انتفاع مردم گلستان به نجات خلیج گرگان گره خورده است

به گزارش گروه گردشگری اقتصاد ۱۰۰،اخیراً نوراله عباسی، سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی استان گلستان از ادامه عملیات نجات خلیج گرگان خبر داده و تأکید کرده است که این عملیات ۵٫۵ درصد جلوتر از برنامه است. سؤال این است آیا دولت به ادامه این روند پایبند است؟

عباسی درباره آخرین وضعیت پیشرفت پروژه نجات‌بخشی خلیج گرگان، گفت: ساخت دایک یک تاکنون ۷۱ درصد، دایک دو ۵۱ درصد و دایک سه ۸۷ درصد پیشرفت داشته است.

اما موضوع این است که چرا نجات بخشی خلیج گرگان حائز اهمیت است و مردم گلستان چه انتفاعی از آن خواهند برد؟

نگاهی به خلیج گرگان

خلیج گرگان یکی از بزرگ‌ترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر است و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگ‌ترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.

نام این خلیج در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استان‌های گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. همچنین خلیج گرگان بخشی از پناهگاه حیات‌وحش میانکاله محسوب می‌شود.

رئیس‌جمهوری پس از حضور در خلیج گرگان در اسفندماه ۱۴۰۰، دستور فوری آغاز لایروبی و رسوب برداری از کانال‌های سه‌گانه منطقه را صادر کرد و پس از مدت کوتاهی با هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مجری و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا به عنوان پیمانکار، مرحله نخست این عملیات آغاز شده است.

مسائل محیط‌زیستی

کاهش تراز سطح آب دریای خزر در سال‌های اخیر مهم‌ترین عامل تهدید خلیج گرگان است که بسیاری از چالش‌های دیگر را تحت تأثیر قرار داده است. طبق شواهد زمین‌شناسی، خلیج گرگان حدود دو هزار و ۶۰۰ سال قبل زمانی که تراز آب دریای خزر در ارتفاع ۲۲ متر قرار داشت هنوز شکل نگرفته بود و در زمان یخبندان کوچک در تراز ارتفاعی ۲۴ متر، زبانه شبه‌جزیره میانکاله شروع به پیدایش کرد و خلیج گرگان ایجاد شد.

خلیج گرگان در بخش جنوبی با استان‌های مازندران و گلستان احاطه شده و دارای تنوع زیستی منحصربه‌فرد اما شکننده است و نه‌تنها دارای ماهیان باارزش غضروفی، ماهی سفید، ماهی کفال است بلکه سهم قابل توجهی از خاویار مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند.

تبعات ملی

شماری از کارشناسان و استادان دانشگاه از سال‌های گذشته نسبت به وقوع خشکسالی خلیج گرگان با تبعات ملی و بین‌المللی هشدار داده و تأکید کرده بودند که با از میان رفتن این تبادل آبی، خلیج گرگان تا یک دهه آینده به طور کامل خشک خواهد شد.

در چند دهه قبل خلیج گرگان علاوه بر اینکه از آورده آب رودخانه‌های منتهی به خود بهره‌مند بود از طریق سه کانال خزینی، آشوراده و چپاقلی با دریای خزر تبادل آبی داشت و هزاران مترمکعب آب خزر از طریق این کانال‌های سه گانه وارد خلیج گرگان می‌شد، اما انباشت گل‌ولای در این کانال‌ها و بی‌توجهی به رفع این مشکل، از سطح آب خلیج گرگان کاسته و این منطقه را آرام‌آرام به محدوده‌ای خشک تبدیل کرده است.

لایروبی و مخالفان و موافقان

یکی از طرح‌هایی که برای حل این مشکل ارائه شده لایروبی این کانال‌هاست اما این اقدام موافقان و مخالفانی دارد، موافقان تأکید دارند که تسریع در لایروبی خلیج گرگان، ممانعت از نابودی استان گلستان است و خشکی خلیج گرگان در واقع کشاورزی، محیط‌زیست و سلامت مردم استان را به‌صورت جدی تهدید می‌کند.

اما این امر مخالفانی نیز دارد، این گروه بر این باورند که ظاهراً این طرح برای لایروبی این منطقه در نظر گرفته شده اما در باطن قایقرانی برای گردشگری را تسهیل می‌کند و باعث نابودی کامل این بخش و زیستگاه پرندگان و گونه‌های گیاهی ارزشمند آن می‌شود. همچنین روند خشکی میانکاله نیز سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

یکی از نگرانی‌های ناشی از انجام لایروبی این است که آن حجم از رسوباتی که جمع‌آوری می‌شود باید در کجا تخلیه شود تا آسیبی به محیط‌زیست منطقه وارد نکند

حفظ کیفیت آب خزر

خروجی این پروژه ظرفیت و توان لازم برای افزایش حجم و بهبود تراز آبی خلیج گرگان را ندارد به زبان ساده‌تر لایروبی شاید بتواند کمیت فعلی آب خلیج گرگان را حفظ کند اما در خصوص کیفیت آب خزر نقش و تأثیرگذاری زیادی نخواهد داشت.

این طرح جامع ۵ ساله (۱۳۹۹-۱۴۰۳) در نظر گرفته شده باید دید چگونه انجام می‌شود و سرنوشت این گره محیط‌زیستی در دولت سیزدهم به کجا می‌انجامد.

انتهای پیام/