انحلال صندوق بازنشستگی متعلق به بازنشستگان کشوری و فرهنگیان / ماجرا چه بود؟

در لایحه بودجه سال 1404، یک حکم مهم درج شده که ممکن است نگرانی‌هایی در میان برخی از بازنشستگان ایجاد کند. این حکم در بند «ع» تبصره (2) لایحه بودجه آمده و مقرر می‌دارد که دولت مجاز است تمامی اموال و دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی که بیش از 50 درصد منابع مالی آن‌ها برای پرداخت مستمری از محل منابع بودجه عمومی تأمین می‌شود (به‌استثنای سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح و صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات)، برای تسویه بدهی‌های دولت به سازمان تأمین اجتماعی به این سازمان واگذار کند.

با توجه به این توضیحات، ممکن است برخی گمان کنند که این حکم به انحلال یا ادغام صندوق‌های بازنشستگی اشاره دارد، اما هدف اصلی از آن، همان‌طور که در صدر حکم آمده، تأکید بر ایفای تعهدات دولت در زمینه پرداخت مستمری‌ها از طریق منابع بودجه عمومی است. همچنین، این حکم به دنبال اصلاح ساختار سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بازنشستگی و بهبود بهره‌وری آن‌ها می‌باشد.

در راستای این موضوع، بند (د) ماده (6) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی به وضوح تأکید دارد که «دولت مسئولیت تأمین اجتماعی را بر عهده دارد». این مسئله در سایر مواد قانونی نیز مورد اشاره قرار گرفته است، از جمله در بند (ح) ماده (9) و اصل 29 قانون اساسی، که به ضمانت تأمین اجتماعی از سوی دولت پرداخته است.

با توجه به شرایط موجود، دولت اجازه دارد تا با تجدید ارزیابی و قیمت‌گذاری دقیق اموال و دارایی‌های صندوق‌هایی که بخش عمده‌ای از منابع مالی آن‌ها از محل بودجه عمومی تأمین می‌شود، این دارایی‌ها را برای تسویه بدهی‌ها به سازمان تأمین اجتماعی واگذار کند. این اقدام می‌تواند به ایجاد هم‌افزایی در بنگاه‌های مشابه و ارتقاء بهره‌وری منجر شود.

در این راستا، یکی از اهداف اصلی این واگذاری‌ها، سودآوری و کارآمدسازی سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و بهبود ساختارهای اقتصادی آن‌ها است. صندوق‌های بازنشستگی مانند صندوق کشوری و فولاد که بیش از 70 درصد منابع مالی آن‌ها از بودجه عمومی تأمین می‌شود، وضعیت مالی دشواری دارند. برای مثال، صندوق بازنشستگی کشوری که دومین صندوق بزرگ در کشور است، به دلیل نسبت پشتیبانی پایین (حدود 0.5) و وابستگی زیاد به کمک‌های دولتی، قادر به تأمین هزینه‌های خود از منابع داخلی نیست. در واقع، بیشتر از 70 درصد هزینه‌های این صندوق از محل کمک‌های دولت تأمین می‌شود.

واگذاری اموال این صندوق‌ها به سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند کمک کند تا مشکلات مالی آن‌ها کاهش یابد و بهره‌وری و نظارت بهتری بر شرکت‌های تابعه این صندوق‌ها ایجاد شود. این فرآیند همچنین با چابک‌سازی تشکیلات اداری و مالی صندوق‌ها، هزینه‌های اداری را کاهش داده و به نفع بازنشستگان و مستمری‌بگیران خواهد بود.

هدف از این اصلاحات و اقدامات، بهبود مدیریت صندوق‌های بازنشستگی، افزایش بهره‌وری، و در نهایت تأمین بهینه حقوق و مستمری‌های بازنشستگان است. در نهایت، این واگذاری‌ها به نفع مستمری‌بگیران و حفظ پایداری مالی صندوق‌ها خواهد بود.