خبر خوش سخنگوی دولت از اجرای کالابرگ الکترونیکی

توقف طرح کالابرگ الکترونیکی و آینده یارانه‌ها: چرا دولت تغییر مسیر داد؟

دولت با هدف کاهش فشار معیشتی بر خانواده‌های کم‌درآمد، همواره تلاش کرده است تا از تمامی ابزارها و راهبردها برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه استفاده کند. یکی از مهم‌ترین طرح‌ها در این راستا، طرح کالابرگ الکترونیکی بود که قرار بود به خانواده‌های مشمول یارانه نقدی کمک کند تا بتوانند کالاهای اساسی را با اعتبار ویژه خریداری کنند. با این حال، علیرغم پیش‌بینی منابع کلان برای یارانه‌ها در قانون بودجه ۱۴۰۳، طرح کالابرگ در حد وعده باقی مانده و اجرایی نشده است.

وعده‌ها و وقفه‌ها: طرح کالابرگ الکترونیکی در ۱۴۰۳

در بودجه ۱۴۰۳، مبلغ ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه‌های نقدی، معیشتی و کالابرگ الکترونیکی پیش‌بینی شده بود. قرار بود ۱۹ میلیون خانوار کم‌درآمد از این اعتبار برای خرید کالاهای اساسی استفاده کنند. طرح کالابرگ الکترونیکی در بهمن ۱۴۰۲ معرفی شد و قرار بود در سال ۱۴۰۳ به‌طور گسترده در سراسر کشور به اجرا درآید، اما با گذشت ۸ ماه از سال، هنوز خبری از اجرای این طرح نیست.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، احمد میدری، اخیراً در گفت‌وگویی با اشاره به عدم تخصیص بودجه برای کالابرگ در سال ۱۴۰۳، از پایان اجرای این طرح خبر داده است. به گفته او، «سال گذشته برای کالابرگ در بودجه اعتبار اختصاص نیافت و در لایحه بودجه ۱۴۰۴ هم اثری از آن دیده نمی‌شود.»

تغییر مسیر در لایحه بودجه ۱۴۰۴: کالابرگ به‌جای یارانه نقدی؟

با وجود این که دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ به کالابرگ الکترونیکی اشاره کرده، این طرح را به‌عنوان جایگزینی برای یارانه نقدی مطرح کرده است. طبق بند ۱۳ لایحه بودجه، سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی می‌توانند درخواست تغییر شیوه پرداخت یارانه از نقدی به کالابرگ الکترونیکی را ارائه دهند، ولی این تغییر بدون هیچ‌گونه مبلغ تشویقی انجام می‌شود. به عبارت دیگر، اگر خانوارها تصمیم به دریافت کالابرگ بگیرند، مبلغ یارانه نقدی آن‌ها (۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان) بدون هیچ افزوده‌ای به‌عنوان اعتبار خرید کالا از طریق کالابرگ در اختیارشان قرار خواهد گرفت.

کجای کار اشتباه بود؟

در حقیقت، دولت با این رویکرد نشان داده که کالابرگ الکترونیکی را تنها در صورتی عملیاتی خواهد کرد که به‌طور کامل جایگزین یارانه نقدی شود. به این معنی که به‌جای آنکه دولت در کنار یارانه نقدی، یک اعتبار اضافی برای خرید کالاهای اساسی در نظر بگیرد، این اعتبار به‌عنوان جایگزینی برای یارانه نقدی به خانوارها پرداخت می‌شود. بنابراین، در شرایط فعلی، برنامه‌ای برای ارائه کالابرگ به‌عنوان یک یارانه مضاعف در کنار یارانه نقدی وجود ندارد.

طرح کالابرگ: از وعده تا اجرا

در اواخر سال ۱۴۰۱، دولت سیزدهم با اعلام اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، به‌ویژه خانواده‌های یارانه‌بگیر، امیدهایی را در دل مردم ایجاد کرد. در آن زمان، مقرر شد که اعتبار خانوارهای یارانه‌بگیر شارژ شده و آنان می‌توانند یک‌ماه زودتر از دریافت یارانه نقدی، از این اعتبار برای خرید کالاهای اساسی استفاده کنند. با این حال، به دلیل مشکلات در زیرساخت‌ها و تأخیر در تخصیص منابع، این طرح پس از یک دوره آزمایشی در چند استان، به‌طور کامل در سطح کشور اجرا نشد.

نتیجه‌گیری: طرح کالابرگ به کجا رسید؟

در حالی که بودجه و منابع قابل توجهی برای حمایت از معیشت مردم تخصیص یافته بود، طرح کالابرگ الکترونیکی همچنان در عمل به تأخیر افتاده و در حال حاضر به‌عنوان جایگزینی برای یارانه نقدی در نظر گرفته شده است. دولت از ایده کالابرگ تنها در صورتی حمایت می‌کند که این طرح به‌طور کامل جایگزین یارانه نقدی شود، بدون اینکه مبلغ اضافی برای تشویق به استفاده از آن در نظر گرفته شود.

با توجه به این تحولات، به نظر می‌رسد دولت در حال حاضر اراده‌ای برای اجرای طرح کالابرگ به‌عنوان یک یارانه اضافی ندارد و در عوض به فکر جایگزینی آن با یارانه نقدی است. این تصمیم، به‌ویژه برای خانوارهای کم‌درآمدی که برای خرید کالاهای اساسی به یارانه نیاز دارند، ممکن است چالش‌هایی ایجاد کند.