رفع یکی از مشکلات طرح نهضت ملی مسکن توسط بذرپاش

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در برنامه صف اول رسانه ملی گفت: علاوه بر این ۲۲ هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی متعلق به وزارت راه و شهرسازی را در مراحل الحاق داریم که در مجموع ۵۰ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی متعلق به وزارت راه و شهرسازی را در اختیار این طرح قرار دادیم.

• تا الان چقدر زمین و از چه منابعی برای نهضت ملی مسکن تأمین شده؟

در مجموع ۵۰ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی متعلق به وزارت راه و شهرسازی را در اختیار این طرح قرار دادیم که بخشی اش بالغ بر ۲۸ هزار هکتار را در اختیار گرفته و به محدوده‌های شهر الحاق شده، ۲۲ هزار هکتارش هم در مرحله الحاق به محدوده‌های شهر و استفاده برای طرح است. علاوه بر این اراضی، حدود ۴۶۰۰ هکتار از اراضی مازاد سایر دستگاه‌ها را هم اخذ سند کرده ایم. برای تأمین زمین از سایر ظرفیت‌هایی که در قانون جهش تولید مسکن اشاره شد هم استفاده کردیم. یکی از روش‌ها اجازه داده و ما پیگیری می‌کنیم؛ بحث تغییر کاربری اراضی است. اراضی هستند که مازاد بر سرانه‌های شهری در شهر‌های مختلف قرار گرفتند، ما این اراضی را شناسایی کردیم و چیزی حدود سه هزار و ۲۰۰ هکتار از این اراضی هم پیشنهاد دادیم برای کمیسیون‌های ماده ۵ که اگر این تغییر کاربری‌ها انجام شود این ظرفیت هم به ظرفیت‌های قبلی اضافه می‌شود.

• این‌ها کاربری شان چیست که باید تغییر داده شود؟

کاربری مختلفند، کاربری‌هایی هستند که پشتیبان طرح هستند نسبت به سرانه‌ها این‌ها مازاد هستند، این تغییر کاربری اتفاق می‌افتد، امکان دارد آموزش عالی باشد، امکان دارد کاربری‌های ورزشی یا درمانی، کاربری‌هایی که مازاد بر سرانه‌ها هستند شناسایی شدند؛ این‌ها هم پیشنهاد شده برای کمیسیون‌های ماده ۵ که اگر تغییر کاربری اتفاق بیفتد این‌ها به اراضی طرح نهضت ملی افزوده می‌شود. علاوه بر این یک ظرفیتی در ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن هست؛ ایجاد شهرک. شهرک‌ها بر اساس قاعده‌ای که دارد خارج از حریم شهر‌ها اتفاق می‌افتد. ما در این مدت بالغ بر ۴۶ هزار هکتار مکان یابی شهرک انجام دادیم که از این میزان ۱۰ هزار هکتار به عنوان شهرک تصویب شده و مابقی هم در مراحل بررسی و تصویب شهرک است. این‌هایی که عرض می‌کنم علاوه بر عدد‌هایی است که قبلاً گفتم؛ آن ۵۰ هزار، یعنی ۴۶ هزار اراضی‌ای است که ما شناسایی کردیم در خارج از حریم، مکان یابی اش اتفاق افتاده، ۱۰ هزار هکتارش به عنوان شهرک مصوب شده. علاوه بر این موضوع، ظرفیت ماده ۱۲ قانون جهش تولید مسکن را هم ما به آن پرداختیم. آن دسته از اراضی که قبلاً برای موضوعی در اختیار دستگاه یا فردی قرار گرفته، اما آن فرد یا دستگاه بر اساس مفاد قرارداد طرحش را اجرا نکرده، قانون تکلیف کرده که این اراضی هم باید برگردد و در اختیار طرح قرار بگیرد. از ظرفیت ماده ۱۲ هم چیزی حدود دو هزار و ۱۹۳ هکتار از این اراضی ما شناسایی کردیم و آن هم به ظرفیت طرح اضافه می‌شود. علاوه بر این ظرفیت‌هایی که الآن وجود دارد، یک ظرفیتی که در این دوره و در این نهضت ملی به آن خیلی توجه شده و همکاران ما در استان و در سازمان پیش می‌برند، بحث توافق با مالکین بخش خصوصی است. اراضی خیلی زیادی در کنار محدوده‌های شهر یا حتی محدوده‌های شهر متعلق به هم نهادها، اوقاف و مردم است که ما در این مرحله با مردم و بخش خصوصی توافق انجام می‌دهیم و این اراضی را به محدوده شهر الحاق می‌کنیم، بخشی از این اراضی را به مالک بر می‌گردانیم برای اجرای برنامه‌های خودش یا اجرای طرح‌های مسکن، بخشی اش هم در اختیار طرح قرار داده می‌شود. توافق با نیرو‌های مسلح یکی از این موضوعات است که بیشترین حجم توافقات را دارد. تا الآن ۱۴ هزار و ۷۴۴ هکتار از این اراضی هم شناسایی کردیم و در حال توافق و پیگیری الحاق این زمین‌ها به محدوده شهر‌ها هستیم. در مجموع ما یک ۵۰ هزار و ۸۱۳ هکتار از اراضی متعلق به خود وزارت راه و شهرسازی است که آن‌ها را در اختیار طرح قرار دادیم، از سایر ظرفیت‌های قانون جهش تولید مسکن هم که بخشی اش را اشاره کردم ۵۹ هزار و ۳۹۸ هکتار هم اراضی و سایر ظرفیت‌هایی هستند که به آن توجه شده و پیگیری می‌شود که در اختیار طرح قرار بگیرد. روند تأمین زمین برای طرح نهضت ملی مسکن نسبت به طرح‌های گذشته اگر بخواهیم بسنجیم مثل مسکن مهر یا سایر طرح ها، بسیار جلوتر است یعنی بسیار مزیت خوبی داریم در تأمین زمین، این مزیت خوب که می‌گوییم حالا شما شاید در یک شهر ببینید تأمین زمین اتفاق نیفتاده، در آن شهر به دلایلی که به آن می‌پردازیم، اما در مجموع و در سرجمع که نگاه می‌کنیم؛ از طرح‌های گذشته دولتی بسیار جلوتر است و با سرعت خوبی پیش می‌رود.

• در مجموع چقدر زمین نیاز داریم برای نهضت ملی مسکن؟

نهضت ملی مسکن همه بارگذاری اش بر روی اراضی دولتی اتفاق نمی‌افتد، تقسیم بندی که شده هم در بافت‌های فرسوده تعریف شده با تسهیلات و کمکی که دولت می‌کند، هم در شهر‌های جدید بارگذاری می‌شود.

• حالا آن بخشی که اراضی دولتی است، در برنامه ریزی شما چقدر نیاز است؟

چیزی که سازمان ما نیاز دارد، برآوردی که کردیم بالغ و نزدیک به ۴۰ هزار هکتار زمین برای سهمیه‌ای که در اختیار سازمان قرار گرفته نیاز است که بخش زیادی اش؛ ۲۸ هزار هکتارش را ما تأمین کردیم و مابقی اش را هم ان شاء الله تأمین می‌کنیم.

• یعنی الآن با شناسایی‌هایی که اتفاق افتاده و زمین که تأمین شده، مشکل تأمین دیگر نخواهیم داشت؟

ما حتی یک جا‌هایی در شهر‌های مازاد بر ثبت نام هم داریم، اما یک جا‌هایی شهر‌هایی است که به دلایلی که یا اراضی کشاورزی هستند یا منطقه طوری است که تأمین زمین اتفاق نیفتاده، اما در مجموع بله، مشکل تأمین زمین نسبت به برنامه نداریم، بلکه جلوتر هم هستیم.

• این زمین‌هایی که شناسایی می‌شود باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟

زمین‌ها باید قابلیت الحاق به شهر‌ها را داشته باشند. یک زمین برای این که الحاق به شهر شود باید کارگروه‌های استانی و کمیته‌های کارشناسی را مراحل تشریفات آن کارگروه‌ها را طی کند و به شورای برنامه ریزی استان‌ها برسد. ما زمین مان را بر اساس تکلیف قانونی عرضه می‌کنیم و مقدمات الحاقش که معرفی این زمین است مهیا می‌کنیم، مقدمات؛ یکی این است که سند داشته باشد، زمین حتماً باید دارای سند به نام دولت جمهوری اسلامی باشد، یکی از لازمه‌ها و خصوصیات این زمین این است که باید دارای سند ثبتی باشد. وقتی مقدمات که یکی اش سند است، مهیا شد و زمین معارض نداشته باشد، تا آن جا که ما می‌توانیم و بررسی می‌کنیم این زمین بدون معارض باشد یعنی پرونده حقوقی و دعوای حقوقی برای زمین نباشد. این مقدمات که مهیا شد، زمین
را معرفی می‌کنیم به کارگروه‌های امور زیربنایی استان که آن‌ها هم مراحل کمیته‌های کارشناسی دارد و در نهایت شورای برنامه ریزی استان. این مراحل که طی شود و در شورای برنامه ریزی مصوب شود، در شهر‌های زیر ۵۰ هزار نفر از نظر ما قطعی است و باید الحاق شده به شهر محسوب می‌شود، در شهر‌های بالای ۵۰ هزار نفر یک مرحله دیگر هم در مرکز دارد، شورای عالی شهرسازی و معماری هم باید تأیید کند تا الحاق به شهر اتفاق بیفتد. این‌ها مراحلی هستند که یک زمین باید طی کند و لازم دارد که به محدوده شهر‌ها الحاق شود. در مراحل کارشناسی بررسی‌ها متفاوت است؛ هم از نظر زیست محیطی، هم از نظر درجه یک و دو کشاورزی بودن بررسی می‌کنند زمین‌هایی که بیشتر مسأله توافق است، هم وضعیت آب آن جا و سیلابی بودن آن اراضی، مسائل فنی مختلفی را دستگاه‌های مختلف در کارگروه امور زیربنایی بررسی می‌کنند؛ چون در این کارگروه تقریباًَ همه دستگاه‌های اجرایی عضو هستند. با استعلاماتی که انجام می‌شود همه این‌ها را بررسی می‌کنند و به این جمع بندی شورای برنامه ریزی استان می‌رسد که این زمین قابلیت الحاق و بارگذاری برای مسکن را دارد. وقتی ما این مصوبه را از شورای عالی شهرسازی و معماری یا کارگروه شورای برنامه ریزی استان‌ها گرفتیم، ما طراحی و آماده سازی را انجام می‌دهیم، چون این زمین به صورت خام است، ما باید طراحی انجام دهیم، طرح رویش بگذاریم، مشاور تهیه طرح کند، آن طرح هم که طرح تفضیلی آن محدوده است باید به تأیید کمیسیون ماده پنج استان‌ها برسانیم، وقتی رساندیم عملیات آماده سازی زمین شروع می‌شود یعنی ما پیمانکار می‌گیریم یا با شهرداری‌ها یا با بنیاد مسکن یا دستگاه‌هایی که این کار را انجام می‌دهند آماده سازی اراضی را شروع می‌کنیم، آماده سازی به مرحله‌ای رسید که قابلیت ساخت باشد ما واگذاری مان را در مراحل مختلف شروع می‌کنیم.

• الآن چند هکتار آماده سازی اش شروع شده یعنی آماده سازی شده؟

ما تقریباً همه زمین‌هایی که الحاق کردیم و دارای متقاضی است یعنی این که متقاضی را به پروژه وصل کردیم، مراحل تهیه طرح یا آماده سازی اش شروع شده.

• به لحاظ وسعت می‌شود گفت چند هکتار است اینها؟

بالغ بر ۱۲ هزار و ۴۰۰ هکتار ما الحاق کردیم که تقریباً این ۱۲ هزار و ۴۰۰ آماده سازی هایش شروع شده.

• در مجموع بخواهیم رُندش کنیم ۱۲۰ هزار هکتار زمین شناسایی شده و بالفعل دارید که از این تعداد الآن ۱۲ هزار هکتارش را فرمودید که...؟

خیلی از این‌ها آماده سازی هایش قبلاً انجام شده یا آماده سازی هایش به اتمام رسیده.

• از مجموع این ۱۲۰ هزار تا بالقوه و بالفعلش الآن چه تعداد آماده سازی اش انجام شده؟

مجموع ۱۲۰ هزار تا؛ چیزی که نهایی شده است ۲۸ هزار هکتار است که عرض کردم، بقیه اش منتظر مراحلیم، ۲۲ هزار هکتارش منتظر الحاقیم تا الحاق اتفاق نیفتد و ما مطمئن نشویم که این زمین را شورای برنامه ریزی یا شورای عالی به عنوان محدوده شهر می‌پذیرد، آماده سازی اصلاً معنی ندارد.

• ۲۸ هزار تا که ساخت و ساز شروع شده؟

بله، ما در ۲۸ هزار هکتار چیزی حدود ۶۰۰ هزار نفر را به پروژه وصل کردیم و خیلی از ساخت و ساز‌هایی که الآن دارد در شهر‌ها اتفاق می‌افتد بخشی روی همین اراضی است که در شهر‌های مختلف و سایت‌های مختلف از همین زنجان نزدیک خودمان تا هرمزگان ما پروژه داریم روی اراضی.

• کدام استان‌ها وضع بهتری دارند، کدام استان‌ها محدودیت‌های بیشتری وجود دارد؟

ما در ارزیابی استان ها؛ تعداد متقاضیان به عنوان شاخص ماست، استان‌هایی که نسبت به متقاضیان تأیید نهایی شده شان جلو هستند، هرمزگان اوضاع خوبی دارد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان تأمین زمین شان؛ استان‌هایی هستند که خیلی با سرعت پیش رفتند و جلو هستند نسبت به آمار متقاضیان شان. یک سری استان‌هایی داریم که نسبت به متقاضیان تأیید نهایی شان عقب هستند، ازجمله همدان، کردستان و استان‌هایی مثل مازندران به خاطر وضعیت خاصی که دارد؛ این استان‌هایی هستند که تأمین زمینشان عقب است و باید با سرعت بیشتری پیش بروند.
(پخش گزارش راجع به شیوه چهار میلیون واحد مسکونی)

• الآن زمین‌هایی که شما اشاره فرمودید تماماً الحاقی هستند، یعنی در بافت خود شهر‌ها ما زمین نداریم؟

الزاماً همه الحاقی نیستند، بالأخره ما موجودی اراضی مان در بعضی شهر‌ها از گذشته اراضی‌ای داشتیم، اما چون حجم عملیات؛ حجم بسیار زیادی است، ما بعد از مسکن مهر در کشور در بخش مسکن، فعالیت ساخت و سازی نداشتیم. تأمین زمین مسکن مهر که در دولت‌های گذشته انجام دادیم بعد از آن دیگر خیلی فعالیت‌هایی در حوزه مسکن وجود نداشت، بنابراین به همین میزان هم کسی تلاش برای تأمین زمین یا الحاق انجام نداد. ما با یک حجم ثبت نام و یک عقب ماندگی چند ساله‌ای مواجه بودیم که در این یک سال و خرده‌ای گذشته فشار بسیار زیادی آوردیم و هم از اراضی که از گذشته مانده بود در محدوده شهر‌ها و هم اراضی‌ای که چسبیده به محدوده بود در اختیار طرح قرار دادیم، یعنی در بعضی شهر‌ها در محدوده شهر‌ها زمین داشتیم، مثلاً در ایلام خیلی از پروژه‌های ما نقاط مختلف شهر هستند، یک جای مشخصی نیست، این مشخص است زمین‌هایی بوده که در محدوده شهر‌ها قرار داشته و در اختیار طرح قرار دادیم. یا در خیلی از استان‌های دیگر، هر چه ما زمین داشتیم در محدوده شهرها، زمین‌هایی بودند که قابلیت کار را داشتند، در اختیار قرار دادیم. یک جا‌هایی زمین نداشتیم در محدوده، دولت زمین نداشته؛ اولویت بعدی اش رفته اراضی که در حریم شهر‌ها واقع شده، چسبیده به محدوده هستند برای الحاق.

• الان استان‌هایی که متقاضی بیشتری دارند و محدودیت وجود دارد این‌ها مشکلشان با همین الحاق‌ها حل خواهد شد یا...؟

ما تحلیلش را داریم دقیق، فرصت در این برنامه نیست که شهر به شهر را بخواهیم صحبت کنیم، ما برای هر شهری یک تحلیل و ظرفیت سنجی در بانک زمین مان داریم. بانک زمین ما را مراجعه کنید، هر شهری را که شما اسم ببرید ما در آن شهر به شما می‌گوییم که برنامه مان چیست؟ الحاق، توافق، خرید یا هر ظرفیتی که شناسایی شده باشد، است. در بعضی از شهر‌ها ظرفیت الحاق پاسخگو است، یعنی ما الحاق می‌کنیم اراضی را، محدوده شهر و پاسخ ما را می‌دهد حداقل برای متقاضیان فعلی ما پاسخگو است. در بعضی از شهر‌ها الحاق هم پاسخگو نیست یا اساساً اراضی دولتی وجود ندارد. داریم شهر‌هایی که یک متر زمین آن جا نداریم. آن ظرفیت‌هایی که اشاره کردم مثل توافق با بخش خصوصی، مثال بزنم؛ ما دیروز جلسه شورای مسکن استان کردستان را داشتیم؛ یکی از استان‌هایی که بیشترین مسأله تأمین زمین را داریم. در شهر سنندج ما همه ظرفیت‌ها را بررسی کردیم، زمین‌های دولتی به خاطر وضعیت کوهستانی آن جا زمین دولتی خیلی وجود نداشته، در گذشته هم همین طور. با نیرو‌های مسلح داریم توافق می‌کنیم، نیرو‌های مسلح اراضی داشتند، توافق کردیم، پذیرفتند که بخشی از اراضی را در اختیار طرح قرار دهند. ظرفیت توافق با مردم را مثلاً در شهر کامیاران با مردم می‌خواهیم توافق کنیم. در بعضی شهر‌ها هم چاره‌ای جز خرید زمین نداریم. خرید، چون اعتبار زیادی می‌خواهد، جزو آخرین ظرفیت‌ها به آن نگاه می‌کنیم، اما بعضی از شهر‌ها بالاجبار خرید زمین هم انجام می‌دهیم که بتوانیم متقاضیان مان را پاسخ دهیم. در هر شهر و استانی تأمین زمینش متفاوت است و ظرفیت‌هایی که شناسایی کردیم متفاوت است. این‌ها برای ما مشخص است، در بانک زمین ما هر شهر برای ما یک کتابچه و دفترچه‌ای دارد برای تأمین زمین.

• برای الحاق یک فرایند مشخصی به لحاظ زمانی وجود دارد؟

بله، از نظر قانونی یک فرایند مشخصی دارد، در قانون جهش تولید مسکن یک ماه را به استان فرصت داده، یک ماه را به شورای عالی شهرسازی و معماری که دو ماه است. خیلی از استان‌ها در دو ماه انجام دادند، خیلی از استان‌ها هنوز عقب هستند و ما تأکید کردیم آن دو ماه رعایت شود و زودتر تکلیف...

• از زمانی که شناسایی می‌شود تا الحاق شود...

از زمانی که معرفی می‌شود این زمین، کار‌های سندش قطعی می‌شود و معرفی می‌شود به آن کارگروه باید یک ماه تعیین تکلیف کنند.

• آن‌ها که الآن زمان بیشتری برده و هنوز ملحق نشده، مشکلشان چیست؟

مشکلات مختلفی دارند، اما آن پاسخگویی به استعلامات، چون قبل از این که در کارگروه امور زیربنایی مطرح شود برای رسیدگی، استعلامات دستگاه‌ها را انجام می‌دهند یا استعلام امور آب، محیط زیست، وزارت جهاد؛ دستگاه‌هایی که باید اعلام نظر کنند. آن‌هایی که مانده در استعلامات مانده و تا آن جایی که من دیدم بیشترین گیر استعلام دستگاه‌ها به خصوص وزارت نیرو است، چون در بخشی از کشور ما مشکلات کمبود آب داریم، بعضی از پهنه‌ها و عرصه‌های اراضی ما در مسیر سیلاب قرار گرفتند و یک مسائل فنی دارند که نیاز به بررسی بیشتری دارد و بعضاً نیاز به مطالعاتی دارد. فرونشست یک موضوعی است که بعضی از اراضی ما باید مطالعات فرونشست اش انجام شود. عمده اش؛ استعلاماتی است که دستگاه‌ها بررسی فنی شان دارد طولانی می‌شود، ولی آن چیزی که ما شاهد بودیم سرعتش قابل قبول است به جز چند استانی که باید سرعت بیشتری داشته باشند.

• یکی از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی در نهضت ملی مسکن؛ ساخت خانه‌های ویلایی است، الآن چه تعداد از این زمین‌هایی که اشاره کردید در آن ویلایی ساخته خواهد شد؟

ما در گذشته اعلام کردیم، الآن هم همین را اعلام می‌کنیم، هر کجایی که ما زمین به نسبت متقاضیان مان تهیه کرده و داشته باشیم؛ اولویت مان بر ویلایی است، عمدتاً شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر و زیر ۵۰ هزار نفری که زمین شان تأمین شده، ما هم بخشنامه و هم دستور مقام عالی وزارت بر ویلایی است. اگر افتتاح‌های اخیر را ملاحظه کرده باشید ما در مهریز یزد و طبس به صورت ویلایی افتتاح کردیم؛ یعنی این‌ها رسیده به ساخت و ساز. در شهر‌هایی که زمین مشکل نداشته باشیم؛ همه ویلایی است. در همین بوشهر در سفر دولت تصمیم گرفتیم خیلی از شهر‌هایی که زمین داشتیم به صورت ویلایی یا به مردم واگذار شود یا این که دولت بسازد و تحویل دهد. شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر را تماماً تفویض کردیم به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، یعنی بنیاد مسکن آن جا همین روش‌هایی که اشاره کردم؛ یا واگذاری زمین که اولویت ما واگذاری زمین است که مردم خودشان با سلیقه خودشان بسازند. بعضی مردم اعلام می‌کنند ما توانایی ساخت را نداریم، نمی‌توانند ساخت و ساز را انجام دهند بنیاد خودش با روش‌هایی که الآن انجام می‌شود ساخت و ساز را برایشان انجام می‌دهد. اما آن‌هایی که در آن شهر‌هایی که ما زمین داریم و جزو شهر‌هایی هستند که به صورت ویلایی مانعی ندارد ساختن یا زمین اجازه می‌دهد، ترجیح ما بر این است که خود مردم ورود کنند و ساخت و ساز را خودشان انجام دهند.

• پس در مناطقی که شما زمین به اندازه کافی دارید و نسبت تقاضا با زمین موجود همخوان است، اولویت شما؛ بر اساس این است که ویلایی ساخته شود؟

اولویت ترجیحی ما؛ ویلایی سازی است.

• این که می‌فرمایید مردم خودشان می‌سازند، شما زمین را در اختیار...

ما زمین را واگذار می‌کنیم، مردم به سلیقه خود و بر اساس الگو‌هایی که در اختیارشان قرار می‌دهیم و تسهیلات، خودشان ساختمان شان را می‌سازند.

• چقدر تسهیلات مثلاً​؟

متفاوت است. طرح نهضت ملی تسهیلاتش در شهر‌های از ۳۵۰ تومان تا ۴۵۰ تومان هست.
مثلاً در کلانشهر‌ها ۴۰۰ و...

• برای چند متری؟

باز الگوی ساخت متوسط با مشاعاتش؛ ۱۰۰ متر می‌شود.

• یعنی یک منزل ۱۰۰ متری؛ متری چقدر در می‌آید؟

باز هم بستگی دارد چند طبقه بسازیم، با چه...

• مثلاً ویلایی اگر بسازند؟

ویلایی را اگر قیمت فولاد و سیمان جهش هفتگی یا ماهیانه نداشته باشد، ما چیزی را که الآن قرارداد می‌بندیم و قرارداد بستیم و چیزی که اعلام کردیم متری چهار و ۵۰۰ است برای چهار طبقه. یک ضریب کاهشی دارد، وقتی می‌آید برای یک طبقه؛ تا ۳۹۰۰ و چهار تومان می‌رسد.

• یعنی با متری چهار تومان واقعاً ساخته می‌شود؟

بله، الآن چیزی که تمام می‌شود، ما در بوشهر آقای رئیس جمهور افتتاح کرد؛ شش واحدی و سه طبقه بودند تقریباً متری شش تومان تمام شده بودند.

• یعنی با تسهیلاتی که می‌دهند دیگر نیاز به آورده دیگری نخواهند داشت؟

آورده که نیاز دارد و یکی از دلایلی که ما الآن ترجیح مان بر ویلایی سازی و واگذاری به مردم است این است که بتوانیم همین موضوع را مدیریت کنیم و مردم با تسهیلات و آورده جزئی که دارند خودشان بتوانند تمام کنند.

• بعد نظارت بر ساخت و ساز، شما می‌گویید به سلیقه خودشان بسازند؛ نظارت در ساخت و ساز چگونه خواهد بود؟

نظارت بر کیفیت که نظام مهندسی نظارت می‌کند، ما هم نظارت عالیه داریم، سلیقه خودشان معنی اش این نیست که هر طور بخواهند. بر اساس ضوابط هر طرح تفضیلی و هر شهری یک ضوابطی برای ساخت و ساز داریم که ابتدایی که پروانه ساختمانی اخذ می‌کنند، آن ضوابط در آن پروانه دیده می‌شود و بر اساس پروانه و با نظارت نظام مهندسی ساخته می‌شود.

• به هر حال امکان ویلایی سازی است با توجه به حجم تقاضا و محدودیت زمانی؟

در کلانشهر‌ها محدودیت زمین داریم، ما در کلانشهر‌ها یکی از روش‌هایی که دنبال می‌کنیم شهرک سازی است. در کلانشهر‌ها امکان ویلایی سازی کمتر وجود دارد.

• پس عملاً ویلایی سازی در کلانشهر‌ها منتفی است.

مگر این که یک جایی تأمین زمین اتفاق بیفتد که بعید است، چون تقاضا بسیار بالاست.

• شهر‌های شمالی هم که حالا کلانشهر شاید نباشند، آن جا باز محدودیت‌ها زیاد است، آن جا هم باز؟

هم شمالی، هم بعضی از شهر‌های زاگرس که اسم بردیم مثل همدان و سنندج تأمین زمین به سختی اتفاق می‌افتد. در مازندران یا شهر‌های شمالی ما یا جنگل داریم یا اراضی کشاورزی. اراضی درجه یک و درجه دو کشاورزی که هم ممنوعیت قانونی داریم و هم امنیت غذایی را ما به خطر نمی‌اندازیم و اجازه نداریم که اراضی درجه یک و دو کشاورزی را برای ساخت و ساز به کار بگیریم. عمده اراضی شمال هم درجه یک و دو کشاورزی هستند، پس ما در اراضی کشاورزی و اراضی‌ای که می‌شود با مردم توافق کرد، محدودیت داریم. اراضی ملی عمدتاً جنگل اند. ما در شمال کشور آن دسته از اراضی که متعلق به دولت است عمدتاً درختکاری و جنگل کاری است. آن جا هم محدودیت داریم، تأمین زمین در شهر‌های شمالی و بخشی از زاگرس، بسیار سخت است. اگر ما جایی توانستیم زمین تأمین کنیم، قطعاً با این محدودیت، ویلایی خیلی به سختی می‌شود پیش برد. ولی سیاست مان بر ارتفاع هم نیست، سیاست مان این است که تا آن جا که می‌شود ارتفاع...

• بالأخره کلانشهر‌ها که منتفی است، شهر‌های شمالی و زاگرس هم که منتفی است، تقریباً... در دشت لوت و این‌ها که نمی‌خواهید بسازید.

شهر‌های زیادی داریم، ما بالای ۱۲۰۰ شهر زیر ۲۵ هزار نفر داریم و در این شهر‌هایی که زمین تأمین شود حتماً ویلایی... آن جا‌هایی که محدودیت زمین داشته باشیم به تناسب آن شهر و آن ظرفیت ساخته شود.

• دستگاه‌های دولتی چقدر همکاری داشتند در معرفی زمین هایشان به شما؟

یکی از ظرفیت‌های خوبی که در قانون جهش تولید مسکن به آن توجه شد ماده ۱۰ این قانون است که تکلیف کرده اراضی مازاد دستگاه‌ها در اختیار طرح قرار بگیرد. آن جا تکلیف کرده مجدد که اگر دستگاه همکاری نکرد سازمان ثبت اسناد ظرف مدت یک ماه اسناد را به نام وزارت راه و شهرسازی صادر کند. ما از ابتدای قانون جهش تولید مسکن تا الآن چیزی حدود ۱۰ هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی دستگاه‌ها را شناسایی میدانی کردیم، چون ما اطلاعات اراضی دستگاه‌ها را نداشتیم که مراجعه کنیم به آن اطلاعات و بتوانیم از آن اطلاعات، اراضی را استخراج کنیم یا مکان یابی هایمان را بر اساس آن انجام دهیم. از این ۱۰ هزار و ۴۰۰ هکتاری که تا الآن شناسایی کردیم؛ چهار هزار و ۶۹۴ هکتار را موفق به اخذ سند شدیم.

• اخذ سند یعنی بر اساس این که خودشان نزدند، سازمان... یعنی بالأجبار؟

عمدتاً ثبت اسناد رأساً انجام داد. چهارهزار و ۶۹۴ هکتار را ما توانستیم اخذ سند کنیم در شهر‌های مختلف؛ یک میزانی حدود ۲۶۰۰ تا را از شناسایی هایمان خروج از دستور کار کردیم، دلایل مختلف داشته؛ یا سند نداشته یا آن دستگاه در مولدسازی از آن استفاده کرده بود یا بر اساس طرح‌هایی که ما برای مسکن داشتیم به درد طرح ما نخورده، ما خروج از دستور کار دادیم و چیزی حدود ۳۰۸۰ هکتار دیگر مانده که انجام می‌شود و با همکاری سازمان ثبت اسناد، ​ اخذ سند اتفاق می‌افتد. همین طور که اخذ سند اتفاق می‌افتد شناسایی‌های جدید هم اتفاق می‌افتد. یادم هست برنامه‌ای که خدمت شما بودیم آنجا می‌گفتیم شش هزار هکتار شناسایی کردیم، الآن می‌گوییم ۱۰ هزار، یعنی همین طور دارد شناسایی هایمان...

• یعنی تقریباً سه برابر این است، درست است؟ ۳۰ هزار هکتار می‌گویند زمین دولتی است؟

در برنامه قبلی هم اشاره شد اطلاعاتش را دقیقاً​ ما نداریم، سه یا چهار یا هر تعدادی است، اطلاعات دقیقی نداریم که اراضی سایر دستگاه‌های دولتی چه میزان هستند؟ چیزی که ما شناسایی کردیم؛ همکاران ما در استان‌ها بر اساس بازدید‌های میدانی در مقیاس‌های شهر و شهرستان شناسایی کردند، ۱۰ هزاری است که عرض کردم.
سؤال: یعنی شما اگر شناسایی کنید و معرفی کنید به سازمان ثبت اسناد، آن موقع است که آن‌ها می‌توانند رأساً سند بزنند، حالا اگر پنهان کنند، اعلام و اظهار نکنند شما هم دستتان کوتاه است؟
آقای مالکی: ما اطلاعاتی نداریم، ما دسترسی به سامانه سادا نداریم.

• نباید داشته باشید؟

در قانون تکلیفی نبوده.

• یعنی چه؟ یعنی می‌روید میدانی زمین‌ها را نگاه می‌کنید، این زمین مثلاًَ...

ما کارمان استان‌ها و شهرستان ها؛ شغلمان شناسایی زمین است، در مقیاس یک شهر به خصوص شهر‌های کوچک، شهرستان‌ها و استان‌ها معمولاً اراضی دستگاه‌ها شناخته شده اند، حداقل به اسم، شناخته شده اند. بخشی اش هم سازمان ثبت کمک کرد به ما در بعضی استان‌ها سازمان ثبت اطلاعاتی در اختیار ما قرار داد تا آن جایی که مقدور بود و این شناسایی‌ها را این طور انجام دادیم. قاعدتاً و بر اساس قاعده اگر پیش برویم، اطلاعات همه اراضی دستگاه‌های دولتی باید در سامانه سادا وزارت اقتصاد تکلیف قانونی است که باید ثبت شده باشد. قبلاً ما هم درخواست کردیم که این اطلاعات در اختیار ما قرار داده شود که بتوانیم مکان یابی هایمان را به آن سمت ببریم. اما چیزی که تا الآن من دیدم، اطلاعات یا دسترسی از سادا در اختیار ما قرار داده نشده.
سؤال: چطور می‌شود، آقای رئیس جمهور دستور می‌دهند که مثلاً، بالأخره این‌ها باید شناسایی شوند، دستگاه را تکلیف می‌کنند به آن‌ها که حتماً بیاید در اختیار شما قرار بگیرد. بعد از آن طرف وزارت اقتصاد دسترسی به شما نمی‌دهد؟

ما درخواست دادیم، اما دسترسی تا الآن نداشته، آن اطلاعات سادا وزارت اقتصاد؛ همه اطلاعات دستگاه ها؛ از ساختمان، املاک، اموال، اراضی؛ آن چیزی که به درد ما می‌خورد فقط زمین مازاد است.

• بالأخره شما در آن بگردید، زمین‌ها را راحت‌تر پیدا می‌کنید تا این که میدانی بخواهید شناسایی کنید؟

خوبی این موضوع؛ این است که ما راحت‌تر می‌توانیم شناسایی کنیم.

• شما نمی‌گویید آقای رئیس جمهور گفتند که این اطلاعات باید در اختیار ما باشد شما چرا نمی‌دهید؟ آن‌ها پاسخشان چیست؟

دوستان می‌گویند می‌دهیم، اما می‌گویند این سامانه هایمان را باهم وصل کنیم؛ آن هم یک خرده‌ای زمان بر است. ما درخواست دادیم حتی به صورت لیستی یا آفلاین اطلاعات را در اختیار ما قرار بدهند، ما هم در اختیار استان‌ها قرار دهیم، استان هایمان مکان یابی هایشان را با این موضوع تطبیق دهند، اما تا الآن اطلاعات دسترسی نداشتیم. ما کارمان را انجام می‌دهیم، حالا در قانون هم خیلی تکلیفی نکرده سادا حتماً، ما باز شناسایی می‌کنیم، ما طراحی و مکان یابی که انجام می‌دهیم برای طرح هایمان هر کجا زمین دولتی مورد نیاز بود را درخواست دهیم.

• این معنی اش این است که دستگاه‌های دولتی با شما همکاری لازم را ندارند، آن طوری که باید مورد انتظار است؟ وقتی می‌گوییم نهضت، یعنی اسم طرح می‌شود نهضت ملی، نهضت ملی مسکن با این همکاری و ساز و کاری که شما می‌گویید همخوان نیست.

بعضی از دستگاه‌ها همکاری شان خوب است. وزارت جهاد همکاری خوبی داشتند با ما، عمده اراضی که الآن داریم می‌گوییم اراضی‌ای است که یا بر اساس ماده ۹ یا ماده ۱۰ از وزارت جهاد توانستیم اخذ کنیم و این وزارتخانه پای کار بوده، کمک کرده، اما بعضی دستگاه‌ها اراضی شان آن چنان نیست، بعضاً هم دوست دارند یا این که طرح‌های آتی در ذهنشان هست، همیشه ما آینده نگر هستیم و طرح های...

• یعنی عدم همکاری آن‌ها را هم یک طوری توجیه می‌کنید خودتان.

‌نمی‌خواهم توجیه کنم اما...

• طبیعی است بالأخره شما همه دولتید، باید دفاع کنید.

ما که تا الآن این میزان شناسایی کردیم، این کار راحتی نبود. در گذشته یک مترش هم به راحتی اتفاق نمی‌افتاد. اما رئیس دانشگاهی آمده پیش من با ما هم آشنا بود، ما اخذ سند کرده بودیم از... خیلی اصرار داشت که این سند برگردد. من پرسیدم نیازی دارید به این زمین؟ گفت نه در دوره مدیریت من نباید این اتفاق بیفتد، بعد می‌گویند این مدیر زمینش را از دست داد. این‌ها نگاه‌هایی است که بالأخره حاکم است در استان، ولی ما کار خود را انجام می‌دهیم، شناسایی کردیم هر دستگاهی همکاری کرد آقای رئیس جمهور هم فرمودند اولویت را بدهید به کارمندان خودشان، یعنی الآن دانشگاه‌ها ما گفتیم که خوابگاه متأهلی می‌توانید بسازید، برای هیأت علمی تان از همین اراضی استفاده کنید، برای کارکنان تان استفاده کنید، اولویت هم بر اساس دستور رئیس جمهور به خود کارکنان آن مجموعه دادیم که نوعی تشویق شود. اما اگر دستگاهی هم همکاری نکرد و ما نیاز به زمین داشتیم با سازمان ثبت، پیش می‌بریم کارمان را. یک خرده سخت است، اما دارد پیش می‌رود.

• اگر دستگاه‌های دولتی که در یک مجموعه باهم کار می‌کنید این طور بخواهند با شما کار کنند و همکاری لازم را نداشته باشند، از دستگاه‌هایی که غیردولتی هستند چه انتظاری می‌شود داشت؟

دستگاه‌های دولتی من دلایلشان را می‌گویم شما می‌گویید توجیه شان می‌کنید، این طور نیست، بالأخره یک دستگاهی می‌آید زمینش را یک اجازه‌ای به او دادند ببرد در مولدسازی، آن هم اجازه قانونی است دیگر، آن هم تکلیف قانون است. این قبل از این که ما شناسایی کنیم رفته در مولدسازی، کار‌های مولدسازی اش را انجام داده و حتی یکی از استان‌ها به فروش رسانده بود آن را یعنی رفته بود کار‌های فروش اش را هم انجام داده بود. ما اصراری به آن نداریم، آن بخشی از دولت رفته بر اساس قوانین یک اقدامی را انجام داده، آن را از دستور کارمان خارج می‌کنیم یا بعضاً اراضی‌ای وجود دارند این‌ها ممنوعیت دارد، ما همه زمین‌ها را نمی‌توانیم در اختیار طرح قرار دهیم، مثل نهالستان ها، مثل مزارع تحقیقات کشاورزی، این‌ها در شناسایی‌های ما هست و این‌ها را از دستور کارمان خارج می‌کنیم، اما بعضاً دستگاه‌ها هم طرح‌های آتی شان را می‌آورند ارائه می‌دهند. می‌بینیم دستگاهی رفته برای آینده اش طرح برده، اعتبار تأمین کرده می‌خواهد ساخت و ساز انجام بدهد، آن جا را از دستور کارمان خارج می‌کنیم. هر دستگاهی که همکاری نکند، قانون پیش بینی کرده که سازمان ثبت اسناد این سند را بزند و ما اولویت را به همکاران خودشان حتماً می‌دهیم برای تأمین مسکن شان.

• یک خبری آمده بود که مسئولان وزارت اقتصاد گفتند که اطلاعات زمین‌های موجود در سامانه سادا را برای شما ارسال کردند، شما که نامه‌ای دریافت نکردید، دریافت کردید؟

من ندیدم، حالا اگر ارسال کردند فردا چکی می‌کنیم، من قبل از برنامه هم یک کنترلی کردم، دیروز ما مأموریت بودیم، یکهو دادند، دیدیم نه تا دیروز هم به دست ما نرسیده.

• شما زمین‌هایی که خودتان شناسایی می‌کنید، سند می‌زنید، خودتان در آن سامانه سادا ثبت می‌کنید؟

ما دستگاه‌هایی هستیم که باید در سامانه سادا ثبت کنیم. یک اختلافی در گذشته بین ما و وزارت اقتصاد بوده که ما اعتقادمان بر این بود که اراضی ما اموال نیستند، اراضی در اختیاری هستند که کار جاری مان را انجام می‌دهیم، آن هم حل شد و ما را هم تکلیف کردند که اراضی جاری و انفال مان را در سادا ثبت کنیم. از زمانی که ما مکلف شدیم به ثبت، ما ۳۵ کاربر در ۳۵ اداره کلی که داریم در کشور، تعریف کردیم و روزانه دارد این اراضی را ثبت می‌کند، آخرین آماری که من گرفتم بالای ۳۰۰ هزار ملک ما ثبت شده و من کار دیگری که این هفته‌ای که گذشت کردم؛ تمام اطلاعات اراضی مان را به صورت آفلاین با یک نامه وزارت اقتصاد اعلام کردند. دلیل کُند بودنش این است که آن فیلد‌هایی که وجود دارد برای پر کردن این اسناد بعضاً برای اراضی ما که انفال هستند خیلی سخت و زمان بر است، کاربر‌ها خیلی زمان می‌برد، ما این را بر اساس توافقی که کردیم با آن قسمت اموال دولتی، به صورت آفلاین هم ما تمام اطلاعات اراضی مان را در اختیارشان قرار دادیم که خودشان بتوانند ثبت کنند.

• شما در مجموع چقدر زمین را در این سامانه ثبت کردید؟

بالای ۳۰۰ هزار ملک را ما ثبت کردیم.

• متراژی چقدر می‌شود تقریباً؟

متراژش را الآن ندارم، چون... قطعه و سند را ما ثبت می‌کنیم.

• از چه سالی در اختیار شما بوده؟ قدیمی بوده یا...؟

ما از ابتدای انقلاب زمین داریم، در اختیار ما بوده زمین. سازمان ما متولی اراضی دولتی در حریم و محدوده شهر است. اراضی متعلق به شرکت و سازمان ما نیست، ما متولی اراضی دولتی در کشور هستیم، یعنی دولت سازمان ما را نماینده خودش می‌داند برای اقداماتی که قانون گذار مشخص می‌کند، یعنی متعلق به سازمان که بگوییم جزو اموال سازمانی ما هست، نیست، ما متولی و تولیت این را به عهده داریم.

• سال هاست گفته می‌شود یکی از چالش‌های ما در حوزه مسکن؛ بحث عرضه زمین است که عرضه زمین با کمبود مواجه بوده و عملاً ساخت مسکن را با چالش مواجه کرده و این در حالیست که شما اشاره کردید سال هاست این زمین‌ها در اختیار شما بوده.

شما گفتید از کی زمین دارید؟ من گفتم سال هاست ما زمین داریم، اما مسکن مهر که ساخته شد این زمین‌ها زمین‌هایی هستند که وقتی شهری، شهر می‌شود، محدوده و حریمش تعریف می‌شود، اراضی ملی که در اختیار یا نماینده دولت؛ سازمان منابع طبیعی است به محض این که این شهر، شهر می‌شود و محدوده و حریمش تعریف می‌شود، متولی یا نماینده اش می‌شود وزارت راه و شهرسازی، ما یک پروسه‌ای با دوستان مان در وزارت جهاد داریم، تغییر و تحول اراضی دولتی. یعنی به محض این که یک شهری حریمش مشخص می‌شود، ما می‌رویم اراضی ملی را از همکاران مان در سازمان منابع طبیعی تحویل می‌گیریم و حفاظت اش با ما می‌شود، این یک پروسه روزانه است یعنی امروز شما بپرسید چه میزان اراضی را تحویل گرفتید؟ یک عدد به شما می‌گوییم، هفته آینده؛ یک عدد دیگر. پس این یک کار جاری است که روزانه اتفاق می‌افتد.

• الآن آخرین متراژ اراضی که مثلاً در تهران شما دارید آمارش را دارید که بفهمیم چقدر است؟

تهران باید به بانک مراجعه کنیم، چون بالای یک و نیم میلیون هکتار زمین داریم، در تهران چقدر داریم و چه شهری داریم این‌ها مشخص است در بانک. در شهر تهران ما زمین آن چنانی که بشود ساخت نداریم.

• مثلاً چقدر است حدوداً؟

تقریباً موجودی مان؛ اراضی رو به صفر است. شاید یک سری اراضی باشند که این اراضی برای مولدسازی است؛ اراضی‌ای هستند که اراضی گران قیمتی هستند، خیلی جزئی اند، این‌ها را برای پروژه‌های مولدسازی و سرمایه گذاری گذاشتند، زمینی که بشود ساخت و ساز آن چنانی روی آن اتفاق بیفتد در تهران نداریم.

• در شهر تهران آخرین باری که واگذار کردید کی بوده؟

در تهران واگذاری نداشتیم در سال‌های اخیر، حداقل تا من یادم می‌آید در این سال‌های گذشته در تهران واگذاری نداشتیم.

• نکته‌ای باقی مانده که خواستید اشاره کنید و من نپرسیدم؟

زمین یک مقوله خیلی پیچیده است، شاید ما بتوانیم برنامه یک ساعته درباره توافق با بخش خصوصی صحبت کنیم که چطور توافق می‌کنیم؟ این اراضی چطور در اختیار طرح قرار داده می‌شود؟ ما در این دوره یعنی در دولت سیزدهم و بعد از قانون جهش تولید مسکن تقریباً تمام ظرفیت‌های قانونی را به کار گرفتیم یعنی هر شهر یک شناسنامه تأمین زمین دارد و داریم پیش می‌بریم. هیچ دوره‌ای این را با اسناد و مدارک می‌گویم به این میزان برای تأمین زمین در شهر‌ها کار نشده.

• طرح نهضت ملی مسکن بنا به وعده‌ای که دولت داده، با این دست فرمانی که جلو می‌رود در پایان چهار ساله دولت به چهار میلیون مسکن خواهد رسید یا نه؟

آقای مالکی: امیدواریم با این سرعتی که پیش می‌رویم ان شاء الله می‌رسد.