نحوه محاسبه حقوق کارگران شیفتی و اضافه‌کار شبانه!

تعریف کار نوبتی

طبق ماده ۵۵ قانون کار، «کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گردش دارد، به نحوی که نوبت‌ها آن در صبح یا عصر یا شب واقع می‌شود». برابر با ماده ۵۶ قانون کار، «کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار می‌کند و نوبت‌های کار وی در صبح و عصر واقع می‌شود ۱۰ درصد و چنانچه نوبت‌ها در صبح، عصر و شب قرار گیرد، ۱۵ درصد و در صورتی که نوبت‌ها به صبح و شب و یا عصر و شب بیافتد ۲۲.۵ درصد علاوه بر مزد به‌عنوان فوق‌العاده نوبت‌کاری دریافت خواهد کرد». به این ترتیب، کارگران نوبت‌کار بسته به اینکه در کدام شیفت مشغول فعالیت هستند، فوق‌العاده نوبت‌کاری دریافت می‌کنند.

شب‌کاری چیست؟

طبق ماده ۵۳ قانون کار، «کار شب، کارهایی است که زمان انجام آن بین ساعت ۲۲ تا ۶ بامداد قراردارد». کارگری که در این ساعات شب و یا حتی بخشی از این ساعات مشغول به کار است، مشمول دریافت فوق‌العاده شب‌کاری می‌شود. برابر با ماده ۵۸ قانون کار، برای هر ساعت کار در شب، ۳۵ درصد اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق می‌گیرد.

کارگران نوبت‌کاری که در شیفت شب کار می‌کنند مشمول دریافت شب‌کاری نمی‌شوند. ماده ۵۸ قانون کار قید کرده که ۳۵ درصد شب‌کاری تنها به کارگران غیرنوبتی تعلق می‌گیرد. بنابراین چنانچه کارگران در ماه نوبتی را در صبح یا عصر و نوبتی را در شب کار کنند، مشمول دریافت فوق‌العاده شب‌کاری نخواهند بود. این کارگران طبق ماده ۵۶ قانون کار، بسته به ساعت‌های کاری، فوق‌العاده نوبت‌کاری دریافت می‌کنند که مبلغ آن ۱۰ درصد، ۱۵ درصد و ۲۲.۵ درصد است.

تعریف کار مختلط

ماده ۵۳ قانون کار، کار مختلط را کاری دانسته که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می‌شود. طبق همین ماده «در کارهای مختلط، ساعاتی که جزء کار شب محسوب می‌شود، کارگر از فوق‌العاده موضوع ماده ۵۸ این قانون استفاده می‌نماید». با این اوصاف، کارگری که ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت دارد، برای کار از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح، علاوه بر مزد، ۳۵ درصد فوق‌العاده شب‌کاری نیز دریافت خواهد کرد.

جدول مقایسه فوق‌العاده‌های نوبت‌کاری و شب‌کاری

با توجه به این توضیحات، کارفرمایان باید برای محاسبه دقیق و قانونی حقوق کارگران خود، موارد ذکر شده را در نظر بگیرند تا هم حقوق کارگران رعایت شود و هم از ایجاد ابهامات قانونی جلوگیری گردد.