با این راهکار بنزین گران می شود!

پنج سال از آخرین تغییرات قیمت بنزین در ایران می‌گذرد و همچنان قیمت‌ها ثابت مانده است؛ در حالی که تورم سالانه در این مدت حدود ۴۰ درصد بوده و قیمت بسیاری از کالا‌ها در این مدت بیش از دو برابر افزایش یافته است. این وضعیت، هرچند به معنای نیاز به افزایش جهشی قیمت بنزین نیست، اما توقف طولانی‌مدت در افزایش قیمت این کالا، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین محصولات وابسته به تورم، می‌تواند همچون فشردگی فنری عمل کند که روزی باید آزاد شود.

در شرایطی که هزینه تولید هر لیتر بنزین (بدون در نظر گرفتن قیمت نفت) به گفته رئیس‌جمهور، حدود ۸ هزار تومان است و قیمت واقعی آن در بازار‌های جهانی، چیزی نزدیک به ۲۵ هزار تومان برای هر لیتر است، فاصله قیمتی میان ایران و کشورهای همسایه، خود عاملی برای رونق قاچاق سوخت شده است. این تفاوت قیمتی باعث شده تا بنزین ایران یکی از عمده‌ترین سوخت‌های قاچاق در منطقه باشد.

حال این پرسش مطرح می‌شود که در این شرایط، دولت چه باید بکند؟ آیا تنها راه برون‌رفت از این بحران افزایش قیمت است؟ مسلماً پاسخ منفی است. دولت می‌تواند راهکار‌های مؤثرتری را برای مدیریت بحران عرضه و تقاضای بنزین اتخاذ کند؛ از جمله تنوع‌بخشی به منابع سوختی، مانند گاز طبیعی فشرده (CNG). با ایجاد زیرساخت‌های مناسب، می‌توان روزانه ۳۵ میلیون لیتر بنزین را با CNG جایگزین کرد و به‌این‌ترتیب از فشار بر بازار بنزین کاست، بدون اینکه قیمت آن افزایش یابد.

علاوه بر این، به‌روزرسانی ناوگان خودروهای عمومی و جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای کم‌مصرف می‌تواند به کاهش مصرف بنزین کمک کند. اگر دولت بتواند به‌طور مؤثر خودروهای فرسوده را از مدار خارج کرده و خودروهای جدید و استاندارد وارد کند، این اقدام به‌طور مستقیم بر مصرف بنزین تأثیر خواهد گذاشت و می‌تواند هم‌زمان با کاهش مصرف، آلودگی هوا را نیز کاهش دهد.

اما همچنان، موضوع قاچاق بنزین به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی مطرح است. روزانه حدود ۱۰ میلیون لیتر بنزین از کشور قاچاق می‌شود که این حجم معادل حرکت یک ناوگان عظیم نفتکش است. این قاچاق نه تنها بر بازار داخلی تأثیر می‌گذارد، بلکه باعث بروز ناترازی در تأمین سوخت می‌شود. برای مقابله با این پدیده، لازم است که دولت بر روی شفاف‌سازی و نظارت دقیق‌تر بر توزیع بنزین، به‌ویژه در کارت‌های آزاد جایگاه‌ها و نفتکش‌های جاده‌ای تمرکز کند.

در نهایت، شاید مهم‌ترین اقدام، بازگشت به یک نظام تعدیل سالانه قیمت بنزین باشد که به‌طور تدریجی و مطابق با تورم صورت گیرد. این روش، به‌جای ایجاد شوک قیمتی و جهش‌های ناگهانی، می‌تواند باعث کاهش فشارهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از تغییرات ناگهانی در قیمت بنزین شود و از بروز بحران‌های مشابه گذشته جلوگیری کند.