دلایل کمبود و گرانی گوجه فرنگی اعلام شد

 حسین اصغری، مدیرکل دفترگیاهان جالیزی وزارت جهاد کشاورزی در حالی از کاهش قیمت گوجه فرنگی خبر داده است که قیمت این محصول کشاورزی در حال حاضر از کیلویی 50 هزار تومان گذشته و در برخی نقاط تهران به کیلویی 70 هزار تومان نیز رسیده است.

وزارت جهاد کشاورزی علت کاهش عرضه گوجه فرنگی در بازار را فصل سرما و بارندگی‌ های اخیر عنوان کرده است و اعلام کرده "قیمت‌ ها به‌ زودی متعادل می‌ شود."

از آنجا که وزارت جهاد کشاورزی زمان مشخصی را برای ارزان شدن قیمت گوجه فرنگی اعلام نکرده است، به نظر می رسد تنها با پایان فصل سرما قیمت گوجه فرنگی کاهش یابد. زیرا این چرخه سالیان سال است که ادامه دارد. قیمت یک محصول کشاورزی با تغییر فصل افزایشی و کاهشی می شود و وزارت جهاد کشاورزی که متولی اصلی این حوزه است تمام مشکلات را به تغییر فصل ارتباط می دهد.

اما روی دیگر سکه نشان می دهد که عدم مدیریت و ناکارآمدی وزارت جهاد کشاورزی است که مشکلات را عمیق تر می کند. برای مثال درخصوص قیمت گوجه فرنگی  می تواند با حمایت از کشت گلخانه ای بازار و قیمت ها را مدیریت کند و مصرف آب را نیز به حداقل برساند.

در این خصوص گفتگوی رکنا را با پریسا احمدی، دکترای کشاورزی، تولیدکننده و کارآفرین در شهر همدان را که بیش از دو دهه در این حوزه فعالیت می کند را بخوانید:

پریسا احمدی در ابتدا با بیان اینکه یک هکتار زمین دارد و به تولید محصولات گلخانه ای از جمله گوجه فرنگی، فلفل، خیار و دیگر محصولات کشاورزی مشغول است، گفت: در حال حاضر در محل کار ما 6 کارگر ثابت فعالیت می کنند که بنا به نیاز هر دوره کشت، 4 کارگر فصلی نیز استخدام می کنم.

این تولیدکننده و کارآفرین با بیان مشکلات موجود این حوزه گفت: وقتی بحث محصولات کشاورزی می شود، می گویند گران است. الان هم گفته می شود گوجه فرنگی گران است اما کسی از کشاورز و تولیدکننده سوال نمی کند که هزینه تولید محصولات کشاورزی چقدر تمام می شود. پرداخت حقوق و مزایا و تهیه مواد اولیه از بازار آزاد افزایش یافته است و ما هم اکنون محصولات کشاورزی مثل گوجه فرنگی را با ضرر می فروشیم.

نهاده های تولید را به سختی تهیه می کنم

احمدی در ادامه گفت: تمام نهاده های تولید، مواد اولیه و بذر را به دلیل تحریم و مشکلات دیگر به سختی تهیه می کنم. هم اکنون بذر دانه ای 6 هزار و 500 تومان می خرم و هر هکتار 15 هزار عدد بذر نیاز دارد. بذر 200 تومانی به 6 هزار و 500 تومان رسیده است و در زمان نشا کاری به 9 هزار تومان می رسد. این فقط یک مورد است.

وی با بیان اینکه دولت و وزارت جهاد کشاورزی هیچ کمکی به کشاورز نمی کند، افزود: کود و سموم کشاورزی از کیلویی 350 تومانی به کیلویی 280 هزار تومان و بالاتر رسیده است و پلاستیک گلخانه از کیلویی 10 هزار تومان به 200 تا 210 هزار تومان رسیده است. تمام این اقلام را از بازار آزاد تهیه می کنم.

این تولیدکننده در ادامه گفت: هم اکنون گوجه فرنگی در میدان بار کیلویی 15 هزار تومان و در سطح شهر کیلویی 30 تا 40 هزار تومان است. چرا کسی به مغازه دار حرفی نمی زند و مواخذه نمی شود اما به کشاورز می گویند گوجه گران است. خیار را از من کیلویی 7 هزار تومان می خرند و در بازار کیلویی 23 هزار تومان می فروشند؟ چرا؟

اگر تمام هزینه های یک گلخانه با تمام هزینه های تجهیزات آن که رو به فرسوده شدن است را محاسبه کنیم، اگر با تمام این هزینه ها گوجه را در بازار زیر 30 هزار تومان بفروشم ضرر کردم و ورشکست می شوم.

کمبود گوجه فرنگی نداریم / منشا همه مشکلات به وزارت جهاد کشاورزی باز می گردد

این کارآفرین در پاسخ به این سوال که آیا در زمان کمبود یک محصول کشاورزی باید آن را صادر کرد؟ گفت: با صادرات موافق هستم، زیرا باعث ارز آوری در کشور می شود. اینکه گفته می شود در فصل سرما نباید صادرات داشته باشیم را نمی پذیرم. زیرا این وظیفه دولت و وزارت جهاد کشاورزی است که به کشاورزان کمک کنند تا نیاز داخل تامین شود.

وی با بیان اینکه ما کمبودی در داخل نداریم، گفت: من تولیدکننده گوجه فرنگی هستم و هرچقدر دولت بخواهد می توانم گوجه تولید کنم. این درست است که با شروع فصل سرما، کشاورزانی که در فضای باز گوجه تولید می کنند، دیگر امکان کشت ندارند اما همان کشاورز و همه کشاورزان دیگر به دلیل پایین بودن قیمت ها ناراحت بوده و گلایه می کنند.

محصولات کشاورزی با ضرر فروخته می شود

این تولیدکننده با بیان اینکه منشا همه این مشکلات به مدیریت وزارت جهاد کشاورزی باز می گردد، گفت: وزارت جهاد کشاورزی که مجوز کشت و تولید محصولات کشاورزی را صادر می کند، قادر نیست برای شرایطی که با کمبود آب مواجه هستیم، فکر اساسی کند. این تنها مشکل گوجه فرنگی نیست و همه محصولات کشاورزی این مشکل را دارند. وقتی سیب زمینی را از کشاورز کیلویی 2 هزار تومان می خرند، این می شود که بار سیب زمینی کشاورز در همدان یخ می زند. چون هزینه حمل گونی از سر زمین به کامیون، فقط برای یک کارگر، یک میلیون تومان است.

بنابراین هیچ کس نمی گوید هزینه های کشاورز چقدر است. چرا نمی گویند پراید 7 میلیون تومانی به 300 میلیون تومان رسیده است اما به دنبال علت گرانی محصولات کشاورزان هستند. اگر قرار است کشاورز با ضرر محصول خود را بفروشد باید کشاورزی را تعطیل کنیم. چون نتیجه دیگری ندارد.

احمدی با بیان اینکه وقتی تقاضا افزایش یابد، باید عرضه بیشتر شود، گفت: ما از نظر تولید محصولات کشاورزی مشکلی نداریم مشکل اساسی این است که وزارت جهاد کشاورزی که از سوی دولت برای حل مشکلات کشاورزان انتخاب شده است باید بر قیمت مواد اولیه، سود کشاورز و قیمت تمام شده نظارت داشته باشد. اگر مدیریت وزارت جهاد کشاورزی صحیح باشد مشکلات کشاورزان حل خواهد شد.

آنچه که ما نداریم و کم داریم، مدیریت آب است نه آب!

این کارآفرین در پاسخ به این سوال که آیا کشت گوجه فرنگی باتوجه به کمبود آب در کشور درست است؟ گفت: اگر امروز کشت هندوانه، فردا گوجه فرنگی و پس فردا گندم و محصول دیگری را به دلیل آب بر بودن متوقف کنیم، باید با کشاورزی در ایران خداحافظی کنیم و مردم را گرسنه نگه داریم. اگر وزارت جهاد کشاورزی مجوز محصولات کشاورزی را صادر می کند پس باید مصرف آب را هم مقرون به صرفه، اقتصادی و بهینه سازی کند.

پس وظیفه وزارت جهاد کشاورزی است که سیستمی را برای کشاورزان تعریف کند که محصولات کشاورزی با آب کمتری تولید شوند. زیرا باید تنوع در تولید محصولات کشاورزی وجود داشته باشد و یکی از دلایل احداث گلخانه ها این است که مصرف آب بهینه شود. بنابراین باید مشکل کمبود آب را حل کنند نه اینکه کشت محصولات کشاورزی را متوقف کنند.

احمدی با بیان اینکه مساله مهم عدم مدیریت و ذخیره آب در کشور است، گفت: در روزهای اخیر یک ساعت به صورت مستمر در همدان باران بارید. پرسش این است که چرا باید آب و سیلاب تمام خیابان ها را فرا بگیرد؟ زیرا بحث شهرسازی به درستی انجام نشده است. این مساله تنها شامل همدان نیست و به تمام کشور مربوط است.

اگر سیستمی در کشور وجود داشته باشد که آب باران را جمع آوری و ذخیره کند، شهروندان از جمله کشاورزان هم می توانند از آب باران استفاده بهینه کنند. اگر دیده می شود که خانه های شهر آستارا را آب می برد به این دلیل است که نحوه شهرسازی ما مشکل دارد. بنابراین فقط بحث سیل یا کمبود آب در کشور نیست و موضوع مهم تر بحث مدیریت آب است. آنچه که ما نداریم و کم داریم، مدیریت آب است.

این کارآفرین در آخر گفت: به هر حال نتیجه می گیریم که برنامه ریزی کشت از سوی وزارت جهاد کشاورزی و کمک در تامین نهاده های کشاورزی با نرخ دولتی، تاثیر زیادی در قیمت تمام شده تولید محصولات کشاورزی دارد.