خودروسازان به آجیل و خشکبار هم رحم نکردند

به گزارش اقتصاد100، یکی از راه های تامین ارز مورد نیاز خودروسازان، «صادرات» است، به این معنی که آن ها می توانند خود به طور مستقیم برخی کالاها را صادر و از ارز آن (تحت نظارت بانک مرکزی) برای واردات قطعات موردنیازشان استفاده کنند.

با توجه به محدودیت های ارزی کشور به خصوص پس از نقض برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ و تحریم های سنگین آمریکا علیه ایران، تامین ارز واردات از صادرات راهکاری مرسوم در این چند سال بوده که خودروسازان از آن بهره برده اند. این راهکار دو مدل دارد؛ یکی اینکه خودروسازان خود اقدام به صادرات کالاهای مختلف کنند و ارز حاصل از آن را (تحت نظارت بانک مرکزی) مورد استفاده قرار دهند. مدل دیگر این است که خودروسازان به سراغ صادرکنندگان بروند و بخشی از ارز موردنیاز خود را با قیمتی توافقی از آنها خریداری کنند.

این در شرایطی است که حالا خبر می رسد صادرات مستقیم توسط خودروسازان سبب شده بازار برخی کالاهای صادراتی توسط آنها، به هم بریزد. به عنوان مثال، خودروسازان برای تامین ارز اقدام به صادرات پسته کرده اند و این موضوع سبب شده بازار پسته دچار به هم ریختگی شود. در ادامه این مطلب به آسیب های صادرات خشکبار توسط خودروسازان در بازار این محصولات کشاورزی پرداخته شده است.

بیشتر بخوانید:

از سال ۹۸ صادراتمان کاهش پیدا کرده است

سیامک شهریاری - عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران - در گفت وگو با ایسنا، درباره تبدیل خودروسازان به صادرکنندگان خشکبار از جمله پسته، خرما و ... اظهار کرد: بانک مرکزی در تخصیص ارز اختیارات بسیار زیادی دارد. صادرکنندگان ما برای واریز تعهدات خود و یا رفع تعهدات ارزی، در گذشته به جز راهکارهایی همچون واریز ارز به حساب بانک مرکزی، راه دیگری نیز داشتند و آن هم انجام واردات از محل صادرات آن ها بود. واردات از محل صادرات دیگران و واردات از محل صادرات خود دو راه حلی بودند که بانک مرکزی با همکاری وزارت صمت پیش روی صادرکنندگان گذاشته بود. برای رفع تعهد، سیاست بانک مرکزی این بود که صادرات از محل دیگران کم شود که در نتیجه تخصیص ارز از یکسال و نیم گذشته آغاز و تصمیم گیری شد که تخصیص ارز به کسانی که صادرات را برای واردات دیگران استفاده می کردند انجام نشود و برای صادرات خود تنها اجازه داده شود که در نتیجه این سیاست غلط، آن هایی که همچون واردکنندگان موبایل، خودرو و... نیاز ارزی داشتند و قدرت هایی بزرگی هستند و سودآوری دارند و سود خود را از محل اتومبیل و موبایل به دست می آورند از این امکان استفاده کردند.

وی ادامه داد: هیچ نظارت و کنترلی نیز بر فروش ارزهای این چنینی از سوی دولت نیست و آن ها می توانند به هر قیمتی کالایی را که وارد کرده اند بفروشند و در نتیجه این سیاست، تمام کسانی که در کار واردات بودند و نیاز وارداتی داشتند، خودشان برای صادرات کالا اقدام کردند. در این میان نیز به سمت کالاهایی می رفتند که همچون کالاهای سنتی برای آن ها راحت تر بوده و به وفور نیز وجود داشته و به راحتی نیز می توانند آن ها را خریداری کنند و از جمله این محصولات، پسته، خرما و کشمش بود که خریداری و سپس صادر می کردند.

از دست رفتن بازارهای جهانی با صادرات خشکبار توسط خودروسازها

شهریاری با تاکید بر اینکه صادرات این افراد به صادرکنندگان اصلی این محصولات آسیب وارد می کرد، گفت: این افراد تخصصی در این زمینه نداشتند و فراوری ها را خوب بلد نبودند و به قیمت ارزان در بازارهای چین، روسیه، کشورهای عربی و ... می فروختند و در نتیجه صادرکنندگان اصلیبا رقبایی مواجه می شدند که اصلا قابلیت رقابت را نداشتند. یک رقیب داخلی که اسم آن صادرکننده، خودروساز، واردکننده خودرو، واردکننده موبایل و صنایع دیگر بود. این مشکل از این سیاست غلط بانک مرکزی و با همکاری وزارت صمت آغاز شد. در آن زمان مرتب از طریق اتحادیه به آن ها اخطار دادیم که این سیاست غلط و آسیب زننده است اما قبول نکردند و گفتند که می خواهند شرکت های بزرگ خودشان صادرکننده باشند و صادرکنندگان کوچک را قبول نداشتند که به وضعیت فعلی منتج شد.

وی افزود: این صادرات ها بیشتر در بازار چین و روسیه رخ داده است که بازارهای بزرگی هستند و لطمه جدی به ما وارد شده است. واردکننده یا صادرکننده دیگری در دنیا به اسم آمریکا وجود دارد که سه برابر ایران تولید پسته دارد و به نوعی می توان گفت که جای ایران را گرفته است چراکه هم به قیمت ارزان تر می فروشد و هم با مشکلات تحریم دست و پنجه نرم نمی کنند. حتی چین نیز به دلیل تحریم هایی که در ایران وجود دارد نسبت به ایران با آمریکا خیلی راحت تر همکاری می کند.

عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران ادامه داد: بسیاری از صادرکنندگان دیگر کار خود را رها کردند. بازار چین بسیار بزرگ است و لطمه ای که به بازار آن وارد شده را نمی توان اصلا اندازه گیری و محاسبه کرد اما برخی از صادرکنندگان سنتی حرفه ای کار خود را رها کردند و دیگر در عرصه نیستند.

روند کاهشی صادرات خشکبار از سال ۹۸

وی تصریح کرد: حجم صادرات ایران در اغلب محصولات به جز خرما که در تمام دنیا صادرات آن در حال گسترش و افزایش است، محصولات دیگر همچون پسته و کشمش و انجیر کاهش یافته است. در حال حاضر صادرات خشکبار ما محدود شده و اگر کل میزان صادرات را مقایسه کنیم، شاهد کاهش میزان صادرات طی دو سال گذشته خواهیم بود. ما نسبت به سال ۱۳۹۸ که حدود ۳ میلیارد دلار صادرات خشکبار داشتیم در سال گذشته به ۱.۵ میلیارد دلار رسید. در شرایطی که حتی قیمت ارز نیز مقداری افزایشی بود، این سیاست های غلط موجب شد که صادرات خشکبار، روند کاهشی یابد.

شهریاری ادامه داد: در حال حاضر میزان صادرات زعفران و گیاهان دارویی را بررسی و مقایسه کنید شاهد روند کاهشی آن از سال ۱۳۹۸ تا به امروز خواهید بود. سیاست تعهد ارزی از سال ۱۳۹۷ مجددا مقرر شد. تعهد ارز تا قبل از سال ۱۳۹۷ نبود و این سومین دفعه است که سیاست غلطی را دولت تکرار می کند و ما بارها متذکر شده ایم که سیاست تعهد ارزی برای صادرات مخاطرات بسیاری دارد و مختل کننده است. اگر می خواهید کشور بر پایه صادرات بنا شود باید تعهدات ارزی لغو شود.

وی افزود:تعهدات ارزی برای صادرات به ویژه صادراتی که بر اساس قیمت آزاد انجام می شود بی معنی است. محصولات کشاورزی را که ما به قیمت یارانه ای خریداری نمی کنیم! محصولات کشاورزی در هر کدام از دسته های میوه جات، سبزیجات، خشکبار و ...به قیمت های آزاد از کشاورزان خریداری می شود؛ بنابراین ما هیچگونه یارانه ای در اینجا استفاده نمی کنیم که به دولت تعهد دهیم به قیمت پایین تر ارز را بفروشیم. این سیاست غلطی است که اعمال شده و درخواست مکرر ما این بوده که تعهد ارزی برای صادرات محصولات کشاورزی به طور کلی لغو شود و این به توسعه صادرات کشاورزی کمک می کند.

عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران تاکید کرد: صادرات محصولات کشاورزی با محصولات صنعتی بسیار متفاوت است چراکه اشتغالزا ترین کار در کشور، کشاورزی است و هم در کشاورزی اشتغال ایجاد می شود و هم در صنایع تبدیلی و هم در زمینه صادرات و حمل و نقل و ... اشتغالزایی دارد.

چند قلم کالای کشاورزی صادر می شود؟

وی درباره اقلام صادراتی که در کشور وجود داشتند و امروزه محدود شده اند گفت: در گذشته دور، ۳۰ قلم خشکبار اعم از گردو، مغز بادام، بادام تلخ، پسته، زیره، کشمش، انواع تخمه ها، زردآلود، قیسی و... از ایران صادرات می شد اما امروزه این اقلام هیچ سابقه صادراتی ندارند و صادرات ما به ۴ قلم عمده خرما، پسته، کشمش و انجیر محدود شده است. میزان صادرات انجیر در حد ۱۰ تا ۱۵ هزار تن در سال است، کشمش سالانه حدود ۱۲۰ هزار تا ۱۵۰ هزار تن و برخی سال ها تا ۱۸۰ هزار تن صادر می شود، خرما طی این چند سال حدود ۳۰۰ هزار تن هر ساله صادر شده و پسته نیز طی سالیان اخیر روند کاهشی داشته و آخرین سال ۸۰ هزار تن یا به عبارتی زیر ۱۰۰ هزار تن صادرات پسته انجام شده است.

شهریاری درباره دلایل کاهش اقلام صادراتی اظهار کرد: اصلی ترین دلیل کاهش اقلام کشاورزی، تعهدات ارزی بوده است که موجب شده صادرات در برابر واردات باب شود و یا صادرکننده را وادار می کنند که ارز خود را از طریق صرافی ها به صرافی های بانک مرکزی دهد. ما از طریق صرافی ها عمل می کنیم و متاسفانه صرافی ها هم خوب عمل نمی کنند و به منافع خود فکر می کنند و بانک مرکزی پای صرافی ها را به این ماجرا باز کرد و هر چه فشار است به صادرات محصولات کشاورزی وارد می شود.

وی در پایان تاکید کرد: سختی های کشاورزی و فراوری محصولات کشاورزی و در نهایت صادرات آن در شرایط تحریمی به خودی خود کار بسیار دشواری است حالا دولت به جای اینکه نیروی کمک باشد، به صورت مداوم موانعی را برای صادرات محصولات کشاورزی ایجاد می کنند. شرایط باید برای صادرات محصولات کشاورزی تسهیل شود تا این محصولات رشد کند چرا که بیشترین ارزآوری را همین محصولات کشاورزی می تواند داشته باشد.

انتهای پیام