صنعت خودرو، یک صنعت رفاقتی شده است / رابطه فسادآمیز بین مجموعه قطعه سازی و خودروسازان

 اگر بخواهیم به کیفیت پایین خودروهای تولیدی بپردازیم ابتدا لازم است برای نمونه برخی نظرات کاربران رکنا درخصوص برخی خودروهای تولید داخل را بخوانیم و سپس دلایل آن را واکاوی کنیم.

کوییک: اغلب مخاطبینی که صاحب خودروی کوییک هستند از طراحی ناهماهنگ داخل و خارج خودرو، کیفیت پایین متریال خصوصا کابین، مونتاژ بد و فواصل زیاد اجزای بدنه، مصرف بالای سوخت، طراحی منسوخ، خودرویی بدون ایمنی مشخص و موتور ضعیف شکایت دارند.

فردی که به تازگی کوییک خریده است از خرابی قفل صندوق عقب همان روز اول تحویل شکایت دارد. همچنین روشن شدن آمپر و آلارم بر صفحه کیلومتر هفته دوم تحویل، صدای مداوم موتور در هر حالتی در اتاق ماشین، صدای گیربکس و زود تمام شدن صفحه کلاچ، ترمز ضعیف، زود خراب شدن قطعات از جمله سنسورهای اکسیژن و دور موتور، تولید نامرغوب تزئینات داخلی مانند دستگیره که به قول صاحبان کوییک باید چند دستگیره یدکی در ماشین به همراه داشته باشند.

شاهین: صاحبان خودروی شاهین از بدنه ضعیف این خودرو و کیفیت پایین رنگ و متریال داخل کابین، پیشرانه کم بازده، خرابی­ های زودهنگام و کیفیت پایین متریال در بعضی از قطعات، خرابی گیربکس، توربو، بخاری، سیستم تعلیق و سر و صدای کمک فنرها شکایت دارند. ظاهر جلوی خودرو، نمای عقب خودرو نه چندان زیبا و متناسب و قرار گرفتن صندوق عقب در ارتفاع نسبتا زیاد که باعث کم شدن ارتفاع دید عقب شده است، فقدان سامانه کنترل پایداری، مصرف زیاد سوخت و هزینه‌های استهلاک و ایراد به باتری، دوربین دنده عقب، سیستم صوتی تصویری ضعیف، نمایشگر ال سی دی که می‌توانست پیشرفته‌ تر باشد، مشکل دربازکن صندوق عقب و سیستم اتوماتیک فعال‌ سازی چراغ‌ های خودرو از موارد دیگر است.

تارا: برخی صاحبان تارا نیز از قیمت بالا نسبت به طراحی و کیفیت، پیشرانه ضعیف، ایرادات گیربکس، عدم جارفتن دنده، تعویض پی در پی شمع خودرو، تسمه تایم و لنت خودرو از مواردی است که این خودرو را پرمصرف می کند.

آنچه مشخص است بخش اعظم این مشکلات به کیفیت پایین قطعات مربوط است و اغلب خریداران خودروهای تولید داخل اتفاق نظر دارند که کیفیت خودروهای داخلی و مونتاژی حتی در مقایسه با سال­ های نه چندان دور افت داشته است. مسئله ای که بیش از پیش جان و مال آنها را تحت تاثیر قرار داده است.

در این خصوص گفتگوی  با مرتضی مصطفوی، کارشناس صنعت و بازار خودرو را بخوانید:

سالها است که کیفیت خودروهای تولیدی داخل پایین است

مرتضی مصطفوی در ابتدا در پاسخ به این سوال که چرا خودروهای داخلی ( تولید داخل و مونتاژی) اغلب بی کیفیت بوده و مورد رضایت مردم نیست، گفت: متاسفانه سال ها است که کیفیت خودروهای تولیدی داخل پایین است و این موضوع همیشه از سوی مسئولین مختلف از جمله نیروی انتظامی اذعان شده است که کیفیت خودروها ضعیف است. عامل اصلی اینکه باعث شده محصولات ما کیفیت خوبی نداشته باشد و در حدی نباشد که رضایت مردم را کسب کند، قطعه بی کیفیت است.

این کارشناس صنعت و بازار خودرو درخصوص تامین و تولید قطعه بی کیفیت گفت: قطعه بی کیفیت یا از سوی خودروسازان و از طریق واردات تامین می شود و یا در داخل تولید می شود و به خودروساز تحویل داده می شود. در حوزه خارجی و تامین قطعه از طریق واردات قابل ذکر است که متاسفانه در فرآیندهای تامین خارج از کشور در حوزه خودروسازی به دلایل مختلف فساد زیادی وجود دارد. از جمله رانت، حق بازاریابی، منافع گروه های خاص بیرون از کشور و ... که باعث می شود خودروسازان در تامین های خارجی لزوما کیفیت خوب تحویل نگیرند.

مساله دوم نوسانات ارزی است. چون صنعت خودرو مانند صنایع دیگر به ارز وابسته است و وقتی قیمت ارز بالا می رود خودروسازان مجبور می شوند برای اینکه درگیر حواشی افزایش قیمت نشوند ، قطعه با قیمت پایین تر وارد کنند. شاهد هستیم قطعاتی تامین می شود که لزوما کیفیت خوب ندارند و به دلیل وابستگی نظام تولید کشور به ارز و نوسانات ارزی و رابطه فسادآلود بین برخی از قطعه سازان و خودروسازان باعث می شود قطعاتی که از مجموعه قطعه سازی به خودروسازان تحویل می شود، لزوما کیفیت اصلی را نداشته باشد.

رابطه فسادآمیز بین مجموعه قطعه سازی و خودروسازان

این کارشناس خودرو در ادامه در پاسخ به دزدی و کم فروشی در صنعت خودرو گفت: برای مثال قطعه ای که باید ورق آن 50 میل باشد،  خودروساز   به دلیل رابطه فاسدی که با قطعه ساز دارد، به کارشناس مربوطه رشوه می دهد تا اگر 50 میل شد 40 میل تاییدیه بگیرد. این می شود که در تصادفات که باید 50 میل مقاوم باشد، وقتی می شود 40 میل قدرت اصلی را ندارد و در تصادف از بین می رود.

بنابراین یک ، رابطه فسادآمیز بین مجموعه قطعه سازی و مجموعه خودروسازی و دو، قیمت ارز و نوسانات ارزی باعث می شود قطعات تولید شده توسط مجموعه قطعه ساز، لزوما کیفیت بالا را نداشته باشند. نکته سوم که بسترساز این اتفاقات است، بحث قیمت گذاری دستوری است. برای مثال به خودروساز گفته می شود یک محصول خود را باید 300 میلیون تومان بفروشی. خودروساز هم براساس این 300 میلیون و تعداد قطعاتی که در خودرو به کار می رود به دنبال این است که قیمت ها بالاتر نرود و برای قطعه ساز قیمت تعیین می کند. قطعه ساز هم به دلیل بحث نوسانات ارزی می گوید اگر این قطعه را به قیمت قبلی می خواهی باید کیفیت مواد را پایین آورم تا قیمت قطعه با قیمت تعیین شده یکی شود.

مصطفوی در ادامه گفت: سه عامل فساد در مجموعه خودروسازی و روابط بین خودروساز و قطعه ساز، قیمت گذاری دستوری و وابستگی صنعت به ارز و نوسانات ارزی باعث شده که بسیاری از خودروهای تولیدی کیفیت خوبی ندارند و به دلیل فساد، از دست ندادن سهم بازار و رشوه هایی که داده می شود، نظارتی هم وجود ندارد.

برای مثال در رقابت با یک قطعه ساز قدیمی که 40 درصد بازار را در دست دارد ، یک شرکت دانش بنیان برای تولید قطعه با کیفیت و قیمت پایین تر به خودروسازان اعلام آمادگی می کند، اما قطعه ساز قدیمی با رشوه و راه های دیگر، کارشناس و مدیر خودروساز را راضی می کند که به آن شرکت دانش بنیان که هم قیمت پایین تر و هم کیفیت بالاتری دارد سفارش ندهد.

صنعت خودرو، یک صنعت رفاقتی شده است

این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه صنعت خودرو کشور از یک صنعت حرفه ای به یک صنعت رفاقتی تبدیل شده است، گفت: در این صنعت همه باهم رفیق هستند. خودروساز با قطعه ساز، خودروساز با برخی از ناظرین و قطعه ساز با برخی از ناظرین. چه در داخل خودروسازی و چه در بیرون از خودروسازی. سفره ای بین خواص پهن شده است و صنعت رفاقتی ایجاد شده و رفاقتی سود می کنند و فقط مردمی ضرر می کنند که سر این سفره نیستند.

وقتی صنعتی رفاقتی می شود ، سودآور و بسیار زرق و برق دارد، زیرا پول های هنگفتی در این صنعت بین بخش های مختلف جا به جا می شود. بنابراین بسیار صنعت جذابی به لحاظ سودآوری برای گروه های مختلف رانتی، فاسد، سیاسی، خاص، پشت صحنه ها و برخی نظارتی ها است و پول های خوبی جابه جا می شود.

همه این عوامل باعث شده در این صنعت رفاقتی دستگاه ناظر در داخل خودروسازان که کیفیت محصول را تایید می کند، نظارتی نداشته باشد. این رفاقتی که در زنجیره تولید خودرو ایجاد شده از تامین کننده تا تولیدکننده و بسیاری دیگر، متاسفانه باعث شده که نه نظارتی وجود داشته باشد نه شفاف سازی و پاسخگویی و کیفیت هم هر روز بدتر می شود. در روز روشن حق سهامدار را می خورند و هیچ کس هم نمی تواند دفاع کند این در حالی است که در کشوری زندگی می کنیم که بحث حق الناس بسیار مهم است.

اتفاقات خنده داری در این صنعت رخ می دهد

مصطفوی در ادامه با بیان اینکه در چند سال اخیر صنعت خودرو سیاسی تر و امنیتی تر شده است، گفت: اینکه چقدر حال و هوای انتخاب مدیران عامل امنیتی است تا فنی و خودرویی نشان دهنده این است که علاوه براینکه صنعت خودرو بین گروه های قدرتمند مافیایی رفاقتی تر شده است، از سوی دیگر سیاسی تر و امنیتی تر هم شده است.

لذا هر کسی نمی تواند از آن انتقاد، مطالبه گری و شفاف سازی کند. این می شود که به راحتی آمارها از بین می رود، کسی هم پاسخگو نیست. یا از شرکتی که مردم به آن اعتراض کردند، تقدیر می شود. لذا رفقایی که به دور این صنعت و سفره نشسته اند و منافع خود را تامین می کنند، زیر سایه امنیتی قرار دارند که این سایه امنیتی از این سفره حمایت می کند و آن را پوشش می دهد تا آسیب نبیند.

بنابراین نمی توان مطالبه گری کرد و به دنبال شفاف سازی بود. مگر می شود خودرویی ثبت نام کرد که نه قیمت آن ، نه مدل آن و نه زمان تحویل آن مشخص است؟ هنوز تکلیف واردات خودرو مشخص نیست. اتفاقات خنده داری در این صنعت در حال رخ دادن است که همه هم آن را پذیرفته اند. زیرا آن سایه امنیتی و سیاسی که بالای این سفره قرار دارد اجازه مطالبه گری را نمی دهد و در این وضعیت نه تنها از مطالبه گر تقدیر نمی شود بلکه مطالبه گر متهم است.

منبع: رکنا