برنامه دولت برای تنظیم قیمت سوخت / فاطمه مهاجرانی توضیح داد

در سال‌های اخیر، تخصیص یارانه‌های کلان به‌منظور تثبیت قیمت حامل‌های انرژی موجب تعمیق کسری بودجه و تبدیل آن به عاملی برای افزایش تورم شده است. دولت به‌دنبال این است که شوک قیمت‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کند که علاوه بر کاهش فشار بر کسری بودجه، از تشدید تورم و انتظارات تورمی نیز جلوگیری شود. به‌ویژه که در صورت تداوم سیاست تثبیت قیمت‌ها، نه تنها ناترازی انرژی بیشتر می‌شود، بلکه تورم نیز تشدید خواهد شد. در این شرایط، بهترین راهکار افزایش تدریجی قیمت حامل‌های انرژی همراه با تخصیص یارانه عادلانه به اقشار مختلف جامعه است.

از سوی دیگر، ناترازی انرژی در کشور یکی از بزرگترین چالش‌های اقتصادی به شمار می‌رود. فرسودگی زیرساخت‌ها، افزایش مصرف بدون افزایش تولید انرژی، تحریم‌های بین‌المللی و سیاست‌های تثبیت قیمت‌ها، عواملی هستند که به این بحران دامن زده‌اند. این وضعیت باعث شده تا قیمت پایین حامل‌های انرژی، منجر به قاچاق گسترده سوخت به کشورهای همسایه شود. در همین حال، یکی از دلایل توجه ویژه به موضوع قیمت‌گذاری سوخت، کسری بودجه بالای دولت است که در پی تخصیص یارانه‌های سنگین برای تثبیت قیمت‌ها، هر سال بیشتر شده است. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که درآمدهای نفتی کشور با محدودیت‌های زیادی مواجه شده، به چالشی جدی تبدیل شده است.

همزمان با این مشکلات، تورم‌های مزمن و بالا طی سال‌های اخیر، باعث کاهش قدرت خرید مردم و افزایش فقر شده است. این وضعیت نشان می‌دهد که دولت باید برای اصلاح قیمت سوخت در نظر داشته باشد که هرگونه افزایش ناگهانی می‌تواند به واکنش‌های منفی اجتماعی و اقتصادی منجر شود. تجربه افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که شوک قیمتی می‌تواند موجی از افزایش قیمت‌ها و انتظارات تورمی ایجاد کند که فشار بیشتری بر مردم وارد کند.

بر اساس نظر کارشناسان، دولت باید به‌جای افزایش ناگهانی قیمت‌ها، سیاست افزایش تدریجی قیمت حامل‌های انرژی را در پیش گیرد. این تغییرات باید به‌طور شفاف به مردم اطلاع‌رسانی شود تا از نارضایتی‌ها جلوگیری شود. همچنین باید تدابیری اندیشیده شود که نتایج اصلاح قیمت‌ها، مانند کاهش مصرف سوخت و بهبود کیفیت هوا، در مراحل اولیه قابل مشاهده باشد. در این صورت، احتمال همراهی مردم با اصلاح قیمت‌ها افزایش می‌یابد و دولت می‌تواند در مسیر اصلاحات اقتصادی برای رفع ناترازی انرژی و بهبود شرایط مالی کشور گام بردارد.