بازار مسکن در بحران / مستاجران چشم انتظار تغییرات در ۱۴۰۴

بازار مسکن در سال‌های اخیر وضعیت بغرنجی پیدا کرده است. از یک طرف، تورم و عدم حمایت کافی از متقاضیان باعث شده بسیاری امید خود را به خانه‌دار شدن از دست بدهند و از طرف دیگر، عدم نقدینگی و کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری، شرایط را وخیم کرده است. در کنار این مسائل داخلی، تحولات سیاسی و جنگ نیز تأثیرات گسترده‌ای بر این بازار داشته است. با وجود همه این چالش‌ها، برخی کارشناسان باور دارند سال ۱۴۰۴ ممکن است نقطه‌ای برای تغییرات باشد، به‌ویژه اگر آرامش سیاسی بر کشور حاکم شود. اما این تغییرات ممکن است به معنای افزایش قیمت‌ها و فشار اقتصادی بر مستاجران نیز باشد.

بازار خواب‌زده مسکن

اقتصاد ایران به سرعت در حال نزدیک شدن به سال ۱۴۰۴ است، در حالی که بخش بزرگی از اقتصاد، یعنی بازار مسکن، عملاً در خواب است. این رکود که در دوره ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی آغاز شد با سوءمدیریت مسئولان، به بحران عمیقی تبدیل شده است.

دولت جدید که تنها چند ماه از آغاز فعالیتش می‌گذرد نیز هنوز نتوانسته راهکاری برای رفع این مشکل پیدا کند. در نتیجه، مسکن همچنان یکی از بزرگترین مسائل اقتصادی و اجتماعی خانوارها به شمار می‌رود.

خرید خانه؛ رویایی دور از دسترس

شرایط اقتصادی سال ۱۴۰۳ برای بازار مسکن بسیار دشوار بود. نه تنها سرمایه‌گذاری‌ها نتیجه‌ای نداشت، بلکه متقاضیان مصرفی نیز به دلیل قیمت‌های بالا توان ورود به این بازار را از دست دادند. به این ترتیب، خانه‌دار شدن به یک رویا تبدیل شده است.

علاوه بر این، مشکلات سیستم بانکی و عدم توانایی در ارائه تسهیلات کارآمد نیز مزید بر علت شد. تسهیلاتی که نه تنها بهره‌ای بالا دارد، بلکه تأثیری واقعی در رفع مشکلات متقاضیان مسکن نداشته است. ظاهراً این وضعیت در سال آینده نیز تغییر چندانی نخواهد کرد.

افت صنعت ساختمان

بازار مسکن تنها بخشی از اقتصاد مسکن است؛ اما رکود سنگین این بازار تأثیرات مخربی بر صنعت ساختمان گذاشته است. در سال‌های اخیر، صنعت ساختمان به دلیل کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم و کاهش پروژه‌های ساخت‌وساز، آسیب جدی دیده و بسیاری فعالان این حوزه مجبور به ترک بازار شده‌اند.

این رکود نه تنها باعث کاهش سرمایه‌گذاری در ساختمان شده، بلکه اشتغال مهندسان، کارگران و سایر افراد مرتبط را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بحران‌های اجتماعی از همین نقطه آغاز شده و به کل اقتصاد کشور آسیب زده است.

آمار شامخ صنعت ساختمان

ارزیابی‌ها نشان می‌دهند وضعیت صنعت ساختمان در ماه‌های پایانی ۱۴۰۳ به‌شدت نزولی بوده است. شاخص مدیران خرید، که یکی از شاخص‌های مهم این صنعت محسوب می‌شود، نسبت به ماه‌های قبل کاهش داشته و نشان‌دهنده تداوم رکود است. این شاخص نه تنها از فعالیت پایین صنعت خبر می‌دهد، بلکه نگرانی‌ها درباره آینده این صنعت را نیز افزایش داده است.

دو سناریو برای بازار مسکن سال ۱۴۰۴

کارشناسان برای سال آینده دو سناریو مطرح می‌کنند. در سناریوی نخست، برخی معتقدند پس از رشد قیمت‌ها در بازارهای رقیب مانند طلا و سکه، حال زمان صعود بازار مسکن فرا رسیده است. در این دیدگاه، نقدینگی سرگردان به سمت این بازار حرکت می‌کند و باعث جهش قیمت‌ها می‌شود.

اما سناریوی دوم بر این باور است که کاهش قدرت خرید مردم و عدم کارایی تسهیلات مانع رشد بازار خواهد شد. به‌ویژه اینکه سرمایه مورد نیاز برای ورود به بازار مسکن بسیار بیشتر از سایر بازارهاست، و همین امر باعث می‌شود این بازار همچنان بدون مشتری باقی بماند.

مستاجران در انتظار تغییرات

در نهایت، باید به وضعیت مستاجران اشاره کرد که بدون شک در سال آینده نیز از خانه‌دار شدن محروم خواهند بود. رشد اجاره‌بها، که نتیجه جهش قیمت‌ها در سایر بازارهاست، فشار اقتصادی زیادی بر این گروه وارد خواهد کرد.