راز سقوط درآمد نفت ایران فاش شد!

تأثیر تحریم‌ها بر صنعت نفت و گاز

بررسی‌ها حاکی از آن است که تحریم‌های بین‌المللی و همچنین دوره‌های لغو تحریم‌ها نقش مهمی در کاهش و افزایش رشد بخش نفت و گاز ایفا کرده‌اند. اقتصاد ایران به شدت وابسته به نفت است، به طوری که این صنعت به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی کشور تلقی می‌شود.

در سال‌های گذشته، تولید نفت ایران تغییرات چشمگیری را تجربه کرده است. این تغییرات بیشتر به دلیل نوسانات قیمت جهانی نفت و همچنین تأثیر تحریم‌های گسترده اعمال‌شده بر ایران بوده است.

نوسانات تولید نفت و گاز در دو دهه گذشته

در دو دهه اخیر، رشد تولید نفت و گاز کشور نوسانات قابل توجهی داشته است. این نوسان‌ها بر سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی اثر مستقیم گذاشته است. در ادبیات اقتصادی، تولید ناخالص داخلی به یک کیک تشبیه شده که به چهار قسمت شامل بخش‌های «خدمات»، «صنعت»، «نفت و گاز» و «کشاورزی» تقسیم می‌شود. سهم نفت و گاز در این کیک بارها کوچک و بزرگ شده است.

اثر تحریم‌های سال ۹۰

با آغاز اعمال تحریم‌های بین‌المللی در سال ۹۰، صادرات نفت و گاز ایران به شدت محدود شد. در نتیجه، رشد ۹ ماهه نفت در سال ۹۱ سقوط قابل توجه ۲۷ درصدی را تجربه کرد. این روند در سال ۹۲ نیز ادامه یافت و رشد منفی ۲.۷ درصدی برای بخش نفت و گاز ثبت شد. در سال‌های ۹۳ و ۹۴ شرایط بهتر نشد و رشد این بخش همچنان منفی بود.

رشد صنعت نفت پس از امضای برجام

امضای برجام در سال ۱۳۹۴ و رفع محدودیت‌های صادرات نفت و گاز موجب افزایش چشمگیر رشد این بخش شد، به طوری که در سال ۹۵ رشد ۹ ماهه نفت و گاز به ۴۰ درصد رسید.

تأثیر خروج آمریکا از برجام

با خروج آمریکا از برجام در سال ۹۷، تحریم‌های جدیدی اعمال شد که رشد ۹ ماهه نفت و گاز به ترتیب منفی ۱۰.۸ درصد در سال ۹۷ و منفی ۳۰.۵ درصد در سال ۹۸ گزارش شد.

وضعیت بخش نفت پس از ورود بایدن به کاخ سفید

دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن باعث ایجاد امیدواری‌هایی در بخش نفت و گاز ایران شد. در سال ۱۴۰۰ رشد ۹ ماهه نفت به ۱۲.۲ درصد رسید. این روند مثبت در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز ادامه یافت و به ترتیب رشد ۷.۶ درصد و ۱۶.۴ درصد را ثبت کرد.

افت اخیر در رشد صنعت نفت

با وجود رشد‌های گذشته، در سال جاری رشد ۹ ماهه بخش نفت و گاز به کمترین میزان در چهار سال اخیر یعنی ۶.۱ درصد کاهش یافت.

جدول مقایسه رشد بخش نفت و گاز