دلار 100 هزار تومانی در راه است
اقتصاد 100-انتشار خبر ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، موجب کاهش قیمت دلار از کانال ۷۰ هزار تومان و بازگشت آن به کانال ۶۹ هزار تومان شد.
داستان دیگ جوشان اقتصاد و سرنوشت دلار
اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز، در تحلیلی جذاب از وضعیت اقتصادی کشور و پیش‌بینی آینده نرخ دلار، با مثالی حکیمانه از «دیگ جوشان» اقتصاد ایران شروع می‌کند. او می‌گوید: مردی دیگ بزرگی روی اجاق گذاشته بود و با انبوهی هیزم، حرارت آن را بالا می‌برد. حکیمی به او هشدار داد که اگر دیگ بیش از حد داغ شود، خطر انفجار وجود دارد. حکیم پیشنهاد داد که چند قالب یخ به دیگ بیفزاید تا حرارت کاهش یابد. اما مرد عوامی حاضر، پاسخ داد: «رفع تحریم یخ، بهتر است برای درست کردن یخ در بهشت باشد؛ برای خنک کردن دیگ، تنها باید آتش زیر آن را کم کرد!»
این حکایت استعاره‌ای از وضعیت اقتصاد کشور است. سمیعی توضیح می‌دهد که افزایش نرخ دلار نتیجه عوامل بنیادی‌تری است، از جمله اختلاف چشمگیر نرخ تورم داخلی و خارجی (۴۰٪ در ایران مقابل ۴٪ در کشورهای حوزه دلار)، و رشد بی‌سابقه نقدینگی .
وضعیت نقدینگی و نقش آن در تورم
به گفته سمیعی، حجم نقدینگی در کشور به طور چشمگیری رشد داشته است:
در پایان دولت خاتمی: ۷۰ هزار میلیارد تومان
پایان دولت احمدی‌نژاد: ۶۰۰ هزار میلیارد تومان (بیش از ۸ برابر)
پایان دولت روحانی: ۳,۵۰۰ هزار میلیارد تومان (نزدیک به ۶ برابر)
آغاز دولت کنونی: حدود ۹ هزار همت (معادل ۹ هزار هزار میلیارد تومان).
او می‌پرسد: آیا می‌توان با تزریق ارز و سیاست‌های دستوری، به طور پایدار بازار را کنترل کرد؟ پاسخ او روشن است: «خیر.»
رانت، چند نرخی بودن ارز و مشکلات ساختاری
سمیعی به شدت از وجود نرخ‌های متعدد ارز و بازارهای دستوری مانند «بازار متشکل ارزی» یا «بازار توافقی» انتقاد می‌کند. به گفته او، این سیاست‌ها تنها به رانت‌خواران و دلالان سود می‌رساند و صرافی‌های کوچک را به حاشیه می‌برد.
او تأکید می‌کند که رفع تحریم‌ها، به تنهایی نمی‌تواند اقتصاد بیمار را درمان کند. بلکه ابتدا باید سیاست‌های انحصاری، قیمت‌گذاری‌های غیرواقعی و یارانه‌های غیرهدفمند اصلاح شوند.
حکایت خانواده بیمار و ثروت توقیفی
سمیعی مثالی از خانواده‌ای می‌آورد که اعضای آن هر کدام با مشکلات خاصی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما ثروت بزرگی در توقیف ظالمی دارند. او می‌گوید: «اگر این خانواده ابتدا مشکلات درونی خود را رفع نکند، آزاد شدن آن ثروت نه تنها سودی برایشان ندارد، بلکه ممکن است باعث زیان بیشتر هم بشود.»
پیش‌بینی دلار تا سال ۱۴۰۴
سمیعی معتقد است با توجه به نرخ تورم ۴۰ درصدی و محدودیت‌های مالی بانک مرکزی، قیمت دلار در ابتدای سال ۱۴۰۴ نباید کمتر از ۸۰ هزار تومان باشد. اگر تورم کنترل نشود، دلار ۱۰۰ هزار تومانی هم دور از ذهن نیست.
سرمایه‌گذاری؛ طلا یا تولید؟
او بیان می‌کند که هرچند سرمایه‌گذاری در طلا، ارز و سکه برای افراد به‌صرفه است، اما برای اقتصاد کشور سودی ندارد. در مقابل، کشاورزی، دامپروری و احداث کارخانه‌های تولیدی هرچند در حال حاضر دشوار و کم‌سود است، اما به نفع کشور و مردم خواهد بود.
جمع‌بندی: آتش را کم کنید!
سمیعی در پایان تأکید می‌کند: تنها راه حل پایدار برای جلوگیری از «انفجار اقتصادی»، کاهش آتش زیر دیگ است؛ یعنی اصلاحات ساختاری و ریشه‌ای. رفع تحریم‌ها نیز اگرچه مؤثر است، اما باید در کنار اصلاحات اقتصادی صورت گیرد تا اثرات مثبت آن نمایان شود
