چرا قسط نهضت ملی مسکن ۷۰ میلیونی شد؟

نهضت ملی مسکن، که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین طرح‌های مسکن در تاریخ ایران معرفی شده است، از همان آغاز با چالش‌های جدی روبرو بوده است. یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها در این طرح، تأمین مالی پروژه‌ها از سوی بانک‌های عامل و آورده‌های متقاضیان بوده که می‌بایست به عنوان ارکان اصلی طرح عمل می‌کردند. در حالی که در ابتدا این طرح با شعار حل بحران مسکن در کشور همراه بود، اما در عمل مشکلات متعددی در روند اجرایی آن ظهور کرد، به‌ویژه عدم همکاری بانک‌ها که باعث شده فشارهای زیادی به متقاضیان این طرح وارد شود و اهداف اولیه طرح محقق نشود.

با شروع دولت سیزدهم، امیدها برای تسریع در پروژه‌ها و بهبود شرایط به‌ویژه در حوزه تأمین مالی از سوی بانک‌ها به وجود آمد. متقاضیانی که در دولت قبلی ثبت‌نام کرده بودند، انتظار داشتند که تیم اجرایی جدید با سرعت بیشتری به طرح نهضت ملی مسکن توجه کند و به این ترتیب روند تکمیل پروژه‌ها تسهیل شود. اما با کمال تأسف، همچنان کم‌کاری بانک‌ها در تأمین تسهیلات ساخت مسکن ادامه پیدا کرد.

طبق آمار رسمی بانک مرکزی، در هشت ماهه اول سال جاری، ۱۴ بانک حتی یک ریال به‌عنوان تسهیلات ساخت مسکن پرداخت نکردند. این عدم توجه و همکاری بانک‌ها عملاً موجب رکود پروژه‌ها شده و فقط با پرداخت آورده‌های مالی متقاضیان، پروژه‌ها با پیشرفت‌های اندکی مواجه شدند.

در این میان، اخیراً متقاضیان نهضت ملی مسکن با شوک جدیدی روبرو شده‌اند؛ آن‌ها با پیامکی از اداره کل راه و شهرسازی استان تهران مواجه شدند که اعلام کرده بود تا تاریخ ۳۰ دی ۱۴۰۳، باید مبلغ ۷۰ میلیون تومان به‌عنوان قسط پرداخت کنند. این افزایش ناگهانی قسط، به‌ویژه برای افرادی که به سختی توانسته بودند قسط قبلی را پرداخت کنند، یک شوک بزرگ به شمار می‌آید. در شرایطی که قدرت خرید مردم کاهش یافته و بسیاری از افراد با درآمد متوسط و کم درآمد با بحران معیشتی روبرو هستند، این تصمیمات ناگهانی می‌تواند به نارضایتی‌های شدید منجر شود.

در پاسخ به اعتراضات مردم، عبدالرضا غفوری، معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان تهران، گفت: "این تغییر در مبلغ قسط برای جبران عقب‌افتادگی‌های پیش آمده در پروژه‌هاست." او دلیل افزایش مبلغ قسط را تلاش برای جبران رکود پروژه‌ها در نیمه اول سال و تأخیر در پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها دانست و اعلام کرد که با برنامه‌ریزی جبرانی قرار است عقب‌افتادگی‌ها جبران شود و پروژه‌ها تسریع یابند. اما سوال اصلی این است که چرا این عقب‌افتادگی‌ها از ابتدا پیش‌بینی نشده بود و چرا از همان ابتدا مسئولان نتواسته‌اند با اقدامات موثر، مشکلات مالی و تأمین تسهیلات را حل کنند؟

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در این طرح، کم‌کاری بانک‌ها در تأمین مالی پروژه‌های مسکن است. به نظر می‌رسد برخی از بانک‌ها منابع مالی خود را به جای کمک به پروژه‌های مسکن، به شرکت‌های تابعه خود اختصاص داده‌اند و در نتیجه، از تأمین مالی این پروژه‌ها امتناع کرده‌اند. این موضوع در حالی است که جریمه‌های مالیاتی نیز نتوانسته‌اند انگیزه‌ای برای بانک‌ها فراهم کنند تا از ظرفیت‌های خود برای کمک به پروژه نهضت ملی مسکن بهره‌برداری کنند. در نتیجه، این عدم همکاری باعث ایجاد فشار مضاعف به متقاضیان شده و بر مشکلات معیشتی آنان افزوده است.

در این شرایط، باید از مسئولان و مقامات ارشد وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی پرسید که چرا در حالی که بحران مسکن و نیاز به تأمین مالی پروژه‌ها بسیار جدی است، برخی بانک‌ها از ایفای نقش خود در این پروژه‌ها امتناع می‌کنند؟ اگر این روند به همین صورت ادامه یابد، نهضت ملی مسکن که قرار بود به حل بحران مسکن کمک کند، ممکن است خود به یکی از بحران‌های بزرگ اقتصادی تبدیل شود که فشار زیادی بر دوش مردم وارد می‌آورد.

در نهایت، باید از مسئولان خواسته شود که راهکارهای جدی و عملی برای حل این مشکلات به‌ویژه در تأمین مالی پروژه‌ها ارائه دهند تا نهضت ملی مسکن بتواند به یکی از موفق‌ترین طرح‌ها برای حل مشکل مسکن در کشور تبدیل شود، نه اینکه به عاملی برای افزایش نارضایتی‌های اجتماعی و اقتصادی تبدیل گردد.