آیا دلار از 150 هزار تومان در سال جدید عبور می کند؟ + بررسی دقیق را بخوانید
اقتصاد 100- آیا دلار ۱۷۰ هزار تومانی در سال ۱۴۰۴ به واقعیت نزدیک است؟ بررسی عملکرد سامانه ارز تجاری نشان می‌دهد که به‌دلیل سیاست‌های دستوری، شکاف نرخ ارز آزاد و نرخ سامانه بیشتر شده و ثبات مورد انتظار در بازار ارز محقق نشده است.
آیا دلار ۱۷۰ هزار تومانی در سال ۱۴۰۴ واقعیت دارد؟ این سؤال اساسی ذهن بسیاری از مردم و فعالان اقتصادی را مشغول کرده است، به‌ویژه در شرایطی که نوسانات نرخ ارز در ایران بسیار شدید بوده و سیاست‌های ارزی همچنان چالش‌برانگیز به نظر می‌رسند.
سامانه ارز تجاری؛ هدف‌ها و چالش‌ها
در آذرماه ۱۴۰۳، بانک مرکزی از راه‌اندازی سامانه جدید ارزی در مرکز مبادله ایران با نام «سامانه ارز تجاری» خبر داد. هدف اصلی این سامانه، تک‌نرخی شدن ارز بود. با ایجاد این سامانه، نرخ ارز نیمایی حذف شد و کشف قیمت ارز قرار بود بر اساس مکانیزم‌های عرضه و تقاضا انجام شود. اما ارزیابی‌ها نشان می‌دهد شکاف بین نرخ ارز آزاد و نرخ سامانه ارز بسیار بالا بوده و اهداف اولیه این سامانه به دلایل مختلف محقق نشده است.
انتقاد اصلی این است که سامانه ارز تجاری همچنان مبتنی بر سیاست‌های دستوری عمل می‌کند و در واقع ادامه سازوکار نیمایی با اندکی تغییرات است. این اختلاف چشمگیر نرخ‌ها، بی‌اعتمادی فعالان اقتصادی نسبت به این سامانه را افزایش داده و از تحقق نرخ ارز واقعی جلوگیری کرده است.
چشم‌انداز سال ۱۴۰۴؛ سناریوهای مختلف
پیش‌بینی نرخ دلار در سال ۱۴۰۴ به آسانی امکان‌پذیر نیست. با این حال، سناریوهای مختلفی قابل بررسی هستند:
سناریو نرخ پیش‌بینی‌شده دلار عوامل تأثیرگذار| خوش‌بینانه | ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان | احیای برجام، افزایش صادرات نفت، کاهش کسری بودجه، مدیریت شناور ارز |
| واقع‌بینانه | ۱۲۰ هزار تومان | تداوم تحریم‌ها، ناترازی‌های اقتصادی فعلی |
| بدبینانه | ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تومان | افزایش تحریم‌ها، کاهش شدید صادرات نفت، سوءمدیریت داخلی |
سناریوی خوش‌بینانه
در سناریوی خوش‌بینانه، کاهش تحریم‌ها، افزایش درآمدهای نفتی و اصلاحات اقتصادی می‌تواند نرخ دلار را به محدوده ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان کاهش دهد. این سناریو مستلزم اجرای موفق سیاست‌های داخلی و بین‌المللی است.
سناریوی واقع‌بینانه
در این حالت، با فرض تداوم تحریم‌ها و ناترازی‌های فعلی، نرخ دلار ممکن است به بیش از ۱۲۰ هزار تومان برسد. این سناریو مبتنی بر روندهای کنونی و عدم ایجاد تغییرات چشمگیر در سیاست‌ها است.
سناریوی بدبینانه
این سناریو شامل بدترین شرایط اقتصادی و سیاسی ممکن خواهد بود. با کاهش شدید درآمد ارزی و ناکارآمدی سیاست‌های داخلی، نرخ دلار می‌تواند تا ۱۷۰ هزار تومان یا بیشتر افزایش یابد. شوک‌های خارجی و داخلی در این سناریو به اوج خود می‌رسند.
جمع‌بندی
پیش‌بینی نرخ دلار در سال ۱۴۰۴ به شدت وابسته به عوامل مختلف داخلی و خارجی است. اجرای اصلاحات اقتصادی و موفقیت در مذاکرات بین‌المللی می‌تواند سناریوی خوش‌بینانه را تحقق بخشد، اما در صورت عدم تغییرات بنیادی، احتمال وقوع سناریوی بدبینانه نیز وجود دارد.
