چگونگی تحلیل رقبا در کسب و کار/ استراتژی بازاریابی اپل و گوگل چیست؟

به گزارش اقتصاد100، تجزیه و تحلیل رقبا به معنای بررسی و آنالیز شرکت‌ها، محصولات یا خدماتی است که در یک بازار خاص فعالیت می‌کنند و با شرکت یا محصول خاصی رقابت می‌کنند. این آنالیز شامل بررسی عواملی مانند قیمت‌گذاری، کیفیت محصولات، بازارهای هدف، استراتژی‌های بازاریابی، نقاط قوت و ضعف رقبا، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در بازار و سایر عوامل مرتبط می‌شود. 

انواع رقبا در کسب و کار کدامند؟

رقبای شما در کسب و کار می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم شوند، تقسیمات انواع رقبا معمولاً بر اساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود، از جمله:

• رقبای مستقیم: این نوع رقبا کسب و کارهایی هستند که محصولات یا خدمات مشابه یا مشابهی با کسب و کار شما ارائه می‌دهند. این رقبا ممکن است در همان بازار یا صنعت که شما فعالیت می‌کنید حضور داشته باشند.
• رقبای غیرمستقیم: این نوع رقبا کسب و کارهایی هستند که محصولات یا خدمات مشابهی را ارائه می‌دهند، اما ممکن است در بازارهای مختلف یا با استفاده از روش‌های مختلف فروش عمل کنند.
• رقبای جدید: این رقبا کسب و کارهایی هستند که به تازگی وارد بازار شده‌اند یا در حال توسعه هستند. آن‌ها ممکن است با ابتکارات جدید یا رویکردهای نوین به بازار وارد شوند و تهدیدی جدید برای شرکت‌های قدیمی باشند.
• رقبای جایگزین: این نوع رقبا کسب و کارهایی هستند که محصولات یا خدماتی متفاوت اما قابل جایگزینی با محصولات یا خدمات شما ارائه می‌دهند. این رقبا ممکن است با ارزان‌تر کردن، بهبود کیفیت یا ارائه ویژگی‌های جدید، مشتریان شما را به خود جلب کنند.
• رقبای پتانسیلی: این رقبا کسب و کارهایی هستند که در حال حاضر وجود ندارند، اما ممکن است در آینده به بازار وارد شوند. این رقبا ممکن است با توجه به تغییرات در فناوری، نیازهای مشتریان یا شرایط بازار، به وجود آیند و رقابت را برای شما افزایش دهند.
• توجه به این نقاط و ارزیابی رقبای مختلف می‌تواند به شما کمک کند تا استراتژی‌های مناسبی برای مقابله با رقبا در کسب و کار خود اتخاذ کنید.

چک لیست تحلیل رقبا

به طور کلی، تجزیه و تحلیل رقبا اطلاعات مفیدی را فراهم می‌کند که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های خود را بهینه‌سازی کنند و بازار را به بهترین شکل به خود اختصاص دهند.

چک لیست تحلیل رقبا ابزاریست که برای بررسی رقبای یک کسب و کار یا صنعت استفاده می‌شود. این چک لیست می‌تواند به عنوان یک راهنمای جامع برای بررسی رقبایتان و ارائه استراتژی‌های رقابتی برای بهبود کسب و کار شما مفید باشد.

چک لیست تحلیل رقبا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. شناخت رقبا: شناخت همه رقبا و مشابهت‌های آنها با کسب و کار خود، از جمله محصولات، خدمات، قیمت‌ها، بازارهای هدف و استراتژی‌های بازاریابی.

2. بررسی قابلیت‌های رقبا: مشخص کردن نقاط قوت و ضعف رقبا در مقایسه با کسب و کار شما.

3. بررسی بازار: بررسی بازارهای هدف رقبا و روند رشد آنها، شمارش تعداد مشتریان و تقسیم بندی آنها.

4. بررسی محصولات و خدمات رقبا: بررسی محصولات و خدمات رقبا، ویژگی‌ها، قیمت‌ها، کیفیت و نقاط قوت و ضعف آنها.

5. آنالیز استراتژی بازاریابی: بررسی استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغاتی رقبا، کانال‌های توزیع، تبلیغات و روش‌های فروش آنها.

6. جایگاه رقبا: شناسایی جایگاه رقبا در ذهن مشتریان و مقایسه آن با جایگاه کسب و کار خود.

7. آنالیز مالی: بررسی عملکرد مالی رقبا از جمله درآمد، سود و سودآوری.

8. بررسی توانمندی‌های عملیاتی: بررسی توانمندی‌های عملیاتی و منابع انسانی رقبا.

9. بررسی تهدیدها و فرصت‌ها: شناسایی تهدیدها و فرصت‌های محیطی که ممکن است بر کسب و کار وارد تأثیر شوند.

10. برنامه‌ریزی راهبردی: ایجاد راهبردهایی برای رقابت با رقبا بر اساس آنالیز صورت گرفته.

11. مطالعه موردی رقبا: بررسی مطالعات موردی و اخبار مرتبط با رقبا و نتایج به دست آمده از آنها.

انواع روش های تحلیل رقبا

آنالیز رقبا یک فرآیند مهم در استراتژی‌های کسب و کار است که به شما کمک می‌کند تا بازار و رقبای خود را بهتر درک کنید. با استفاده از روش های زیر می‌توانید بهترین تصمیمات را برای رقابت با رقبا در کسب و کار خودتان بگیرید و استراتژی‌های مناسبی را برای رشد و موفقیت به اجرا در آورید. در زیر، 5 روش اساسی ذکر شده است:

1. آنالیز صنعتی (Industry Analysis): این روش شامل بررسی صنعت مرتبط با کسب و کار شما است، از جمله عواملی مانند تغییرات در تقاضا و عرضه، روندهای بازار، فناوری‌های روز و قوانین و مقررات صنعتی. این نوع آنالیز می‌تواند به شما کمک کند تا مزیت‌های رقابتی خود و رقبا را بهتر درک کنید.

2. ماتریس SWOT: در این روش، نقاط قوت (Strengths)، ضعف‌ها (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) مرتبط با کسب و کار شما و رقبا بررسی می‌شوند. این آنالیز به شما کمک می‌کند تا بهترین استراتژی‌ها برای بهره‌گیری از نقاط قوت، مقابله با نقاط ضعف، بهره‌بردن از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدها را تعیین کنید.

3. آنالیز پنج نیروی رقابتی (Porter’s Five Forces Analysis): این روش شامل بررسی قدرت رقابت در صنعت است. این شامل تأثیر خریداران، تأثیر تامین‌کنندگان، تهدید جدید، تهدید جایگزین و رقابت داخلی است. با آنالیز این پنج نیرو، می‌توانید بهترین استراتژی برای مقابله با رقبا و موفقیت در بازار را تعیین کنید.

4. ماتریس آنالیز رقبا (Competitive Analysis Matrix): در این روش، ویژگی‌های کلیدی رقبا از جمله محصولات، قیمت، بازار هدف و استراتژی‌های بازاریابی آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. این ماتریس به شما کمک می‌کند تا رقبا را در مقایسه با خودتان بهتر درک کنید و استراتژی‌های مناسبی برای رقابت با آن‌ها تعیین کنید.

5. آنالیز عمقی رقبا (Competitor Profiling): در این روش، به بررسی عمیق‌تر رقبا می‌پردازید، شامل استراتژی‌های آن‌ها، نقاط قوت و ضعف، عملکرد مالی و مزیت‌های رقابتی آن‌ها. این آنالیز به شما اطلاعات دقیقتری در مورد رقبا فراهم می‌کند و به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های موثری برای رقابت با آن‌ها تعیین کنید.

چگونه رقبا را تحلیل کنیم؟

بررسی محصولات و خدمات

اولین گام در تجزیه و تحلیل رقبا، بررسی محصولات و خدماتی است که رقبا ارائه می‌دهند. بررسی کنید که چه محصولات و خدماتی رقبا ارائه می‌دهند، چگونه بازارشان را هدف قرار می‌دهند، و چه ویژگی‌ها و مزایایی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند. این بررسی می‌تواند به شما کمک کند تا نقاط ضعف و قوت رقبا را شناسایی کرده و استراتژی‌های خود را بر اساس آنها تنظیم کنید.

بررسی بازار و مشتریان

بررسی بازار مورد نظر و مشتریانی که رقبا خود را به آن‌ها معرفی کرده‌اند، نقطه دیگری است که می‌توانید رقبایتان را آنالیز کنید. شناختن نیازها و ترجیحات مشتریان، همچنین بررسی تغییرات و روندهای بازار، می‌تواند به شما اطلاعات مفیدی در مورد رقبا و راهبردهای آن‌ها فراهم کند.

بررسی استراتژی‌ها و عملکرد

بررسی استراتژی‌ها، عملکرد مالی و عملکرد عمومی رقبا، یک روش مهم دیگر برای آنالیز آن‌هاست. این شامل بررسی میزان موفقیت و نقاط قوت و ضعف استراتژی‌هایی است که رقبا برای رشد و پیشرفت خود در بازار اتخاذ کرده‌اند. با این آنالیز، می‌توانید بهترین استراتژی‌هایی که برای مقابله با رقبا مناسب است را تعیین کنید.

اطلاعات کسب‌شده از رصد رقبا را ارزیابی کرده و در صورت امکان از آن اطلاعات استفاده کنید. در صورت تعدد رقبایتان در یک قسمت از بازار، در بخش دیگر بازار متمرکز شوید.

بعد از شناسایی رقبا ، هر چیزی که درباره آنها یافته‌اید را لیست کرده و در سه دسته زیر قرار دهید:

1- چه چیزهایی می‌توانید از آنها یاد گرفته و بهتر عمل کنید؟

اگر در مورد موضوعی مطمئنید که رقبا بهتر عمل می‌کنند، باید به آن اقدام پاسخ داده و تغییراتی در روش انجام آن خدمت ایجاد کنید.

این موضوع می‌تواند هر چیزی مانند بهبود خدمات مشتریان، ارزیابی قیمت‌ها، روش‌های بازاریابی، تغییر در وب سایت و یا حتی تعویض تأمین کننده‌ها را شامل شود. همیشه نوآوری داشته باشید نه اینکه فقط یک تقلیدکننده صرف از رقبا باشید.

2- چه اقداماتی را باکیفیت کمتری از شما انجام می‌دهند؟

کاستی‌های موجود را بررسی کنید. این کاستی‌ها و کمبودها شاید در حوزه محصولات، خدمات، روش‌های بازاریابی، توزیع و یا حتی در شیوه‌های جذب و نگهداری پرسنل باشند. اغلب خوش‌نامی در حوزه خدمات مشتری تفاوت بین کسب و کارها را نمایان می‌کند. در این موضوع تجدیدنظر کرده و از کاستی‌های رقیب به نفع خود استفاده کنید.

به خاطر نقاط قوت حال حاضر خود مغرور نشوید چون ممکن بعضی از فعالیت‌های شما نیاز به بهبود مستمر داشته باشند و این را هم بدانید که رقبا چهار چشمی شمارا تحت نظر دارند و ممکن است از شیوه‌ها و روش‌های شما استفاده کنند.

3- چه اقدامات را مشابه شما انجام می‌دهند؟

چرا آنها شبیه شما کار می‌کنند؟ شاید باید تغییراتی ایجاد کنید. خدمات مشابه را بررسی کرده و ببینید کدام‌یک را بهتر از آنها انجام می‌دهید و روی همان تمرکز کنید. اگر تابه‌حال در کسب و کارتان به‌صورت دقیق و تحلیلی به رقبا توجه نکرده‌اید حتماً در اولین فرصت این کار را انجام دهید. با این کار وسعت دیدتان افزایش‌یافته و در تصمیم‌گیری‌ها بهتر عمل خواهید کرد.

جدول تحلیل رقبا

استفاده از یک جدول یا ماتریس بهترین روش برای ترتیب دادن اطلاعات تجزیه و تحلیل رقبا است. با استفاده از این جدول می‌توانید تجزیه و تحلیل جامعی از رقبا و محیط رقابتی خود را انجام دهید و بهترین استراتژی‌ها را برای موفقیت در بازار تعیین کنید.

در زیر، یک نمونه ساده از جدول تحلیل رقبا ارائه شده است که می‌توانید از آن برای سازماندهی اطلاعات خود استفاده کنید:

نقاط قوت:

– در این ستون، مزایای شما و نقاط ضعف رقبای خود را ثبت کنید. این شامل ویژگی‌ها، مزایای رقابتی، استراتژی‌های بازاریابی موفق و هر چیز دیگری است که می‌تواند به شما مزیتی در مقایسه با رقبا بدهد.

نقاط ضعف:

– در این ستون، مشکلات، نقاط ضعف و نقاط قوت رقبای خود را ثبت کنید. بررسی کنید که چه عواملی می‌توانند باعث کاهش رقابت‌پذیری شما در بازار شوند.

فرصت‌ها:

– در این ستون، فرصت‌هایی که می‌توانید در بازار مشاهده کنید را ثبت کنید. این شامل تغییرات در نیازهای مشتریان، روندهای بازار، فناوری‌های جدید و هر چیز دیگری است که می‌تواند به شما کمک کند تا در بازار رشد کنید.

تهدیدها:

– در این ستون، عواملی که ممکن است به شما آسیب بزنند یا رقابت‌پذیری شما را کاهش دهند را ثبت کنید. این می‌تواند شامل رقبای جدید، تغییرات در قوانین و مقررات، نقدهای مشتریان و هر چیز دیگری باشد که موجب تهدید برای کسب و کار شما می‌شود.

نمونه پرسشنامه تحلیل رقبا

با پاسخ دادن به پرسش‌های مشخص، می‌توانید آنالیز جامعی از محیط رقابتی و رقبایتان انجام دهید و استراتژی‌های مناسبی را برای موفقیت در بازار تعیین کنید. البته که با توجه به شرایط خاص کسب و کارتان، پرسش‌های مورد نیاز ممکن است تغییر کنند.

اما در زیر یک نمونه ساده از پرسشنامه تحلیل رقبا ارائه می‌شود که می‌توانید از آن به عنوان نقطه شروع برای تحقیقات خود استفاده کنید:

شناسایی رقبا:

• لطفاً نام رقبای مستقیم و غیرمستقیم کسب و کار خود را فهرست کنید.
• محصولات یا خدماتی که رقبا ارائه می‌دهند را توضیح دهید.

آنالیز محصولات و خدمات

• محصولات یا خدمات ارائه شده توسط رقبا چگونه از محصولات یا خدمات شما متفاوت هستند؟
• چه ویژگی‌ها یا مزایای خاصی را به مشتریان ارائه می‌دهند؟
• آیا مشتریان مشکلات خاصی با محصولات یا خدمات رقبا دارند؟

آنالیز بازار و مشتریان

• مشتریان اصلی رقبا کدام بازارها هستند؟
• نیازها و ترجیحات مشتریان رقبا چگونه با نیازها و ترجیحات مشتریان شما متفاوت است؟
• آیا رقبا در بازارهای جدیدی فعالیت می‌کنند که شما هنوز وارد آن نشده‌اید؟

بررسی استراتژی‌ها و عملکرد

• استراتژی‌های بازاریابی و فروش رقبا چه ویژگی‌هایی دارد؟
• آیا رقبا به روش‌های خاصی برای جلب مشتریان می‌پردازند؟
• چگونه عملکرد مالی و بازاریابی رقبا در مقایسه با شما است؟

مزیت رقابتی

• چه عواملی باعث می‌شود مشتریان از محصولات یا خدمات شما به جای محصولات یا خدمات رقبا استفاده کنند؟
• چه مزایای رقابتی شما نسبت به رقبا دارید؟

پتانسیل تهدیدها و فرصت‌ها

• چه عواملی می‌توانند تهدید جدی برای شما و رقبا باشند؟
• آیا تغییرات در بازار یا فناوری می‌توانند فرصت‌های جدیدی برای شما و رقبا ایجاد کنند؟

مشکلات و ضعف‌ها

• آیا رقبا دارای نقاط ضعف یا مشکلاتی هستند که شما می‌توانید از آنها بهره ببرید؟
• آیا ایراداتی در عملکرد یا خدمات آنها وجود دارد که شما می‌توانید به عنوان مزیت رقابتی خود استفاده کنید؟

استراتژی‌های رقبا

• چه استراتژی‌هایی رقبا برای مقابله با شما اتخاذ می‌کنند؟
• آیا رقبا به دنبال توسعه و گسترش هستند؟

نمونه تحلیل رقبا

بیایید فرض کنیم که شما یک شرکت فناوری اطلاعات هستید که در حوزه توسعه نرم‌افزار‌های موبایل فعالیت می‌کنید. به عنوان نمونه می‌توانید به شرکت‌های معروفی مانند Apple و Google نگاه کنید.

در اینجا دو نمونه تحلیل رقبا برای این شرکت‌ها:

 شرکت Apple:

• محصولات و خدمات: اپل به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری در دنیا، محصولاتی مانند iPhone، iPad، MacBook و سیستم‌عامل iOS را ارائه می‌دهد. خدماتی مانند App Store، iCloud و Apple Music نیز بسیار محبوب هستند.
• استراتژی بازاریابی: اپل به استراتژی بازاریابی خود، که بر پایه تبلیغات فرهنگی، ایجاد جذابیت برای مشتریان و ارتباط مستقیم با آنها است، معروف است. اپل تأکید زیادی بر طراحی زیبا، سادگی استفاده و امنیت دارد.
• پوزیشنینگ: اپل به عنوان یکی از برندهای لوکس و پیشرو در بازار تکنولوژی شناخته می‌شود. آنها همچنین به عنوان برندی از نظر فناوری و امنیت تأیید شده به حساب می‌آیند.

 شرکت Google:

• محصولات و خدمات: Google ارائه دهنده انواع محصولات و خدمات فناوری از جمله سیستم‌عامل Android، موتور جستجو، خدمات ابری مانند Google Drive و Google Photos، و همچنین خدمات آموزشی مانند Google Classroom است.
• استراتژی بازاریابی: Google به عنوان یک شرکت فناوری پیشرو به برندسازی موثر از طریق تبلیغات آنلاین، سرویس‌های رایگان با کیفیت و همچنین استراتژی‌هایی مانند SEO و SEM تأکید دارد.
• پوزیشنینگ: Google به عنوان یک شرکت فناوری که اطلاعات جهانی را در اختیار می‌گذارد و خدماتی مانند موتور جستجو، ایمیل و محصولات متنوع دیگر ارائه می‌دهد، به عنوان یکی از برندهای پیشرو و اساسی این عصر شناخته می‌شود.

اینها تنها یک نمونه از روش هایی است که می‌توانید برای تجزیه و تحلیل رقبا استفاده کنید. با توجه به حوزه فعالیت و نیازهای شرکت شما، ممکن است نکات دیگری نیز وجود داشته باشد که مورد توجه قرار می‌گیرند.

منبع: مدیرنو