سوء پیشینه چیست؟ / چگونه سوء پیشینه پاک می شود؟

افرادی که به دلایل مختلف در محیط زندگی خود مرتکب جرم شده و پس از تحمل مجازات به جامعه باز می‌گردند، برای بازسازی زندگی خود و حمایت از خانواده‌شان نیازمند اشتغال هستند. با این حال، بسیاری از این افراد به دلیل داشتن سوء پیشینه از برخی حقوق اجتماعی محروم می‌شوند.

طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، افرادی که جرایم مشخصی را مرتکب شوند و محکومیت‌های موثر کیفری دریافت کنند، نمی‌توانند تا مدت زمان مشخصی گواهی‌عدم سوء پیشینه دریافت کنند. این محکومیت‌ها که به‌عنوان "محکومیت موثر کیفری" شناخته می‌شوند، منجر به محرومیت فرد از حقوق اجتماعی می‌شود.

محکومیت مؤثر کیفری به مجازاتی گفته می‌شود که علاوه بر مجازات اصلی، محکوم را از برخی حقوق اجتماعی محروم می‌کند. این محرومیت‌ها به موجب قوانین حقوقی، به‌عنوان مجازات تبعی محسوب می‌شوند.

حقوق اجتماعی به مجموعه‌ای از حقوق اشاره دارد که افراد در جامعه به‌طور عمومی از آن برخوردارند. طبق ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی، حقوق اجتماعی شامل مواردی چون داوطلب شدن برای انتخابات، عضویت در نهادهای دولتی، اشتغال در دستگاه‌های حکومتی، و سایر مسئولیت‌های اجتماعی است. اما افرادی که دارای سوء پیشینه هستند از این حقوق محروم می‌شوند.

پاک شدن سوء پیشینه پس از گذشت مدت زمان‌های معین و منقضی شدن محرومیت، به‌صورت خودکار و بدون نیاز به حکم دادگاه، امکان‌پذیر است و فرد می‌تواند از حقوق اجتماعی خود بهره‌مند شود.

مدارک لازم برای دریافت گواهی‌عدم سوء پیشینه شامل شناسنامه، کارت ملی، عکس، معرفی‌نامه، و کد پستی است. هزینه‌های مربوط به این فرآیند باید از طریق دستگاه کارتخوان در دفاتر مربوطه پرداخت شود.

برای افرادی که قصد دریافت گواهی‌عدم سوء پیشینه برای استفاده در سفارتخانه‌های خارج از کشور دارند، لازم است که علاوه بر مدارک مذکور، اصل گذرنامه و کپی صفحه اول آن را نیز ارائه دهند. اتباع خارجی نیز برای دریافت گواهی‌تشخیص هویت باید به مراجع ویژه خود در تهران یا شهرستان‌ها مراجعه کنند.