نارضایتی معلمان از نحوه اجرای رتبه‌بندی / رتبه بندی فرهنگیان و هزار راه نرفته

از سال ۱۳۹۰ موضوع رتبه‌بندی فرهنگیان در سند تحول بنیادین مورد اشاره بود تا براساس آن جهت ارتقا کارایی و جایگاه، لازم است معلمان سراسر کشور رتبه‌بندی شوند. از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ بارها صحبت‌های آن مطرح بود اما به قانون تبدیل نشد، تا اینکه مجلس شورای اسلامی قانون آن را تصویب و بودجه مورد نیاز برای اجرا نیز تعیین شد. درعین حال مشکلات بسیاری در مرحله اجرا به وجود آمد، برخی از این مشکلات از پیش وجود داشت و برخی دیگر هم بعدها سر راه رتبه‌بندی فرهنگیان قرار گرفت.

یکی از مشکلات این بود که رتبه‌بندی در اجرا با آنچه معلمان از آن تصور داشتند تفاوت بسیاری داشت. معلمان زیادی که در آستانه بازنشستگی بودند، در آموزش و پرورش ماندند که شامل رتبه‌بندی شده و بتوانند با شرایط حقوقی بهتری با نظام تعلیم و تربیت کشور خداحافظی کنند اما به گفته معلمان آنچه که اتفاق افتاد خلاف انتظار آن‌ها بود. یکی از معلمان با سابقه ۳۰ در آموزش و پرورش به اقتصاد ۱۰۰ گفت: بیش از ۱۰ سال پیش که صحبت از رتبه‌بندی فرهنگیان شد به ما گفتند با هیات علمی دانشگاه‌ها همتراز خواهیم شد و این موضوع از زاویه جایگاه و حقوق برای هم ما بسیار امیدوار کننده بود.

این معلم با سابقه ادامه داد: بسیاری از معلمان که می‌توانستند از دو سال پیش بازنشسته شوند در آموزش و پرورش ماندند تا از تسهیلات مادی و معنوی رتبه‌بندی بهره‌مند شوند. بعد از اینکه رتبه‌ها اعلام و افزایش حقوق‌ها اعمال شد همه ما از اینکه خودمان را بازنشسته نکرده بودیم پشیمان شدیم. به عنوان مثال من با ۳۰ سال سابقه و درج تمام مدارک لازم برای رتبه‌بندی، موفق به کسب رتبه ۴ شدم که معادل سه میلیون ۹۰۰ هزار تومان است. البته که باز هم تعداد کسانی که رتبه ۴ کسب کردند بسیار اندک است.

رتبه 5 به چه کسانی تعلق گرفته؟

وی اضافه کرد: ما معلمان تقریبا کسی را نمی‌شناسیم که موفق به کسب رتبه ۵ شده باشد. ۸۰ درصد معلمان رتبه‌های یک و دو و ۱۰درصد هم رتبه ۳ و ۴، برخی هم فاقد رتبه هم بوده‌اند. متاسفانه در بخشنامه رتبه‌بندی حرف‌هایی که گفته شده عمل نشده است.

این معلم افزود: معلمان زیادی تصمیم داشتند با ۲۷ یا حتی ۳۰ سال سابقه بازنشست شوند اما علی رغم همه مشکلاتی که داشتند صبر کردند. حتی همکاری داریم که مبتلا به‌ام اس است اما بخاطر رتبه‌بندی ماند و به سختی به کار خود ادامه داد، در نهایت رتبه عادلانه‌ای به دست نیاورد. بدون استثنا این گونه افراد عطای رتبه‌بندی را به لقایش بخشیدند.

علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت در گفتگو با اقتصاد ۱۰۰ در واکنش به اینکه تاثیر عدم اجرای رتبه بندی مطابق آنچه که معلمان انتظار داشته اند نسبت به ادامه عملکرد آنها چه خواهد بود؟ گفت: این مساله دو بعد منفی و مثبت دارد، در رتبه‌بندی وضعیت به این شکل است که اگر یک معلم در شاخص‌هایی مورد ارزیابی رتبه‌بندی، رتبه‌های ۵ یا ۴ داشته باشد اما در یک شاخص رتبه یک داشته باشد؛ آنچه در مجموع از رتبه‌بندی برای او محاسبه می‌شود رتبه یک است. با این تفاسیر معلم چرا باید تلاش کند؟  باید از این امتیاز‌ها میانگین گرفته شود بنابراین توجه به شاخصی که رتبه یک دارد در کنار سایر شاخص‌ها که رتبه  ۵ یا ۴ یک بعد منفی رتبه بندی است.

وی در ادامه بیان کرد: به طور کلی ویژگی مثبت رتبه بندی این است که یک معلم از سوی آموزش و پرورش مورد تقدیر قرار میگیرد، هدفی برای او تعریف میشود و به دنبال آن میرود. همین موجب میشود معلم به سمت بهتر شدن و بهتر درس دادن برود. در کل، اجرای نظام رتبه‌بندی بد نیست اما نسبت به آنچه که جامعه معلمان انتظار دارند، نبوده  و نتوانسته آن‌ها را راضی کند. ضمن اینکه ما در آموزش و پرورش ۲۰۰ هزار معلم کم داریم.

کارهایی که نارضایتی به دنبال داشته چیست؟

امرایی اشاره کرد: هرساله بین ۱۵ تا ۲۵ درصد به پایه حقوق برخی مشاغل اضافه می‌شود که این میتواند برای مردم خوشحال کننده باشد اما برخی از کارها، علی رغم افزایش حقوق‌، موجب خوشحالی اشخاص نمی‌شود زیرا در مقابل این افزایش حقوق‌ها در جامعه یک سری مسائل و موضوعاتی مطرح شده و موجبات نارضایتی صنوف را در پی داشته است. به عنوان مثال در رتبه‌بندی عنوان شد که معلمان مدارک خود را در سایت مربوطه بارگذاری کنند مثلا اگر تشویقی یا تقدیرنامه‌ای دارند آن را بارگذاری کنند.

عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت گفت: حال تصور کنید یک معلم با ۲۸ سال سابقه در سال‌های دور که تعدادی تقدیر نامه هم دریافت کرده، شاید اکنون این کاغذها در دسترس‌اش نباشد و در این سال‌ها آن‌ها را گم کرده است. از طرفی کاربران زیادی هستند که باید تقدیر نامه‌های خود را بارگذاری کنند آیا کاملا همه این‌ها بررسی می‌شود؟ یا اگر همه این مدارک و تقدیر نامه‌ها به دقت بررسی میشد اکنون شاهد اعتراض ۳۰۰ هزار نفری از سوی معلمان بودیم؟

امرایی خاطر نشان کرد: من نمی‌گویم طبق رتبه بندی، ارزش حقوق معلمان چشم گیر بوده اما ناچیز هم نبوده، به هر حال مطابق آنچه که مجلس تصویب کرده، مناسب بوده است. زیرا حقوق معلمان هم سالانه افزایش داشته و هم به شکل میانگین طبق رتبه‌بندی افزایش دو تا چهار میلیونی داشته‌ است. ایراد و انتقادی که من به آن وارد میدانم نسبت به فرآیند کار است زیرا افزایش حقوق نباید به گونه‌ای باشد که تورم جامعه را کمرشکن کند. هرچقدر که حقوق بالاتر برود از لحاظ اقتصادی موجب مشکلات ریشه‌ای‌تری خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه باید به سابقه و تحصیلات معلمان توجه شود، گفت: این مقدار افزایش حقوق در رتبه‌بندی برای همیشه هست و معلم با همان میزان هم بازنشست خواهد شد. به نظر من از لحاظ پارامترهای اقتصادی رقم خوبی بوده اما قابل توجه نبوده است. ما افرادی سراغ داریم که با سابقه کمتر توانسته‌اند نسبت به معلمان با سابقه بیشتر، رتبه بهتری کسب کنند اما بیشترین مساله‌ای که قطعا مورد توجه بوده بحث تجربه و سابقه است. دوم اینکه باید به مدرک تحصیلی و متخصص فرد توجه شود.

رسیدگی ناکافی به شکایات

عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت در پایان گفت: طبق مشاهدات ما، به خوبی به اعتراضات رسیدگی نشده است. همان رقمی که شما به نقل از معلمان می‌گویید که رقم ناچیزی بوده، اکنون ببینید که چطور به حساب آنها واریز شده است. چرا نسبت به یک میلیون معلم باید کم توجه باشیم؟

امرایی در پایان خاطر نشان کرد: در روز ۲۹ اسفند ساعت ۴ عصر بازاری نمانده که وقتی حقوق یک معلم واریز میشود برای خرید به آنجا برود. حقوق معلمان سال گذشته در آخرین لحظه مانده به عید واریز شد. من معلمی را میشناسم که که به امید حقوق به مسافرت رفته اما روز ۲۸ اسفند مجبور به بازگشت شد زیرا حقوق خود را دریافت نکرد. بنابراین توجه به جایگاه معلمان ضروری است.