لوازم آرایشی که نباید بخرید!

مرزی بودن آذربایجان غربی باعث شده لوازم آرایشی مختلف بویژه تقلبی و غیر استاندارد از طریق مبادی غیر رسمی وارد استان شده و مورد استقبال مغازه داران و فروشندگان و مصرف کنندگان اینگونه لوازم آرایشی نیز قرار می‌گیرد.

بسیاری از این لوازم آرایشی فاقد نشان سلامت وزرات بهداشت درمان و علوم پزشکی هستند و برخی دیگر نیز بطور کلی تقلبی و غیرمجازند و در صورت سوال از فروشنده مبنی بر اینکه چرا این لوازم آرایشی نشان سلامت ندارد، می‌گوید چه لزومی دارد لوازم آرایشی ۲۵ هزار تومانی نشان سلامت داشته باشد!

بازار داغ خرید و فروش لوازم آرایشی غیر استاندارد همچنان راه خود را می‌رود و هر روز بر تعداد زنان و دخترانی که فریب ظاهر فریبنده آنها را خورده‌اند، افزوده می‌شود کافیست سری به مطب پزشکان و یا متخصصان بیماری‌های پوستی بزنید حتما زنانی را خواهی دید که خود را ندامت می‌کنند و از آنچه بخاطر استفاده از لوازم آرایشی تقلبی بر پوست شان آمده، سخن می‌گویند.

«المیرا» بانوی ۴۷ ساله‌ای است که طعم ناخوشایند استفاده از لوازم آرایشی غیرمجاز را چشیده است، او می‌گوید: صورتم این شکلی نبود (صورت پُر از جوش و لکه)، ندانسته و ناآگاهانه از کرم‌هایی استفاده کردم که به مرور بر پوستم اثر گذاشت و لکه‌های قهوه‌ای و تیره‌ نصف صورتم را در بر گرفت.

به پزشک مراجعه کردم، او برای رفع مشکل پوستم داروهایی تجویز کرد که هزینه تهیه شان بالا بود و مدت‌ها طول کشید تا از پس مخارج تهیه آن برآیم، هر طور شده داروها را خریده و مصرف کردم ولی خیلی زمان برد تا صورتم به حالت اولیه باز گردد.

وی ادامه داد: ارزانی برخی لوازم آرایشی و مهمتر از همه نا آگاهی در تشخیص لوازم آرایشی استاندارد از غیر استاندارد و تقلبی باعث پیامدهای ناخوشایندی می‌شود و می‌توان گفت به جای جذاب کردن چهره زنان و دختران، زیبایی آنها را می‌رباید.

دختر شاغلی که خود را مائده معرفی می‌کند نیز معتقد است: اصلا توجهی به نشان سلامت روی لوازم آرایشی نداشتم تنها ارزان بودن و ظاهر شیک، تعریف فروشنده و مارک خارجی اش برایم مهم بود و همین باعث شد در اثر استفاده از خط چشم تقلبی و ریمل ارزان قیمت، چشم‌هایم آسیب ببینند و مدت‌ها طول کشید تا از این وضعیت خلاص شوم.

او گفت: هیچکدام از لوازمی که استفاده کردم استاندارد نبودند و مهمتر از همه اصلا در خرید به این مهم توجه نداشتم به همین خاطر تا مدتی شاهد ریزش پلک و درد چشم بودم.

مائده ادامه داد: بیشتر خرید لوازم آرایشی در استان ما از شهرهای مرزی و یا از محلات مشهور ارومیه که با نام‌های خاصی مشخص شده‌اند صورت می‌گیرد چون هم بصورت قاچاق وارد می‌شوند و هم ارزان هستنند.

یکی از فروشندگان لوازم آرایشی در ارومیه می‌گوید: درست است بصورت قاچاق و به عبارتی رسمی و غیر رسمی وارد می‌شود ولی خیلی وقت‌ها من خودم لوازم آرایشی را که نگاه می‌کنم یا می‌خواهم به مشتری بدهم می‌بینم تقلبی را جایگزین اصلی کرده‌اند.

او گفت: فقط کسی که کارش فروش الوازم آرایشی و بهداشتی است می‌تواند تشخیص دهد کدام لوازم اصل است یا بدل.

استفاده بالا از محصولات بهداشتی عامل افزایش قاچاق و ارایه محصولات تقلبی

کارشناس نظارت بر فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی ارومیه در این خصوص گفت: استفاده بالا از محصولات بهداشتی و همچنین جذابیت بازار محصولات آرایشی باعث شده تا فعالیت‌های گسترده‌ای نیز در زمینه تولید و تجارت این محصولات انجام بگیرد که همین گستردگی عامل بروز و افزایش قاچاق و ارایه محصولات تقلبی شده است.

مهندس صادق انوری اظهار کرد: دلیل اصلی رشد سریع تقاضا برای محصولات آرایشی در بازار ایران کاهش میانگین سنی مصرف کنندگان به ۱۵ سال است.

به گفته او، مصرف لوازم آرایش در ایران نسبت به ۲۰ سال قبل چهار تا پنج برابر افزاش یافته است، طی یک مطالعه در ایران هزینه خرید مواد آرایشی در هر خانواده (زنان بالای ۱۵ سال ساکن در مناطق شهری) طی پنج سال، ۲۲ درصد افزایش یافته است.

کارشناس نظارت بر فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی ارومیه با بیان اینکه اکثر مواد آرایشی از ترکیه و امارات و مابقی از اروپا و شرق آسیا مخصوصا چین وارد ایران می‌شود، افزود: تولیدکنندگان این محصولات قاچاق هیچ تضمینی برای سلامت محصول ندارند و به ندرت کیفیت این محصولات را آزمایش می‌کنند چون نظارت قانونی برای صدور مجوز بر کار آنها وجود ندارد.

انوری ادامه داد: متاسفانه به رغم اطلاع رسانی در خصوص عوارضی که استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی تقلبی برای سلامت یک فرد می‌تواند داشته باشد، مصرف این فرآورده‌ها افزایشی بوده در حالیکه برخی عوارض این محصولات ممکن است تا حد مرگ، جان افراد را تهدید کند.

وی گفت: عرضه محصولات آرایشی و بهداشتی غیر مجاز با گسترش فروشگاه‌های مجازی افزایش یافته که متاسفانه به رغم اعطای مجوز فعالیت به برخی فروشگاه‌ها توسط معاونت توسعه تجارت الکترونیک وزارت صمت و نظارت پلیس فتا بر این فروشگاه‌ها این مشکل مرتفع نشده و همچنان شاهد عرضه محصولات غیرمجاز در بعضی فروشگاه‌های بدون مجوز هستیم.

کارشناس نظارت بر فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی ارومیه یادآور شد: فعالیت در صنف فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی علاوه بر گستردگی و تنوع، به دلیل سود قابل توجه، نظر قاچاقچیان را به خود جلب می‌کند.

وی افزود: البته با افزایش نرخ ارز، قاچاق این محصولات به نسبت گذشته کمتر و در عوض شاهد افزایش میزان تقلبات و تولید زیرزمینی این فرآورده‌ها شده که نیازمند دقت بیشتر مردم هنگام تهیه این نوع محصولات است.

به گفته او، عوامل بسیار زیادی هستند که یک محصول اصیل را به یک محصول غیر بهداشتی و تقلبی تبدیل می کند، از جمله این موارد می‌توان به استفاده از مواد اولیه غیرمجاز، تولید در شرایط نامطلوب و حمل و نقل و نگهداری آنها در وضعیت نامناسب اشاره کرد.

انوری اضافه کرد: در سال‌های اخیر بازار مصرف لوازم آرایش رشد بالایی داشته است اما اینکه عنوان می‌شود ایران دومین کشور مصرف کننده لوازم آرایشی است آمار درستی نیست البته ممکن است که در خاورمیانه دومین رشد را داشته باشیم اما رتبه دوم و هفتم ایران به لحاظ مصرف این مواد در دنیا درست نیست.

براساس مطالعات بازار در سطح جهانی، بازار فرآورده‌های آرایشی حداقل ۴۰۰ میلیارد دلار است و در ایران ۲ و نیم میلیار دلار برآورد شده که البته این عدد مربوط به فراورده‌های آرایشی است و لوازم بهداشتی، مقوله‌ای جداست.

هیچ کدام از محصولات قاچاق یا تقلبی در این آزمایشات مورد تایید قرار نمی‌گیرند

وی افزود: در کالاهای تقلبی برای بالا بردن کیفیت ظاهری، از مواد و رنگ‌های غیرمجاز استفاده می‌شود، چون می‌خواهند ارزان و فریبنده باشد و این مساله‌ای خطرناک است و سلامت جامعه را هدف قرار می‌دهد.

انوری یادآور شد: این محصولات از آنجا که بدون اخذ مجوز و در شرایط نامناسب وارد کشور می‌شوند، هیچگونه اطلاعاتی از مواد اولیه به کار رفته، شرایط تولید، نگهداری و حمل و نقل آنها در دسترس نبوده و اغلب از کیفیت مناسبی نیز برخوردار نیستند.

به گفته وی، با توجه به نوع محصول و موضع استفاده، عوارضی از قبیل عفونت پوست، زخم‌های پوستی، قرمزی و تورم پوست، آکنه و جوش‌های پوستی، شکنندگی و ریزش مو، احساس سوزش در محل مصرف، پف آلودگی پلک‌ها و سوزش چشم، مشکلات کبدی، مشکلات تنفسی، مشکلات بارداری ایجاد می‌کنند.

وی گفت: معیارها و ابزارهای زیادی برای آزمایش اصالت و سلامت محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارد که هیچ کدام از محصولات قاچاق یا تقلبی در این آزمایشات مورد تایید قرار نمی‌گیرند.

واکنش‌های خطرناک احتمالی ناشی از مواد شیمیایی موجود در مصرف محصولات تقلبی فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی

کارشناس نظارت بر فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی ارومیه اظهار کرد: واکنش‌های خطرناک احتمالی ناشی از مواد شیمیایی موجود در مصرف محصولات تقلبی فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی عبارتند از:

سرب: معمولا سرب موجود در محصولات آرایشی تقلبی حدودا ۵ تا ۱۹ برابر از میزان استاندارد بیشتر است، این مساله می‌تواند باعث مسمومیت، مشکلات تولید مثل و تولید سم در کلیه ها، کبد و اندام‌های حسی و سیستم قلبی عروقی شود.

آرسنیک: آرسنیک یک ماده سمی خطرناک است و چون در این مواد استفاده می‌شود ممکن است بطور غیرمستقیم وارد بدن شود.

آرسنیک در سال ۱۸۰۰ یک ماده رایج در تولید لوازم آرایشی بوده است اما باعث مسمومیت اندام‌ها می‌شود.

تجمع آرسنیک می‌تواند به مرور زمان افزیش یابد و خطرناک شود این مساله برای زنان باردار و شیرده بسیار خطرناک است و میزان زیاد این محصول می‌تواند باعث سرطان شود.

مس: مس به عنوان یک ماده سمی شناخته شده است.

جیوه: جیوه یک ماده سمی است و می‌تواند باعث مسمومیت سیستم عصبی، سیستم ایمنی و تنفسی شود.

مصرف جیوه به ویژه برای جنین خطرناک است. جیوه به راحتی توسط پوست جذب می‌شود لذا به هیچ وجه نباید از محصولات آرایشی حاوی جیوه استفاده کرد.

بریلیم: بریلیم یک فلز سنگین است که در محصولات آرایشی تقلبی وجود دارد، بریلیم می‌تواند باعث مسمومیت در سیستم ایمنی و عصبی شود.

کادمیوم: کادمیوم در دوزهای متوسط ‌سمی است.

آلومینیوم: ترکیبات آلومینوم از لحاظ سمی بودن متفاوت هستند.

باکتری‌ها: لوازم آرایشی تقلبی حاوی انواع مختلفی از باکترهای هستند که باعث عفونت، جوش‌های قرمز و واکنش‌ها آلرژیک می‌شوند.

یکی از رایج ترین باکتری‌های موجود در محصولات تقلبی «اشریشیاکلی» است، این باکتری باعث اسهال شدید، نارسایی کلیه و کم خونی می‌شود.

سیانید: استنشاق این ماده بسیار مضر است.

وی ادامه داد: ایجاد تاول‌های پوستی و حساسیت شدید پوستی در بین بانوان از جمله عوارض شایع استفاده از لوازم آرایشی غیراستاندارد و قاچاق است که امروزه تعداد زیادی از بیماران را روانه مطب پزشکان متخصص پوست می‌کند.

عوارض پوستی تنها بخشی از بلایی است که لوازم آرایشی و بهداشتی بر سر مردم می‌آورد، چرا که تعداد زیادی از افراد به‌خاطر استفاده از لوازم آرایشی چشمی یا لب دچار عارضه‌های جبران‌ناپذیری مانند نابینایی یا مسمومیت‌های خونی می‌شوند.

با این حال بسیاری از خانم‌ها بدون توجه به عواقب زیان‌آور و جبران ناپذیر استفاده از لوازم آرایشی، آرایش را نشانه آراستگی، زیبایی و اعتماد به نفس بالا می‌دانند، در حالیکه روانپزشکان معتقدند، علت استفاده زیاد از لوازم آرایش، مشکلات روانی و اعتماد به نفس پایین خانم‌ها است.

امروزه زیاده‌روی در استفاده از لوازم آرایشی، سلامت جامعه مخصوصا زنان و دختران را به خطر انداخته است و هر روز نیز بدون توجه به تبعات سوء آن، بر میزان تقاضای این لوازم افزوده می‌شود.

تبلیغ لوازم آرایشی در ماهواره

انوری یادآور شد: متاسفانه مبلغان لوازم آرایشی در فضای مجازی یا تبلیغات ماهواره‌ای بدون داشتن انصاف هر جنسی را به نام محصول استاندارد به مردم معرفی می‌کنند غافل از اینکه محصولات تقلبی چه بلایی سر سلامتی مصرف‌کنندگان می‌آورد.

بعنوان مثال اینکه مصرف‌کننده‌ای باطر استفاده از یک کرم آرایشی تاریخ گذشته مجبور به پیوند پوست صورت شده‌ است از هزینه‌های بالای درمان که بگذریم فشار روحی و روانی‌ که این خانواده‌ها تحمل می‌کنند خودش قصه تلخ دیگری دارد.

نظارت و مبارزه با محصولات قاچاق و تقلبی یک فعالیت جمعی است که سازمان‌ها و ادارات مختلفی در آن نقش دارند.

از آن جمله می‌توان به معاونت غذا و دارو در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تعزیرات حکومتی اشاره کرد البته هماهنگی با تمام ارگان‌های ذیربط در این امر بر عهده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است.

نبود نظارت کافی بر لوازم آرایش قاچاق

وی ادامه داد: نبود نظارت کافی بر لوازم آرایشی قاچاق باعث شده تا سودجویان به صرف الصاق یک برچسب یا بسته‌بندی مشابه هر محصول غیراستانداردی را به نام بِرند لوازم آرایشی خارجی در ایران به فروش برسانند.

توصیه می‌شود مصرف کنندگان اقلام آرایشی و بهداشتی مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های معتبر و داروخانه ها تهیه کنند و در موقع خرید به نشان سازمان غذا و دارو و مجوزهای بهداشتی برای محصولات تولید داخل و برچسب اصالت و سلامت برای محصولات خارجی توجه نموده و درصورت نیاز می‌توانند اصالت کالای خریداری شده را از طریق سامانه TTAC و یا ارسال کد اصالت ۱۶ رقمی و یا شماره UID درج شده بر روی محصول از طریق پیام کوتاه به شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ کنترل کنند.

مواردی دیده شده که سودجویان با الصاق برچسب‌های جعلی و یا لیبل‌های کالاهای مجاز دیگر بر روی محصولات غیرمجاز یا تقلبی مبادرت به فریب مشتریان می‌کنند، بارها مشاهده شده خریداران با دیدن برچسب کنترل اصالت بر روی کالا، اعتماد کرده و از روش یاد شده، استعلام نمی‌کنند که این امر منجر به بروز مشکلات و در نهایت استفاده از کالای غیرمجاز و تقلبی با برچسب جعلی می‌شود.

فرآورده‌های آرایشی مشمول رعایت استانداردهای زیستی و ایمنی هستند

دکتر هوشنگ عطاپور پزشک عمومی هم در ارتباط با عواقب استفاده از لوازم آرایشی غیر استاندارد گفت: استفاده از زیورآلات و لوازم آرایشی ریشه در تاریخ تمدن بشر دارد و در اکثر دفینه‌های تاریخی و آثار باستان‌شناسی از گذشته‌های خیلی دور می‌توان به نشانه‌ها و ابزار و لوازمی که بشر برای آرایش و زیبایی خود استفاده می‌کرد، برخورد کرد.

او افزود: زیبایی و توجه به آن حتی ریشه در باورهای دینی و توصیه‌های اخلاقی و دینی هم دارد و امری پسندیده است و بطور طبیعی تولید و توزیع این وسایل و لوازم و مواد که با بدن انسان تماس نزدیک پیدا می‌کنند به تجارتی بزرگ تبدیل شده که بخاطر سود هنگفت حاصله همیشه محل طمع ورزی و جعل و تقلب افراد سودجو و حتی صاحبان صنایع بزرگ تولید کننده این محصولات بوده است.

وی ادامه داد: این محصولات با بدن انسان در تماس هستند بنابراین باید در تولید، نگهداری و توزیع آنها تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی حتما استانداردهای ایمنی و بهداشتی رعایت شود زیرا در صورت عدم رعایت این ضوابط، فرد مصرف کننده و حتی کودکان و جنین مادر حامله می‌تواند در معرض خطرات غیر قابل پیش بینی و جبران ناپذیر قرار بگیرد.

او معتقد است: به همین دلیل همچون مواد غذایی و داروها، فرآورده‌های آرایشی نیز ضرورتا مشمول رعایت استاندارهای زیستی و ایمنی هستند و در صورتی که اصول و ضوابط تضمین کننده سلامتی در تولید و توزیع این فرآورده‌ها رعایت نشود، می‌تواند بالقوه خطری به سلامتی عمومی جامعه محسوب شود و در استفاده کننده از آنها طیفی از عوارض و آسیب‌های موضعی و یا عمومی را بر جا بگذارد.

عطاپور یادآور شد: مهمترین موضوع در استفاده از این فرآورده‌ها، اصالت کالا و داشتن گواهی‌ها و مجوزهای سلامتی از سازمان استاندارد، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان و توزیع توسط شرکت‌های معتبر و دارای مجوز و خرید آنها از گالری‌ها و داروخانه‌های معتبر و دارای مجوز رسمی فروش و عرضه این محصولات از سازمان‌های ذیربط است.

این پزشک عمومی ادامه داد: در ایران از سال ۱۳۳۷ قانون مواد غذایی خوردنی و آشامیدنی مصوب شد و اکنون نیز این قانون به شکل جامع و شامل بر تولید و فروش کلیه اقلام آرایشی و بهداشتی هم دلالت و نظارت دارد و مورد استناد وزارت بهداشت و محاکم قضایی و نظارتی است.

عطاپور تاکید کرد: متاسفانه در اغلب موارد ما با کمبود نظارت متولیان بهداشت‌ و سلامت جامعه مواجه هستیم تا نبود قانون.

وی افزود: یک عامل مهم پیشگیرانه از مصرف لوازم آرایشی تقلبی و قاچاق، تاکید بر داشتن اصالت کالا و بارکدها ی معتبر و نظارت بر استفاده از این شناسه‌های ردیابی محصول در چرخه تولید و توزیع است که اگر این نقص برطرف نشود توزیع و تولید لوازم آرایشی تهدید کننده سلامتی جامعه تداوم خواهد یافت.

لوازم آرایشی پس از دارو بیشترین تاثیر را بر بدن دارد

این پزشک عمومی هم با بیان اینکه لوازم آرایشی پس از دارو بیشترین تاثیر جانبی را بر بدن دارد، گفت: لوازم آرایشی چون با پوست انسان تماس مستقیم دارد در صورت بی کیفیت بودن می‌تواند نتایج نامطلوب داشته باشد.

عطاپور ادامه داد: اسپری، رنگ مو و سایر لوازم آرایشی تماس مستقیم با پوست انسان دارد و غیراستاندارد بودن آنها بسیار خطرناک است.

این پزشک عمومی با بیان اینکه الان درتمام کشورها قوانین سفت و سختی برای وارد کنندگان و تولید کنندگان لوازم آرایشی بی کیفیت تمهید شده است، اظهار کرد: روز به روز شاهد انواع محصولات بی کیفیتی هستیم که اغلب از مبادی غیررسمی وارد کشور می‌شود و می‌طلبد متولیان امر و نهادهای مربوطه نظارت دقیقی بر این موضوع داشته باشند.

وی افزود: نظارت بر بخش های غذا، دارو و لوازم آرایشی فراتر از سایر حوزه‌هاست زیرا با سلامت مردم سر و کار دارند.

وی تاکید کرد: رسانه‌ها تبعات استفاده از لوازم آرایشی غیراستاندارد را از طریق مختلف به مردم گوشزد کرده و آنها را به سمت استفاده از محصولات سالم سوق دهند.

این پزشک عمومی یادآور شد: سودجویان و وارد کنندگان لوازم آرایشی غیر استاندارد حتی از زدن برچسب بر روی محصولات عقب نمانده و به عبارتی در این حوزه نیز دست به تقلب و فریب مردم می‌زنند که باید این افراد با جرایم سنگین مواجه شوند.

 به عقیده کارشناسان بیش از ۸۰۰ نوع ترکیب شیمیایی و سمی در لوازم آرایشی و بهداشتی وجود دارد و استفاده مستمر از آنها باعث جذب سالیانه ۲ کیلو و ۵۰۰ گرم ماده سمی در بدن می‌شود.

لوازم آرایشی قاچاق موجب پیری زودرس، حساسیت‌های پوست، عفونت‌های مزمن در اطراف لب و دستگاه تنفس و همچنین بیماری‌های مختلف دیگر می‌شود.