چرا بانک ها تمایلی به سرمایه گذاری در صنعت نفت ندارند؟

به گزارش گروه پول و سرمایه اقتصاد 100 : کارشناسان اقتصادی معتقدند که در شرایط کنونی مهمترین ابزار برای تأمین مالی صنعت نفت و گاز می تواند استفاده از سرمایه بانک ها باشد. دومین روز از آبان ماه سال جاری بود که مسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد با همکاری بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت، کنسرسیومی از بانک ها، شرکت های سرمایه گذاری داخلی و سایر شرکت های پیمانکاری تشکیل شده و قرار است این کنسرسیوم ۲۷ میلیارد دلار در پروژه‌های صنعت نفت و گاز کشور سرمایه‌گذاری کند. میرکاظمی همچنین اعلام کرد که سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفت و گاز زودبازده بوده و سرمایه آن در کمتر از یک سال برمی‌گردد و رقم این سرمایه‌گذاری باید تا ۸۰ میلیارد دلار افزایش پیدا خواهد کرد.

به فاصله کوتاهی پس از آن حسین حسین زاده، عضو هیات رییسه کمیسیون انرژی مجلس اعلام کرد که در حال حاضر چند بانک‌ وارد حوزه سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز شده اند که این اقدام یکی از شاخص های مهم اتکا به توان داخلی و استفاده از سرمایه ها و نقدینگی موجود در کشور است. با این حال بررسی ها نشان می دهند که از میان ۱۹ شرکت نفتی ایران، ۶ شرکت زیانده هستند و باقی آنها نیز سودهای اندکی را به ثبت رسانده اند؛ به طوری که مجموع زیان این ۶ شرکت به ۷۸۰ میلیارد تومان می‌رسد.

*سهم مبهم بانک ها در سرمایه گذاری

از طرف دیگر کارشناسان عقیده دارند که سرمایه گذاری ۲۷ میلیارد دلاری در صنعت نفت و گاز نمی تواند تاثیر چندانی در این صنعت داشته باشد؛ چراکه این سرمایه‌گذاری غیراصولی است و با نقش دولتی سرمایه گذار نباید انتظار رعایت اصول را در این زمینه داشت. زیرا بخش عمده تصمیم گیری ها براساس نظر و رانت نمایندگان مجلس و دولتمردان مردان است.

در حال حاضر معادل ریالی مبلغ ۲۷ میلیارد دلار پیش بینی شده برای سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز، با احتساب دلار نیمایی (حدود ۲۷ هزار تومان) به حدود ۷۳۰ هزار میلیارد تومان می رسد که سهم بانک ها نیز برای تامین این سرمایه همچنان مشخص نیست. در سال ۱۴۰۰ مجموع سرمایه گذاری کل بانک ها معادل ۳۰۱ هزار میلیارد تومان بوده است. از این مبلغ نیز حدود ۱۱۶ هزار میلیارد تومان در حوزه صنعت سرمایه گذاری شده است.

*سریال جدید برای سرمایه گذاری اجباری

در حال حاضر به نظر می رسد که سرمایه گذاری بانک ها در صنعت نفت و گاز نیز یکی دیگر سیاست های دولت باشد که از مسیر بانک ها می‌گذرد و بانک مرکزی، بانک ها را موظف خواهد کرد که بر خلاف میل خود روی این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. این طرح هم در کنار تامین مالی فعالیت های تولیدی، طرح نهضت ملی مسکن و دیگر وام‌های تکلیفی قرار خواهد گرفت که بانک‌ها را با تهدیدها جدی مواجه خواهد کرد. این در حالی است که مدتی است بسیاری از بانک ها پرداخت وام های خرد را متوقف کرده یا پرداختی ها را به تعویق می اندازد. کارشناسان اقتصادی معتقدند که فشارهای دولت و بانک مرکزی بر شبکه بانکی برای پرداخت وام های تکلیفی و سرمایه گذاری های اجباری نه تنها بانک ها را با تهدید جدی مواجه خواهد کرد بلکه برای اقتصاد کشور نیز مضر است.

*ریشه بی میلی بانک ها به حضور در صنعت نفت

بی میلی بانک ها برای حضور و سرمایه گذاری در حوزه نفت و نفت موضوعی است که طی روزهای گذشته از سوی مدیران بانکی نیز مورد تایید قرار گرفته است. در همین ارتباط دبیر کانون بانک ها و موسسات اعتباری خصوصی با تاکید بر بی اطلاعی بانک ها از تشکیل کنسرسیومی توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که اقدامات قبلی این سازمان در زمینه وام کرونا باعث شده که بانک ها دیگر به این سازمان اعتماد نداشته باشند.

این صحبت ها اشاره به این مساله دارد که پیش از این سازمان برنامه و بودجه که ضامن وام ها کرونا بوده، نتوانسته به عهد خود پایبند باشد و با وجود اینکه قسط این وام ها از یارانه وام گیرندگان کم شده اما مبلغ آن به حساب بانک ها واریز نشده است. در چنین شرایطی است که کارشناسان معتقدند که به نظر نمی‌رسد شبکه بانکی کشور انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نفتی داشته باشند.