دستمزد کارگران در ایران با دستمزد در افغانستان برابر شد / 86 دلار در ماه ناقابل !

در سال جاری، حداقل دستمزد روزانه کارگران به حدود 240 هزار تومان رسید که به طور ماهانه حدود 7.1 میلیون تومان خواهد بود. اما برخلاف سال‌های گذشته، مبلغ حق مسکن همچنان ثابت مانده و هیچ افزایشی نداشته و در رقم 900 هزار تومان باقی مانده است. به این ترتیب، با توجه به این که افزایش دستمزد حدود دو میلیون تومان نسبت به سال گذشته بوده، اما در عمل ارزش واقعی دستمزد کارگران کاهش یافته است.

این کاهش در ارزش واقعی دستمزد به دلیل فاصله افتادن آن با نرخ تورم قابل توجه است. دستمزد حداقلی که باید به عنوان ابزار کاهش فقر و نابرابری‌های درآمدی و تقویت قدرت خرید کارگران در نظر گرفته شود، در برابر تورم به شدت عقب مانده و موجب بروز پدیده «شاغلان فقیر» در کشور شده است. این وضعیت باعث شده تا بسیاری از نیروی کار ترجیح دهند به دنبال فرصت‌های بهتر و شرایط مناسب‌تر برای کار باشند. نگرانی‌های موجود در میان کارفرمایان و بنگاه‌های تولیدی نیز از کاهش تمایل نیروی انسانی برای حضور در بازار کار است.

طبق ماده 41 قانون کار، حداقل دستمزد باید متناسب با نرخ تورم و هزینه‌های معیشت سال گذشته تعیین شود، اما این قانون تاکنون به‌طور کامل اجرا نشده و اعتراضات کارگری را به دنبال داشته است. در جلسه‌های تعیین دستمزد برای سال جاری نیز نتایج چشم‌گیری در راستای رفع مشکلات جامعه کارگری مشاهده نشد.

روند رشد دستمزد در مقایسه با تورم همچنان با فاصله زیاد پیش می‌رود. دستمزد کارگران برای سال جاری با افزایش 35.3 درصدی، به 7 میلیون و 166 هزار تومان رسید، اما این میزان افزایش 18 درصد کمتر از نرخ تورم رسمی اعلام شده از سوی بانک مرکزی است که 53.3 درصد بود. این فاصله باعث شده که ارزش واقعی دستمزد کارگران به میزان قابل توجهی کاهش یابد.

در انتهای سال گذشته، دستمزد کارگران با نرخ دلار آزاد حدود 119 دلار تعیین شده بود. اما اکنون با افزایش نرخ دلار و ورود آن به کانال 84 هزار تومان، ارزش واقعی دستمزد به حدود 86 دلار رسیده است. این به معنای کاهش 28 درصدی در قدرت خرید کارگران است، چرا که نرخ دلار با رشد 39 درصدی، دستمزدهای دلاری کارگران را تحت تاثیر قرار داده است.

این روند کاهش ارزش دستمزدها در سال‌های اخیر نیز ادامه داشته است. برای مثال، در سال 1401، هر دلار برابر با 25 هزار تومان بود و دستمزد کارگران ماهانه معادل 163 دلار بود، اما در پایان همان سال و پس از افزایش نرخ ارز، ارزش دستمزد ماهانه به 85 دلار کاهش پیدا کرد که نشان‌دهنده کاهش 48 درصدی ارزش واقعی دستمزد بود.

در سال جاری نیز با افزایش نرخ دلار و ثابت ماندن دستمزد، ارزش واقعی دستمزد ماهانه کارگران به 90 دلار رسیده که نشان از کاهش 18 درصدی دارد. این کاهش در ارزش دلاری دستمزد کارگران به روند نزولی خود ادامه داده و می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر این روند ادامه یابد، رکورد جدیدی از کاهش ارزش دلاری دستمزد در سال جاری به ثبت خواهد رسید.

این وضعیت نشان‌دهنده یک بحران جدی در اقتصاد کارگری است که به شدت بر کیفیت زندگی کارگران و توانایی آنان برای تأمین نیازهای اولیه‌شان تاثیر گذاشته است. برای رفع این بحران، نیاز به اصلاحات اساسی در سیاست‌های دستمزد و تامین مسکن کارگران و همچنین توجه بیشتر به اجرای قوانین حمایتی است.