کمتر گوشت بخورید خاک کشور در خطر است

به گزارش خبرنگار اقتصاد 100، گوشت از دوران ماقبل تاریخ، بخشی از رژیم غذایی انسان بوده است و اهلی کردن حیوانات برای شیر و گوشت عاملی محرک در پیدایش سکونتگاه های ثابت انسان از حدود 10000 سال قبل از میلاد بوده است.

مردم شناسان بر این باورند که افزایش مصرف گوشت با محتوای چربی و پروتئین بالا، به افزایش طول عمر و رشد فکری انسان در دوران ماقبل تاریخ کمک کرده است.

گوشت حیواناتی که انسان مصرف می کند

ده ها حیوان در مناطق مختلف جهان خورده می شوند. از جمله:اسب (فرانسه، ایتالیا، آلمان و ژاپن و غیره)،سگ (چین، کره جنوبی، ویتنام، و مناطق قطب شمال)،گربه (چین، پرو)،خوکچه هندی (مناطق کوهستانی)،و نهنگ ها و دلفین ها (ژاپن، آلاسکا، سیبری، کانادا، جزایر فارو، گرینلند، ایسلند، و سنت وینسنت).

با این حال، در عصر مدرن، اکثریت قریب به اتفاق گوشت مصرف شده توسط انسان، گوشت گاو یا گوساله گاو ،مرغ، بوقلمون، اردک و سایر مرغان؛ گوشت خوک ،گوشت گوسفند و بره گوسفند است.

27 کشور اتحادیه اروپا و چین بیشترین مصرف گوشت خوک را دارند، به ترتیب حدود 35.5 و 30.4 کیلوگرم سرانه.

قزاقستان با 8.5 کیلوگرم به ازای هر نفر سالانه بیشترین گوسفند را می خورد.

بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، بین سال های 1990 تا 2009، کل مصرف جهانی گوشت تقریباً 60 درصد و مصرف سرانه تقریباً 25 درصد افزایش یافته است.مصرف گوشت در سال 2022 به میزان 1.7 درصد در سال افزایش یافت.

دانشمندان به طور فزاینده ای در مورد اثرات زیست محیطی مصرف گوشت ابراز نگرانی کرده اند، زیرا تولید گوشت  به ویژه در مقیاس صنعتی که در بسیاری از کشورها انجام می شود به فرسایش خاک کمک می کند.

اثر گوشتخواری بر ایجاد چالش جهانی فرسایش خاک

اگر اشتهای گوشت انسان بدون تغییر باقی بماند و جمعیت انسانی کره زمین طبق برآوردها  تا سال 2050 به جمعیت جهانی تقریباً 10 میلیارد نفر برسد وضعیت خاک و فرسایش خاک به یک چالش جهانی تبدیل خواهد شد.

خاک پوست زمین است که روی تمام حیات این کره پهن شده است و از گونه های بی شماری تشکیل شده است که یک اکوسیستم پویا و پیچیده ایجاد می کنند و یکی از با ارزش ترین منابع برای انسان است.

نیمی از خاک سطحی کره زمین در 150 سال گذشته از بین رفته است. علاوه بر فرسایش، کیفیت خاک تحت تأثیر سایر جنبه های کشاورزی قرار می گیرد. این اثرات شامل تراکم، از دست دادن ساختار خاک، تخریب مواد مغذی و شوری خاک است. اثرات فرسایش خاک فراتر از از دست دادن زمین های حاصلخیز است.

فرسایش خاک منجر به افزایش آلودگی و رسوب در نهرها و رودخانه ها شده و  آبراه ها را مسدود می کند و باعث کاهش ماهی ها و گونه های دیگر می شود. زمین های تخریب شده نیز اغلب کمتر قادر به نگه داشتن آب هستند، که این شرایط می تواند سیل را مخرب تر کند.

استفاده مناسب و تخصصی  از زمین می تواند به کاهش اثرات کشاورزی و دامداری، جلوگیری از تخریب و فرسایش خاک و از دست رفتن زمین های با ارزش به دلیل بیابان زایی کمک کند.

افزایش جنگل خواری با رشد آمار گوشتخواری

سلامت خاک یک نگرانی اولیه برای کشاورزان و جامعه جهانی است که معیشت آنها به کشاورزی خوب و  مدیریت شده بستگی دارد که با خاک زیر پای ما شروع می شود. برای اینکه افزایش تقاضا برای مصرف گوشت شرکت ها را تشویق می کند تا جنگل خواری کنند و راه را برای تولید دام صنعتی باز کند. تبدیل جنگل به مرتع برای گاوهای گوشتی گسترش می یابد. جنگل زدایی زیستگاه های طبیعی گیاهان و جانوران را از بین می برد و در نتیجه تنوع زیستی کاهش می یابد.

افزایش بحران تغییرات اقلیمی با گوشتخواری بیش از حد

علاوه بر این، کربن بالقوه ای که درختان جذب و ذخیره می کنند کاهش یافته وبه تغییرات اقلیمی کمک می کند. کاهش مصرف گوشت و افزایش رژیم غذایی گیاهی می تواند اثرات مثبت و پایداری بر کاربری زمین و سلامت خاک داشته باشد. درک این روابط علت و معلولی برای حفظ منابع محدود زمین و تضمین پایداری سیاره ما حیاتی است.

آمار مصرف گوشت در ایران

مدیرکل حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان محیط زیست بهمن سال گذشته گفت: بر اساس تخمین‌های صورت گرفته، سالانه ۱۶.۴ تن در هکتار فرسایش خاک داریم که این میزان بیش از سه برابر میانگین جهانی است.

این آمار در حالی 17 بهمن 1400 اعلام شد که 19 فروردین ماه سال 1401 رئیس گروه تحقیقات و مهندسی حفاظت از آب و خاک آمار بحرانی تری را ا علام کرد و بیان داشت میانگین سالیانه فرسایش خاک در جهان 2.2 تن در هکتار است این در حالیست که در ایران متوسط سالیانه فرسایش خاک در کشور با توجه به بررسی‌ها اخیر حدود 16.5 تن در هکتار است و این نشان می‌دهد که بیش از 7 برابر میانگین جهانی در ایران خاک فرسایش می‌شود.

این دو آمار با اینکه تفاوت های بسیاری با هم دارد ولی در هر دو صورت از وضعیت بحرانی فرسایش خاک ایران خبر می دهد و وقتی به میزان مصرف گوشت در ایران توجه شود، هشدار لزوم تغییر جدول تغذیه برای ایران اعلام می شود.

خاک، یک پایه زیستی تجدیدناپذیر در کشور است. هزاران سال طول می‌کشد تا یک سانتی‌متر خاک تشکیل شود و اگ اگر خاک حاصل‌خیزمان را از دست بدهیم، امنیت غذایی کشور به مخاطره خواهد افتاد.سیاست‌های کلان کشور در بخش کشاورزی و خوداتکایی در محصولات کشاورزی از موضوعاتی است که باید برای تامین امنیت غذایی پایدار مورد توجه قرار بگیرد. 

اما این تمام ماجرا نیست،ایران جزو کشورهایی محسوب می شود که سرانه مصرف گوشت آن بالا است. برای نگهداشت خاک مناسب برای کشور باید در کنار توجه به سیاست های کلان در بخش کشاورزی و خوداتکایی به میزان مصرف گوشت نیز توجه کرد و کاهش مصرف گوشت هیچ ربطی به وضعیت مالی ندارد بلکه از فقیر و غنی باید به کاهش مصرف گوشت با نگاه نگهداشت خاک توجه کنند.

فرسایش خاک در ایران از کشورهای دیگر پیشی گرفت

طبق آخرین آمار ، مساحت ایران حدود ۱۶۵ میلیون هکتار است که با توجه به محدودیت منابع آب، در حال حاضر، تنها ۱۸/۵ میلیون هکتار از آن در چرخه تولید کشاورزی قرار گرفته است. اما فقط محدودیت منابع آبی نیست بلکه ایران محدودیت‌های کیفی و کمی در حوزه منابع پایه خاک دارد. به عنوان مثال، اگر به حدود ۵۰ میلیون هکتار از اراضی کشور، آب لازم اختصاص داده شود، قابلیت توسعه کشاورزی خواهند داشت اما بالا بودن ضریب میزان فرسایش خاک، مانع این توسعه کشاورزی است. بر همین اساس می‌توان رقمِ ۵۶ میلیارد دلار را به عنوان مبلغ خسارت سالیانه فرسایش خاک در کشور دانست.

سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان، کردستان و چهارمحال بختیاری اصلی‌ترین استان‌های درگیر با فرسایش آبی هستند که شواهد آن را می‌توان در ایجاد کانال‌های عریض و طویل در دل خاک و تخریب زمین‌های کشاورزی و مراتع‌ دید. در لرستان به علت کوهستانی‌بودن، توپوگرافی، شیب بالای استان و سازند‌های حساس به فرسایش، در برخی نقاط استان مانند کوهدشت و پلدختر فرسایش خاک دو برابر میانگین کشوری یعنی معادل ۲۵ تن در هکتار گزارش شده است.