوت بوده است. در دوره اول (۱۳۷۰-۱۳۸۴) شاهد افزایش مطلوب اشتغال بودیم که همزمان با رشد ۸۰ درصدی حداقل دستمزد حقیقی بوده است. در دوره دوم (۱۳۸۵-۱۳۹۱)، پدیده «رشد بدون اشتغال» رخ داد و سطح اشتغال ثابت ماند. در دوره سوم (۱۳۹۲-۱۴۰۰)، با وجود کاهش رشد اقتصادی، آمار اشتغال افزایش یافت، اما در سال ۱۳۹۹، به دلیل بحران کرونا و سرکوب دستمزد، کاهش قابل توجهی در سطح اشتغال و مشارکت اقتصادی مشاهده شد.

این پژوهش نتیجه‌گیری کرده که افزایش حداقل دستمزد نه تنها تأثیر منفی بر اشتغال نداشته، بلکه موجب رشد قابل توجه اشتغال و مشارکت نیروی کار در بازار شده است. همچنین، افزایش حداقل دستمزد می‌تواند به بهبود قدرت خرید، کاهش مهاجرت نیروی کار و افزایش اشتغال، به ویژه در میان جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، کمک کند.

در کنار این نتایج، کارشناسان اقتصادی تأکید دارند که کنترل نرخ تورم و افزایش تدریجی دستمزدها باید به‌طور همزمان با ارتقای بهره‌وری نیروی کار صورت گیرد تا از بحران‌های اجتماعی و اقتصادی جلوگیری شود.