نقشه جنجالی ترامپ برای فلج کردن نفت ایران

منابع آگاه اظهار کرده‌اند که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در حال برنامه‌ریزی برای متوقف کردن نفتکش‌های ایرانی در دریا و بازرسی از آن‌ها در قالب یک توافق به اصطلاح بین‌المللی است.

پشت پرده نقشه ترامپ

ترامپ وعده داده است که سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری را از سر بگیرد تا ایران را از اقتصاد جهانی منزوی کرده و صادرات نفت آن را به صفر برساند؛ تلاشی که تا کنون برای واشنگتن ثمربخش نبوده است.

در هفته‌های نخست دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، ترامپ دو نوبت تحریم جدید علیه ایران اعمال کرد. این تحریم‌ها شرکت‌ها و ناوگان نفتکش‌های قدیمیای که بدون بیمه‌های غربی عمل کرده و نفت کشورهای تحت تحریم را حمل می‌کنند، هدف قرار داده است.

درس‌های گذشته

اقدامات مشابهی در دوران جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا صورت پذیرفت، اما ایران با استفاده از توانمندی‌های خود و شبکه‌های پیچیده توانست صادرات نفت خود را افزایش دهد.

دولت فعلی آمریکا در جستجوی همکاری‌های بین‌المللی بیشتر است تا شاید دستاوردی کسب کند، چرا که تجربه نشان داده که این ترتیب سنگ‌اندازی‌ها راه به جایی نمی‌برد.

پشتیبانی بین‌المللی

به گزارش شش منبع آگاه که نامشان ذکر نشده است، اکنون مقامات دولت ترامپ دنبال راه‌هایی هستند که بتوانند با پشتیبانی کشورهای هم‌پیمان، کشتی‌های نفتی ایران را در خیابان‌های کلیدی مانند تنگه مالاکا در آسیا و دیگر مسیرهای دریایی توقف و بازرسی کنند.

منابع آگاه مورد مصاحبه با رویترز اظهار داشته‌اند که این تلاش‌ها می‌تواند باعث تأخیر در ارسال نفت به پالایشگاه‌ها شود و همچنین طرف‌های درگیر در این تجارت را در معرض خطرهای اعتباری و تحریم‌های بیشتر قرار دهد.

اقدامات بین‌المللی و تحریم‌ها

دولت ترامپ بررسی می‌کند که آیا می‌توان بازرسی‌های دریایی را تحت چارچوب به اصطلاح ابتکار امنیتی اشاعه که در سال ۲۰۰۳ برای مقابله با قاچاق سلاح‌های کشتار جمعی ایجاد شد، انجام دهد یا خیر. این طرح تحت امر آمریکا هدایت شده و تا کنون بیش از ۱۰۰ دولت آن را امضا کرده‌اند.

به گفته یکی از این منابع، واشنگتن امیدوار است که از این مکانیزم بهره جسته و محموله‌های نفتی ایران را به درخواست ایالات متحده هدف قرار دهد که منجر به تأخیر در تحویل و آسیب به زنجیره تأمین درآمدی ایران می‌شود.

نقشه‌ای برای تحقق اهداف

دو منبع آگاه اعلام کرده‌اند که شورای امنیت ملی آمریکا در حال بررسی امکان‌سنجی برای انجام بازرسی‌های دریایی است. با این حال، هنوز روشن نیست که آیا واشنگتن با امضاکنندگان این طرح تماس برقرار کرده است یا نه.

شورای امنیت ملی کاخ سفید تابه‌حال به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی نداده است.

<

چالش‌های پیش رو

تحرکات تحریک‌آمیز ایالات متحده در شرایطی انجام می‌شود که تلاش‌های قبلی برای توقیف محموله‌های نفتی ایران با واکنش متقابل مواجه شده است. در سال ۲۰۲۳، ایالات متحده حداقل دو محموله نفت ایران را توقیف کرد که باعث واکنش ایران و توقیف بعضی کشتی‌های خارجی شد، از جمله یک کشتی متعلق به شرکت شورون که قیمت نفت خام را افزایش داد.

بن کیهیل، تحلیلگر انرژی در مرکز انرژی و سیستم‌های زیست محیطی دانشگاه تگزاس معتقد است که با توجه به طولانی شدن تحریم‌ها و توانمندی‌های ایران، خریداران راه‌هایی برای فرار از تحریم‌ها پیدا می‌کنند و اثربخشی آن‌ها در طول زمان کاهش می‌یابد.