همه آنچه که باید درباره نگهداری از سنگ یشم بدانید

​ سنگ یشم چیست؟

سنگ یشم نامی آشنا برای بسیاری از مردم است؛ سنگی گرانبها به رنگ سبز. هزاران سال است که از یشم به عنوان سنگ خوش شانسی و خوش اقبالی استفاده می‌کنند. یشم در سه درجه A، B و C دسته‌بندی می‌شود. جید نوع A کاملا طبیعی است و رنگ آن نیز کاملا خالص است. سنگ‌های یشم با گرید B و C قیمت مناسب‌تری دارند اما در محیط آزمایشگاه تحت تغییرات شیمیایی ساخته یا بهبود داده می‌شوند.

یشم علاوه بر رنگ سبز در رنگ‌های سفید، زرد، آبی و خاکستری هم در طبیعت یافت می‌شود. جالب است بدانید که یشم سلطنتی که در میانمار یافت می‌شود، با ارزش‌ترین فرم شناخته شده‌ی سنگ یشم است که رنگ سبز زمردی دارد. رنگ، شفافیت و بافت سنگ یکی از مهمترین مواردی است که در تعیین قیمت یشم نقش دارند. هر چه رنگ یشم تیره‌تر باشد، ارزش و بهای آن بیشتر خواهد بود.

اولین حکاکی‌های یافت شده در سنگ یشم در چین بوده و قدمت آن به دوران نوسنگی یعنی حدود ۵ هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. در چین از یشم برای بخت خوب، طول عمر و عشق استفاده می‌شود. همچنین گفته می‌شود یشم، سنگ صلح و دوستی است و خاصیت ضد استرس و ضد اضطراب دارد. در درمان تشنج، بیماری‌های ریه و بیماری‌های پوستی نیز موثر است. در کشورهای شرقی یشم نماد صلح و آرامش است. یشم (Jade) از دو سنگ قیمتی متفاوت تشکیل شده است: یشم اعلی (یشم  سبز) و نفریت (نوع کم‌ارزش‌تر یشم) که در زیر هر کدام را معرفی کرده‌ایم:

نفریت (Nephrite)

یشم نفریت از نوعی آمفیبول سبز که حاوی آهن، منیزیم و کلسیم است و نوعی آسبس‌توس (پنبه‌ی نسوز) محسوب می‌شود، تشکیل شده که عموما رنگ سبز دارد. اما در رنگ‌های قهوه‌ای و زرد هم در طبیعت یافت می‌شود. یشم نفریت درجه سختی کمتری دارد و در مقیاس مو ۶ تا ۶.۵ است. در بسیاری از جواهرات و مصنوعات طلا از یشم نفریت استفاده می‌شود به این خاطر که قیمت پایینی دارد و هزینه ساخت آن کم است. این سنگ در ساخت اشیاء تزئینی و تراش حجمی مانند مجسمه‌های مذهبی بسیار کاربرد دارد.

یشم اعلی (Jadeite)

جادئیت، برعکس نفریت از یک ماده معدنی دیگری به نام پیروکسین تشکیل شده است. پیروکسین یک ماده معدنی بلوری و سفید است که در سنگ‌های آذرین و دگرگون‌شده یافت می‌شود. همانند نفریت، یشم اعلی (جادئیت) هم سبز رنگ است. اما نمونه‌های صورتی و آبی آن را هم می‌توان در طبیعت یافت. درجه سختی یشم اعلی بالاتر از نفریت و بین ۶.۵ تا ۷ در مقیاس مو است. جدیت به دلیل کمیاب بودنش قیمت و ارزش بسیار بیشتری نیز نسبت به نفریت دارد. گران‌بهاترین جدیت‌ها در میانمار استخراج می‌شوند و سپس به صورت سالانه در مرکز بزرگ بازرگانی سنگ‌های قیمتی، یشم و مروارید واقع در رانگون خرید و فروش می‌شوند.

بهترین روش نگهداری از سنگ یشم چیست؟

هنگام استفاده از جواهرات با نگین یشم مراقب باشید که به نگین ضربه‌ای وارد نشود زیرا به راحتی می‌شکند. در واقع برای مراقبت از سنگ یشم بهتر است هنگام کار یا ورزش از جواهرات با نگین جید استفاده نکنید.

کلر که برای ضدعفونی کردن آب استخرها اضافه می‌شود می‌تواند به یشم آسیب برساند. پس قبل از رفتن به استخر حتما جواهر یشم را دربیاورید.

حتی موقع حمام کردن هم طلای خود را کنار بگذارید و با یشم زیر دوش نروید.

وقتی می‌خواهید مهمانی بروید، اول آرایش کنید، عطر بزنید، لباس بپوشید و سپس جواهرات یشمی خود را استفاده کنید. لوسیون‌ها، کرم‌ها و اسپری‌های مو و عطر به سنگ یشم آسیب می‌رسانند و سپس کدر شدن سطح سنگ می‌شوند.

یشم توسط سنگ‌های سخت‌تر و فلزات خراشیده می‌شود. به همین خاطر بهتر است آن را جدا از بقیه طلاها و درون یک پارچه بپیچید و سپس در جعبه قرار دهید. یا آن را در یک جعبه جداگانه بگذارید. یعنی د واقع بهترین روش نگهداری از سنگ یشم این است که آن را در یک پارچه نخی یا مخملی آن را بپیچید. با این کار از گرد و غبار و خراشیده شدن توسط سایر وسایل جلوگیری می‌شود.

نحوه تمیز کردن سنگ یشم چگونه است؟

برای تمیز کردن یشم باید فقط از آب استفاده کنید. برای این منظور فقط کافی است درون آب ولرم مقدار بسیار کمی پودر صابون ملایم بریزید. دستمال نخی یا دستمالی که پرز نمی‌دهد را به محلول آغشته کنید و روی سطح یشم بمالید. سپس با دستمال دیگری آن را خشک کنید

از مواد شوینده و مواد شیمیایی نباید برای تمیز کردن سنگ یشم استفاده کنید زیرا به سنگ آسیب می‌رساند. موقع تمیز کردن مراقب باشید که روی سطح سنگ خراش ایجاد نشود. حتما از دستمال‌های نرم استفاده کنید. پس از تمیز کردن یشم، با کمک مسواک نرم و محلول صابون بقیه قسمت‌های طلای خود را بشویید و بلافاصله با دستمال بدون پرز خشک کنید.

موقع تمیز کردن یشم از این کارها پرهیز کنید:

هرگز یشم را با بخارشور تمیز نکنید.

یشم را درون دستگاه‌های اولتراسونیک قرار ندهید زیرا به ساختار آن آسیب جدی وارد می‌کند.

به هیچ عنوان سنگ یشم را با مواد شیمیایی یا الکل ضدعفونی نکنید.

بهترین راه مراقبت از سنگ یشم قرار دادن آن در پارچه ای نرم یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه است.

چگونه طلای مزین به نگین سنگ یشم را تمیز کنیم؟

برای تمیز کردن طلای اطراف سنگ یشم می‌توانید از آب گرم و مایع ظرفشویی استفاده کنید. اما مراقب باشید مایع ظرفشویی روی نگین یشم ریخته نشود. برای این منظور، مسواک نرمی را به محلول آب و مایع ظرفشویی آغشته کنید و به آرامی روی سطح طلا بکشید تا تمیز و براق شود. سپس با کمک دستمال بدون پرز آن را خشک کنید.

یا اگر بخش طلا یا آویز جواهرات دارای سنگ یشم کدر شده است برای براق کردن آن قسمت از جواهر می‌توانید یک چهارم پیمانه آمونیاک، یک چهارم پیمانه مایع ظرفشویی و سه چهارم پیمانه آب را با هم مخلوط کنید. سپس، قسمت آویز به غیر از سنگ قیمتی را در این محلول قرار دهید. پس از نیم ساعت با یک مسواک نرم روی سطوح جواهر را تمیز کنید. این روش نگهداری از سنگ یشم کمک می‌کند تا سنگ آسیبی نبیند.

جیدیت اغلب به صورت‌های نیم‌کره و ورقه‌ای برای استفاده در گوشواره طلا، گردنبند و آویز برش داده می‌شود. همچنین برای استفاده به صورت سنجاق سینه، گردنبند و دستبند مهره‌ای، النگو، انگشتر و دیگر موارد تزیینی دیگر نیز به صورت‌های ظریف‌تری برش داده می‌شود. برخی از طراحان آن را در کنار جواهرات ارزشمندی مانند الماس روی طلا یا نقره قرار می‌دهند.

سنگ یشم توسط مردها و زن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. آقایان اصولا از انواع سنجاق کراوات، دکمه سردست و آویز گردنبند و انواع انگشترهای مزین به نگین یشم استفاده می‌کنند. خانم‌ها نیز از انواع گردنبند، انگشتر طلا، آویز، دستبند و گوشواره مزین به سنگ یشم استفاده می‌کنند. از انواع ارزان‌قیمت یشم برای ساخت دستبندهای بچه‌گانه نیز استفاده می‌شود. جالب است بدانید در گذشته، زیورآلات جیدیت به شکل النگو به کودکان هدیه داده می‌شد.

یشم‌هایی که بسیار خوب پرداخت شده‌اند و درخشش و جلای زیادی دارند برای دستبند و گردنبند گزینه‌های بهتری به شمار می‌آیند. در بالا هم روش‌های نگهداری از سنگ یشم راتوضیح دادیم که بهتر است برای حفظ زیبایی جواهرات یشمی خود آنها را رعایت کنید.