آیا در احیای بافت های فرسوده قانون بین‌المللی وجود دارد؟

به گزارش گروه مسکن اقتصاد ۱۰۰، روش تغییر در بافت کهن شهری و چگونگی مواجهه با بافت ها و فضاهای شهری کهن و تاریخی همواره در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار داشته است.

تغییر در این فضاها بسته به زمان‌ها و مکان‌های مختلف، متفاوت بوده به‌طوری که در سال‌های پیش از دوران صنعتی شدن کشورها روند آرام تغییر شکل و نوسازی شهرهای تاریخی پیشین را معیارهای ثابت فرهنگی تعیین می‌کرد که در طی زمان شکل می‌گرفتند.

اما با فرارسیدن عصر صنعتی در اوایل سده نوزدهم، وضعی کاملاً متفاوت به وجود آمد و پیشرفت‌های فنی ابزار لازم را در اختیار نیروی دگرگون ساز انسان قرار داد تا در عرصه معماری جدید شهر نیز خود را نشان دهد.

 اما در قرن بیستم برای حفظ آثار باارزش معماری منشورها و قطعنامه های جهانی در همایش ها و کنگره های جهانی متعددی مورد تصویب قرار گرفت و اهداف درباره بهسازی و نوسازی شهری تدوین شد.

برای اولین بار اصول حفاظت و مرمت ابنیه تاریخی در منشور آتن مشخص شد. این منشور بررسی و تحلیل نظریه‌ها، اندیشه ها، شیوه ها، سبک ها و الگوهای متفاوت مداخله در بافت های فرسوده و قدیمی و سازماندهی شهری را مشخص کرده و امکان دستیابی به راهکارهای مناسب برای زمان حال و موضع و مکان جغرافیایی مورد نظر را برای برنامه ریزان شهری فراهم می آورد.

البته نظریه‌های بازسازی به طور کلی در حول سه محور عمده بهسازی، نوسازی و بازسازی قرار دارد.

همچنین نحوه مداخله و برخورد با بافت قدیم در بین کشورهای مختلف با توجه به شرایط حاکم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها بوده اما در عین حال، این قوانین در بعضی اصول و روش‌ها مشترک‌اند.

بافت فرسوده و جنگ جهانی دوم

نکته حائز اهمیت این است که بهسازی و مرمت بافت های شهری به طور مجزا و مستقل و به عنوان یک مجموعه شهری زنده و پویا تا قبل از جنگ جهانی دوم هیچ گاه مورد توجه این کنگره ها قرار نگرفته بود. اولین سمینار بین‌المللی که به طور آشکاری به مرمت و حفاظت و بهسازی بافت های شهری توجه می کند، کنگره گوبیو در سال ۱۹۶۰ میلادی است. در این کنگره، اهمیت وضعیت اجتماعی شهرها ذکر شده و موارد و موضوعات بازسازی در یک قسمت از شهرها به عنوان عملی اجتماعی تلقی شده است. همچنین در ۱۹۶۲ میلادی توصیه نامه یونسکو به منظور حفاظت از زیبایی و ویژگی های مجموعه و چشم‌اندازهای محیطی شهری و روستایی تدوین شد و دو سال بعد در کنگره بین‌المللی ونیز (۱۹۶۴ میلادی) هم موضوع مرمت و بهسازی ونیز و ۲۸ بافت شهری مورد تاکید قرار گرفت.

در همان سال در سومین اجلاس کمیته ایکوموس در بوداپست، بیانیه ای صادر شد که بر اهمیت مجموعه های تاریخی و قدیمی به صورت بخشی از محیط انسانی تاکید داشت.

طرح ممنوعیت تخریب و غارت میراث فرهنگی به هنگام درگیری‌های مسلحانه در کنوانسیون های صلح لاهه نیز مورد تاکید قرار دارد.

در پیمان زوریخ نیز نیروهای درگیر ملزم به پاسداری از بناهای تاریخی شده اند بعلاوه کنوانسیون چهارم ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل اول ۱۹۷۷ از مهمترین کنوانسیون‌ها در این زمینه است البته کنوانسیون ها و موارد متعددی دیگری نیز در این باره وجود دارد و موارد ذکر شده تنها برخی از این قوانین است.

بافت فرسوده و پیدایش ایکوموس

البته باید گفت شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها (ICOMOS) سازمانی برای نگهداری و پاسداری از اماکن میراث فرهنگی در سراسر جهان است. در پی‌آمد منشور ونیز در سال ۱۹۶۴، ایکوموس در سال ۱۹۶۵ در ورشو پایه‌گذاری شد تا مشاوری جهت یونسکو در رابطه با میراث‌های جهانی باشد.

در سال ۱۹۷۲، ایکوموس از سوی کنوانسیون میراث جهانی یونسکو به‌عنوان یکی از سه بازوی مشاوره به کمیتهٔ میراث جهانی در کنار اتحادیهٔ جهانی حفاظت (IUCN) و مرکز بین‌المللی مطالعه، حفظ و مرمت آثار فرهنگی (ایکروم) نامگذاری شد.

۲۹ فروردین روز بین‌المللی بناهای تاریخی و بافت فرسوده

۸ آوریل (۲۹ فروردین) روز بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی است. ایکوموس هر سال این مناسبت را که در بیست و دومین مجمع عمومی یونسکو در سال ۱۹۸۳ به تصویب رسیده است، جشن میگیرد.

در سال‌های اخیر ایکوموس برای هر سال موضوعی انتخاب کرده است و سال جاری نیز از این قاعده مستثنی نیست. همان‌گونه که اطلاع دارید سازمان ملل متحد در نظر دارد که در افق سال ۲۰۳۰ به تحلیل‌های اساسی دربارۀ «توسعۀ پایدار و اهداف توسعۀ پایدار» دست یابد و آنها را تدوین و منتشر کند و به این مقصود، سال ۲۰‍۱۷ میلادی را سال «توریسم پایدار برای توسعه» نام نهاده است. ایکوموس نیز در هماهنگی با این اقدام سازمان ملل متحد، موضوع «میراث فرهنگی و توسعۀ پایدار» را برای سال ۲۰۱۷ انتخاب کرده است.

انتهای پیام/