دردسر اقتصادی افغانستان برای ایران!
اقتصاد 100- تنش آبی میان ایران و افغانستان، با ساخت سدهای متعدد در افغانستان همچون کمال‌خان، سلما و پاشدان، کاهش حقابه ایران از رودخانه‌های مرزی را تشدید کرده و چالش‌های زیست‌محیطی و کم‌آبی را برای مناطق شرقی ایران به همراه داشته است.
منابع آبی مشترک همواره یکی از چالش‌های اساسی میان ایران و افغانستان بوده است. اقدامات افغانستان در ساخت سدها مانند سدهای کمال‌خان و بخش‌آباد روی رودهای هیرمند و فراه‌رود موجب تغییر جریان طبیعی آب و ایجاد مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی برای ایران به‌ویژه در استان سیستان و بلوچستان شده است.
ابهامات در تقسیم منابع آبی هریرود
رودخانه هریرود یکی دیگر از موارد تنش است که افغانستان با احداث سد سلما و سد پاشدان، میزان آب ورودی به ایران را کاهش داده است. این مسئله به‌طور مستقیم بر تامین آب آشامیدنی مشهد و سایر مناطق خراسان رضوی تأثیر گذاشته و نگرانی‌های شدیدی را ایجاد کرده است.
توافقات بین‌المللی در تقسیم آب
در بسیاری از کشورها معاهدات بین‌المللی در خصوص رودخانه‌های مرزی مشترک رعایت می‌شود. در غرب ایران، بیش از ۳۲ رودخانه به عراق جریان می‌یابد و تقسیم ۵۰ درصدی حقابه در برخی موارد اعمال شده است. از سوی دیگر، توافق بر سر سد دوستی میان ایران و ترکمنستان نیز نمونه‌ای از همکاری‌های موثر در منابع آب مشترک می‌باشد.
چالش‌های حقوقی و زیست‌محیطی
با وجود عدم وجود معاهده مشخص میان ایران و افغانستان در مورد رود هریرود، اصول مصوب سازمان ملل همه کشورها را موظف می‌کند تا حقوق زیست‌محیطی پایین‌دست رعایت شود. این اصول به ویژه در زمینه تأمین آب آشامیدنی مشهد حیاتی است.
منابع آبی مورد اختلاف اقدامات انجام شده توسط افغانستان تأثیرات بر ایران| رود هیرمند | ساخت سد کمال‌خان | کمبود آب در سیستان و بلوچستان |
| رود فراه‌رود | بهره‌برداری از سد بخش‌آباد | ایجاد تنش‌های زیست‌محیطی و اجتماعی |
| رود هریرود | احداث سد سلما و سد پاشدان | کاهش آب ورودی به مشهد و خراسان رضوی |
اقدامات ایران برای مدیریت بحران آب
"عباس علی‌آبادی" وزیر نیرو، در نشست با اعضای کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی به مشکلات مربوط به تامین آب در ایران اشاره کرد. وی به پیگیری حقابه از افغانستان و اجرای طرح‌هایی نظیر انتقال آب دریا و طرح آبخوان‌های شرقی اشاره نمود.
علی‌آبادی همچنین بر اهمیت توسعه کشاورزی گلخانه‌ای تاکید و اظهار داشت که طرح‌های اصلاح الگوی کشت در دستور کار قرار گرفته است. وی با اشاره به راهکارهای مواجهه با تنش آبی در کشور اظهار کرد که طرح‌های توسعه‌ای مربوط به مدیریت آب با جدیت پیگیری می‌شوند.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
وزیر نیرو همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به پیشرفت‌های صورت گرفته در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد. به گفته وی، تا پیک تابستان سال آینده، ۳۰۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی به مدار تولید اضافه می‌شود. همچنین، نصب ۵ میلیون کنتور هوشمند با هدف کاهش بارمصرف ۱۰ هزار مگاوات، آغاز شده است.
