نگاهی به مرسدس بنز E۲۰۰ دوگانه سوز / سواری لوکس و پاک به سبک دو دهه پیش

شاید اتحادیه اروپا این قانون را برای سبد محصولاتی وضع کرده باشد، اما در بازارهای جهانی عکس حالت این موضوع وجود دارد. به عنوان مثال می توان به مهم ترین خبر سال ۲۰۲۲ برای خودروسازی آسیا اشاره کرد، هند تولید دو خودرو گازسوز در تاتا موتورز را شروع کرده است. این خبر درحالی منتشر می شود که کمتر از سه ماه پیش گران شدن بنزین و بالا بودن قیمت خودروهای الکتریکی، مشتریان هندی را به سمت خودروهای با سوخت جایگزین سوق داده است.

با توجه به بحران آلودگی محیط زیست به ویژه در کلانشهرها و تأثیر سوخت‌های بنزین و گازوئیل بر این بحران و از سوی دیگر هزینه بالای سوخت‌های فسیلی، در سال‌های اخیر توجه سازندگان خودروها به استفاده از سوخت‌های جایگزین معطوف شده است. گاز طبیعی (Compressed Natural Gas) که در شکل‌های متفاوتی از جمله به صورت فشرده به عنوان سوخت خودروها به کار گرفته می‌شود، یکی از انواع سوخت‌های جایگزین است که با توجه به فراوانی آن در بسیاری از کشورها از جمله ایران، ارزان است و استفاده از آن می‌تواند در تعدیل سبد انرژی کشور نقش اساسی داشته باشد. از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهد که گاز طبیعی پاکیزه‌تر از بنزین و گازوئیل می‌سوزد. اختصاص یارانه‌های کلان به بنزین و گازوئیل و مصرف بی‌رویه این فراوردهای نفتی هزینه‌های هنگفتی به اقتصاد ملی کشور تحمیل می‌کند. گازسوز کردن خودروها با هدف کاستن از سنگینی بار یارانه‌های تحمیلی به دولت و همچنین کاهش آلودگی هوا و کاهش سایر زیان‌های اقتصادی جامعه مطرح شده است.

نگاهی به مرسدس E200 گازسوز، سواری پاک و لوکس به سبک دو دهه پیش

تصور کنید مالک یکی از خودروهای دوگانه‌سوز داخلی هم‌چون پژو 405 یا پراید هستید و برای پرکردن کپسول‌های اتومبیل خود، به جایگاه CNG مراجعه می‌کنید و توجه شما به مرسدس بنزی جلب می‌شود که در حال سوخت‌گیری با گاز طبیعی است. این مرسدس، چندان جدید و شیک نیست؛ اما هنوز آن‌قدر جذابیت دارد که نگاه‌ها را به خود خیره کند. خودرویی که در مورد آن صحبت می‌کنیم، مرسدس E200 NGT است که یکی از اعضای خانواده محصولات گازسوز مرسدس محسوب می‌شود.

 این خودرو علاوه بر آلمان و سوئد، در ایران نیز حضور داشت و نسخه‌های محدودی از آن به بازار کشورمان عرضه شدند. با این حال، به دلیل قوانین سخت‌گیرانه واردات خودرو و عدم استقبال مشتریان ایرانی از خودروهای پاک، مشاهده یک بنز دوگانه‌سوز مدرن در خیابان‌های کشورمان، صحنه چندان مرسومی نیست. در ادامه این مطلب، نگاهی به محصول دوگانه‌سوز قرن بیست و یکمی مرسدس خواهیم داشت. با ما همراه باشید.

این روزها استفاده از خودروهای هیبریدی برقی – بنزینی، در سراسر جهان به امری مرسوم تبدیل شده است. با این حال، شرایط در ابتدای قرن بیست و یکم به گونه‌ای دیگر بود و سوخت‌های جایگزین متعددی برای استفاده در خودروهای بنزینی معرفی شده بودند. یکی از این سوخت‌ها، گاز طبیعی بود که به صورت گسترده در کشورمان مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، ایران تنها کشوری نبود که خودروهای گازسوز تولید می‌کرد.

مرسدس بنز در سال 2004 میلادی، خودرویی از کلاس E‌ را با پیشرانه گازسوز به بازار عرضه کرد. این خودرو که مرسدس E 200 NGT نام دارد، سدانی سایز متوسط است که با استفاده از سوخت گاز طبیعی فعالیت می‌کند. پیشرانه مرسدس E 200 NGT حدود 163 اسب‌بخار قدرت تولید می‌کند که این خودرو را به قوی‌ترین سدان گازسوز جهان در سال 2004 تبدیل کرد.

حروف NGT‌ در اسم مرسدس بنز E200 گازسوز، کوتاه‌شده عبارت Natural Gas Technology یا فناوری گاز طبیعی هستند. این خودرو در مرکز فناوری مرسدس بنز و براساس نسخه کمپرسور از مرسدس بنز E200‌ توسعه یافت. پیشرانه چهارسیلندر این خودرو با فناوری‌های مختلفی مجهز شد تا سواری آن هیچ تفاوتی با نسخه‌های بنزینی نداشته باشند.

همان‌طور که گفته شد، پیشرانه مرسدس E200 گازسوز 163 اسب‌بخار و 240 نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند. این خودرو، از استاندارد آلایندگی یورو 4 پشتیبانی می‌کند و سواری آن، هیچ تفاوتی با دیگر مرسدس‌های هم‌نسل ندارد. مرسدس E 200 NGT‌ در مقایسه با نسخه کمپرسور، 20 درصد آلایندگی کمتری تولید می‌کند.

ساخت خودروی گازسوز به سبک مرسدس

تیم توسعه مرسدس بنز برای تبدیل نسخه کمپرسور به تیپ دوگانه‌سوز، تغییرات بسیاری را در مجموعه پیشرانه خودرو اعمال کردند. نازل‌های انژکتور جدیدی در قسمت زیرین منیفولد ورودی نصب شدند؛ تنظیم‌کننده فشار گاز به‌همراه سنسور و شیر قطع‌کن الکترومغناطیسی در نزدیکی موتور گذاشته شدند تا فشار گاز ورودی به پیشرانه را همواره تحت نظارت داشته باشند. همان‌طور که انتظار می‌رود، برنامه‌ریزی کامپیوتر خودرو نیز تغییر کرد تا با سوخت گاز طبیعی سازگاری داشته باشد.

به واسطه همین تغییرات دقیق عملکرد مرسدس بنز E200 NGT در حالتی که از سوخت گاز استفاده می‌کند، هیچ تفاوتی با عملکرد آن هنگام استفاده از سوخت بنزین ندارد. این عامل، مزیت بزرگی برای این خودرو محسوب می‌شود؛ چراکه اکثر خودروهای دوگانه‌سوز در حالتی که از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، دچار افت توان و گشتاور می‌شوند.

همانند هر خودروی دوگانه‌سوز دیگری، دکمه‌ای برای تغییر وضعیت سوخت خودرو از گاز به بنزین و بالعکس وجود دارد که روی فرمان تعبیه شده است. باک بنزین مرسدس بنز E200 NGT حدود 65 لیتر حجم دارد و چهار مخزن گاز با ظرفیت 18 کیلوگرم نیز وظیفه ذخیره‌سازی گاز طبیعی را برعهده دارند. این خودرو به دو کپسول بزرگ و دو کپسول کوچک گاز مجهز است که کپسول‌های بزرگ، قسمتی از صندوق عقب را به خود اختصاص داده‌اند؛ درحالی‌که مخازن کوچک در قسمت زیرین صندوق قرار گرفته‌اند که به طور معمول، برای قرارگیری لاستیک زاپاس در نظر گرفته شده است.

برد مرسدس بنز E200 NGT‌ مطابق چرخه NEDC، حدود 1000 کیلومتر عنوان شده است که 700 کیلومتر آن با استفاده از سوخت بنزین و 300 کیلومتر با استفاده از گاز طبیعی به دست می‌آید. نسخه‌های ویژه‌ای از این خودرو نیز به تولید رسیده‌اند که به باک بنزین 80 لیتری مجهز هستند و برد آن‌ها، به 1200 کیلومتر می‌رسد. ظرفیت صندوق مرسدس بنز E200‌ کمپرسور نیز 510 لیتر است که با افزودن دو کپسول بزرگ در مرسدس E200 دوگانه‌سوز، این رقم به 400 لیتر کاهش یافته است؛ با این حال، هم‌چنان این میزان از فضا برای قرارگیری وسایل خانواده‌های کوچک کافی به نظر می‌رسد و از این نظر کمبودی احساس نخواهد شد.

امکانات و تجهیزات

مرسدس بنز کلاس E دوگانه‌سوز در دو تیپ آوانگارد و الگانس وارد بازار شد که در مقایسه با انواع معمولی کلاس E‌ هم‌نسل خود، هیچ تغییری در امکانات و تجهیزات آن صورت نگرفته است.

چهار شیشه برقی، سیستم تهویه اتوماتیک به‌همراه فیلتر گرد و غبار، رینگ‌های آلیاژی 16 اینچی، فرمان چندمنظوره برقی، تنظیم برقی صندلی‌های جلو به‌همراه تنظیم گودی کمر، کامیپوتر سفری، سیستم نمایش‌گر فشار باد لاستیک‌ها، گیربکس پنج‌سرعته اتوماتیک با کنترل تاچ شیفت، کیسه‌های هوای جانبی و سیستم صوتی با پشتیانی از CD به‌همراه کلیدهای شماره‌گیر، ازجمله تجهیزات این خودرو هستند. مرسدس E200 گازسوز به سیستم‌های ترمز ضدقفل، توزیع نیروی ترمز و کنترل پایداری نیز مجهز است.

جمع‌بندی؛ پاک و نوآورانه به سبک دو دهه پیش

مرسدس بنز E200‌ دوگانه‌سوز، محصولی متعلق به اوایل قرن بیست و یکم میلادی است که تولید آن تا حدود سال 2008 ادامه یافت. فناوری‌های بسیاری که در ساخت این محصول مورد استفاده قرار گرفتند، آن را به خودرویی بی‌عیب‌ونقص تبدیل کردند که به طور هم‌زمان، قادر بود از سوخت گاز و بنزین استفاده کند.

تولید چنین خودروهایی در اوایل قرن بیست و یکم، حاصل موجی جهانی بود که با هدف یافتن سوخت جایگزین برای بنزین به راه افتاد. سوخت‌هایی همچون گاز طبیعی، گاز مایع، اتانول و متانول در این فرآیند، توسط خودروسازان مختلف مورد استفاده قرار گرفتند. مزیت اصلی این سوخت‌ها، شباهت آن‌ها به بنزین بود؛ بنابراین، خودروسازان نیازی نداشتند تا سازوکار فوق‌پیچیده‌ای را برای محصولات خود در نظر بگیرند و با تغییرات اندکی، قادر به تولید محصول موردنظر بودند.

این موج از اروپا آغاز شد و پس از مدتی به خاورمیانه رسید. کشورهایی هم‌چون ایران و ترکیه نیز نسبت به دوگانه‌سوزکردن ناوگان خودروهای عمومی خود اقدام کردند. پس از مدتی، شوق تولید خودروهای دوگانه‌سوز از محصولات اقتصادی فراتر رفت که حاصل این اشتیاق را می‌توان در مرسدس بنز E200 دوگانه‌سوز مشاهده کرد.

با این حال، فرآیند توسعه خودروهای دوگانه‌سوز پس از مدتی به فراموشی سپرده شد؛ چراکه طوفان خودروهای هیبریدی برقی – بنزینی، صنعت خودروی جهان را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد. امروزه فناوری تولید خودروهای گازسوز نسبتا منسوخ شده است و تعداد خودروهای دوگانه‌سوز جدید، بسیار کمتر از دو دهه پیش هستند.

مرسدس بنز E200 NGT نیز امروزه خودرویی سالخورده با فناوری قدیمی محسوب می‌شود که یادآوری آن برای مشتریان ایرانی، تنها بهت و حیرت را به‌همراه دارد. تردیدی نیست که با بی‌توجهی‌های صورت‌گرفته نسبت به واردات خودروهای هیبریدی مدرن به کشور، در آینده نزدیک شرایط مطلوبی در انتظار صنعت و بازار خودروی کشورمان نخواهد بود.