شرط حذف صفر از ریال

این درحالی است که ایران با وجود تجربه نرخ‌های بالای تورم، اما درگیر ابرتورم نشده است.

البته به این دلیل نمی‌توان سیاست اصلاح واحد پول ملی را به طور کلی از میز سیاستگذار کنار گذاشت زیرا کشورهایی هم بودند که بدون تجربه ابرتورم اقدام به اصلاح واحد پول ملی کردند.

در همین رابطه می‌توان مثال ترکیه را آورد که اگرچه بحران ابرتورمی را تجربه ننموده‌ اما دوره طولانی تورم‌های بالا را تجربه کرده‌‍‌اند که در نتیجه آن، ارزش پول ملی تنزل قابل‌توجهی یافته است اما سیاست «اصلاح واحد پولی» چیست؟ چگونه عمل می‌کند؟

آیا این سیاست صرفا به حذف صفر از پول ملی محدود می‌شود؟ و آیا می‌توان بدون بهبود شاخص‌های اقتصاد کلان صرفا با اعمال این سیاست، از افت ارزش پول ملی جلوگیری کرد؟

برای یافتن پاسخ این سوالات در ابتدا به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه نرخ بالای تورم می‌تواند منجر به کاهش قدرت خرید یک واحد پول ملی شود.

تورم‌های بالا و متوالی در کشورها باعث می‌شود که قدرت خرید یک واحد پول ملی در طول سالیان به مرور کاهش پیدا کند.

این کاهش قدرت خرید پول ملی هم در رابطه برابری با ارزهای دیگر و هم در خرید کالاها و خدمات خود را نشان می‌دهد.

کاهش ارزش یک واحد پول ملی کاربری اسکناس و مسکوک در معاملات را پر‌هزینه‌تر می‌کند و در شرایط حاد کارکرد وسیله مبادله بودن و واحد شمارش بودن را دچار اختلال می‌کند.

از این رو اصلاح واحد پولی بعد از تورم‌های بالا و مزمن و بحران‌های مختلف امری ناگزیر به حساب می‌آید که در دستور کار کشورها قرار می‌گیرد.

با این وجود باید توجه داشت که اصلاح واحد پولی که عمدتا از طریق حذف صفرها و ارزش‌گذاری مجدد پول ملی بوده است، به صورت ظاهری باعث تغییر واحد پول ملی می‌شود و اثر مستقیم بر بخش حقیقی اقتصاد ندارد اما با توجه به اثرگذاری بر انتظارات و کل‌های اسمی اقتصاد و همچنین هزینه‌ای که اجرای آن در بردارد، می‌تواند موضوعی مهم تلقی شود.

در همین رابطه فایننشال‌تایمز در یک گزارش تفصیلی نوشته است که بررسی تحولات پولی در جهان به این واقعیت اشاره دارد که بسیاری از کشورها در شرایط خاص مجبور به انجام اصلاحات پولی به روش‌های مختلف شده‌اند.

مهم‌ترین دلایلی که این کشورها را به اجرای چنین برنامه‌هایی واداشت، ناکارآمدی سیستم انحلال معاملات پولی و ناتوانی پول ملی در انجام وظایف مورد انتظار بود که عمدتا ناشی از نرخ‌های بالای تورم مداوم بوده است.

به نظر می‌رسد اصلاح ارز یا حذف چند صفر از واحد پولی کشورها به یکی از نیازهای اقتصادی برای تسهیل مبادلات تجاری تبدیل شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: حذف صفر از پول ملی اقدامی با هدف افزایش ارزش اسمی پول است.

اما در ایران در سال‌های اخیر و عزم دولت برای اجرای طرح تحول اقتصادی که بخشی از آن تغییر ارز و مزایای پیش‌بینی شده برای این سیاست است، روند انجام و بررسی آثار آن به نظر می‌رسد اقدام برای کنترل تورم بسیار ضروری است.

از مزایای حذف صفرها از پول ملی می‌توان به کاهش تورم و تسهیل معاملات اشاره کرد. با این حال، می‌تواند به سردرگمی و چالش‌های لجستیکی نیز منجر شود.

در این گزارش یک اقتصاددان آمریکایی ضمن اشاره به ۱۷‌مورد حذف صفر از پول ملی در جهان از نیم قرن گذشته تاکنون گفته است: این طرح اگر به طور صحیح و در چارچوب یک سلسله اصلاحات مهم اقتصادی انجام شود تورم را مهار می‌کند.

یک استاد دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز با اشاره به پیشینه و تاریخچه حذف صفرها در سطح جهان به ذکر شرایط الزام برای انجام این عمل و نتایج و فواید آن پرداخته است.

منبع:بنکر