پشت پرده عجیب و غریب صادرات سمند سورن ایران خودرو به کشور چین!

در اوایل سال ۲۰۰۵، ایران خودرو با شرکت چینی یانگمن لوتوس اتومبیل مستقر در استان گویژو چین، توافقی برای تشکیل یک شرکت مشترک امضا کرد. یانگمن در آن زمان روابط گسترده‌ای داشت و در حال همکاری با شرکت لوتوس کارز برای توزیع خودروهای لوتوس در چین بود. طبق این توافق، یانگمن حق استفاده از برند لوتوس در چین را به‌دست آورد و مجوز تولید خودروهای اقتصادی چینی تحت برند لوتوس را نیز دریافت کرد. در آن زمان، لوتوس کارز تحت مالکیت پروتون هولدینگ مالزی بود. همچنین، یانگمن مالک برند Yunqu شد، برندی که به دلیل همکاری قبلی با سوبارو شناخته شده بود.

در همین زمان، یانگمن به‌دنبال شریک مالی برای آغاز پروژه لوتوس بود، اما ظاهراً ایران خودرو را شریک مناسب نمی‌دید. چینی‌ها که به‌خوبی می‌دانستند هیچ فرصتی برای کسب درآمد را از دست نمی‌دهند، تصمیم گرفتند ایران خودرو را متقاعد کنند تا یک شرکت مشترک با برند Yunqu تأسیس کنند. برند Yunqu مدت‌ها بود که مدل جدیدی نداشت. در این توافق، یانگمن ۷۰ درصد سهام را به‌دست آورد، در حالی که ایران خودرو تنها ۳۰ درصد سهام را دریافت کرد؛ این توافق به‌نوعی به‌نفع طرف چینی بود، چرا که در بیشتر شرکت‌های مشترک خارجی-چینی، تقسیم سهام معمولاً به‌صورت ۵۰-۵۰ انجام می‌شود.

طبق این قرارداد، قرار شد نخستین مدل تولیدی، نسخه‌ای از خودرو سمند ایران خودرو باشد که ابتدا بر پایه پلتفرم پژو ۴۰۵ طراحی شده بود. به‌طور جالبی، این دو شرکت تصمیم گرفتند به‌جای مدل پایه، نسخه به‌روز شده سمند، یعنی سمند سورن، که هنوز در ایران در حال توسعه بود، به بازار چین معرفی کنند. این مدل در سال ۲۰۰۷، زمانی که هنوز در ایران عرضه نشده بود، در چین رونمایی شد. طراحی ظاهری این خودرو مشابه سمند سورن بود، اما به‌جای لوگوی ایران خودرو، از نشان برند Yunqu در جلوپنجره استفاده می‌شد و مدل آن GHK7180 نام‌گذاری شد.

هدف اولیه این پروژه تولید ۳۰,۰۰۰ خودرو در سال بود که در یک کارخانه جدید در استان شاندونگ چین ساخته می‌شد. این خودرو با یک موتور بنزینی چهار سیلندر ۱.۸ لیتری، که توسط ایران خودرو تولید می‌شد، طراحی شده بود. موتور این خودرو توانایی تولید ۱۰۰ اسب بخار قدرت داشت و بر اساس پیشرانه PSA XU۷ ساخته شده بود. اندازه این خودرو ۴۵۳۰ میلی‌متر طول، ۱۷۲۰ میلی‌متر عرض و ۱۴۶۰ میلی‌متر ارتفاع بود، با فاصله محور ۲۶۷۰ میلی‌متر و وزن خالص ۱۲۲۰ کیلوگرم. حداکثر سرعت آن نیز ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت بود.

متأسفانه، پروژه سمند سورن ایران خودرو در چین با شکست مواجه شد. در این زمان، یانگمن همچنان در تلاش بود تا شریک مناسبی برای توسعه برند لوتوس در چین پیدا کند و در نهایت در سال ۲۰۰۸، شریک جدید خود را یافت. این شریک جدید شرکت پروتون مالزی بود که خود مالک برند لوتوس بود و به‌دنبال گسترش حضور خود در بازار چین بود.

ایران خودرو پس از شکست پروژه سمند سورن، تلاش دیگری برای ورود به بازار چین انجام داد. در نمایشگاه خودروی پکن ۲۰۰۶، ایران خودرو نسخه ساخت ایران پژو ۲۰۶ SD را به نمایش گذاشت. پژو ۲۰۶ SD، که نسخه‌ای سدان از پژو ۲۰۶ بود، به‌طور مستقل از پروژه یانگمن تولید شده بود. ایران خودرو در این نمایشگاه به‌دنبال شریک دیگری برای تولید این خودرو در چین بود، اما با مشکلاتی مواجه شد. پژو در آن زمان نسخه محلی از سدان ۲۰۶ را در شرکت مشترک خود با دانگ فنگ موتورز در چین تولید می‌کرد و به‌سرعت ایران خودرو را از ادامه پروژه تولید پژو ۲۰۶ SD در چین منع کرد. دلیل این اقدام پژو کاملاً منطقی بود؛ زیرا پژو مالک این مدل از خودرو بود و ایران خودرو حق استفاده از برند پژو را نداشت.

این تلاش‌های ناموفق ایران خودرو برای ورود به بازار چین نشان‌دهنده چالش‌های فراوانی است که شرکت‌های ایرانی در تلاش برای رقابت در بازارهای جهانی با آن مواجه هستند.