آیا بیمه زنان سرپرست خانوار اجرایی می شود؟
اقتصاد 100-زنان سرپرست خانوار نیازمند حمایت بیشتر دولت و نهادهای مردمی هستند.
تصویب بیمه زنان سرپرست خانوار: گامی مهم یا اقدامی دیرهنگام؟
در روزهای اخیر، کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مصوبه‌ای را به تصویب رسانده است که بر اساس آن، 100 میلیارد تومان از منابع حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به بیمه زنان سرپرست خانوار اختصاص می‌یابد. این مصوبه، اگرچه اقدام تازه‌ای به نظر نمی‌رسد، اما با توجه به سابقه طولانی‌مدت آن و اجرایی نشدن در دولت‌های مختلف، نیازمند بررسی دقیق‌تر از جنبه‌های مختلف است. زنان سرپرست خانوار از جمله گروه‌هایی هستند که در جامعه با مشکلات بسیاری مواجه‌اند و حمایت از آن‌ها امری ضروری است.
لزوم توجه به معیشت زنان سرپرست خانوار
زنان سرپرست خانوار به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، فشارهای زیادی را تحمل می‌کنند. این گروه از بانوان نیازمند حمایت‌های اساسی هستند تا علاوه بر رفع مشکلات معیشتی، شرایط زیست امن و بدون دغدغه‌ای برای خود و فرزندانشان فراهم آورند. تصویب این مصوبه می‌تواند گام موثری در راستای تحقق این هدف باشد، هرچند که اعتبار اختصاص یافته، با توجه به تعداد زیاد زنان سرپرست خانوار، نمی‌تواند پوشش بیمه‌ای کاملی برای همه آنان فراهم کند. با این حال، در صورت اجرا، این طرح می‌تواند به طور موقت برای بخشی از این گروه حمایت‌های قابل توجهی فراهم کند و حتی پیامدهای مثبتی مانند افزایش امنیت روانی را به همراه داشته باشد.
شناسایی و پوشش بیمه‌ای: گام‌های اول برای حمایت موثر
یکی از مشکلات اصلی در راستای اجرای این طرح، نبود آمار دقیق از تعداد زنان سرپرست خانوار است. با وجود اینکه بسیاری از نهادهای دولتی و غیردولتی در تلاش برای شناسایی این گروه از جامعه هستند، هنوز اطلاعات دقیقی در این خصوص در دسترس نیست. اجرای طرح بیمه برای زنان سرپرست خانوار می‌تواند بهبود چشمگیری در کیفیت معیشت آنان ایجاد کند و همچنین احتمال آسیب‌های اجتماعی مانند فقر و بزهکاری را کاهش دهد.
پوشش بیمه‌ای این زنان همچنین به آن‌ها امکان می‌دهد تا در صورت بروز بیماری، از دست دادن شغل یا کهولت سن، از حمایت‌های مالی و مستمری بازنشستگی بهره‌مند شوند. چنین حمایتی می‌تواند نه تنها امنیت شغلی آن‌ها را افزایش دهد، بلکه مشارکت اقتصادی‌شان در جامعه را نیز تقویت کند و به کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک کند.
استفاده از ظرفیت‌های سازمان تأمین اجتماعی
اگرچه اجرای این طرح با تأخیر روبه‌رو شده، فعالان حوزه زنان همچنان آن را گامی مثبت در بهبود وضعیت زنان سرپرست خانوار می‌دانند. زهرا نژاد بهرام، فعال حقوق زنان، معتقد است که پوشش بیمه‌ای زنان سرپرست خانوار زیر چتر سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند فرصتی جدید برای آن‌ها فراهم کند. علاوه بر بیمه، این زنان می‌توانند از سایر خدمات و ظرفیت‌های این سازمان، از جمله مستمری بازنشستگی، بهره‌مند شوند.
او همچنین بر لزوم شناسایی دقیق زنان سرپرست خانوار تأکید کرد و گفت که برای اجرایی شدن کامل این طرح، همکاری مرکز آمار و معاونت زنان ریاست‌جمهوری ضروری است.
ضرورت بیمه‌های چندلایه و نظام جامع رفاه اجتماعی
شهیندخت مولاوردی، معاون سابق زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، بارها بر لزوم ارائه پوشش بیمه‌ای به زنان سرپرست خانوار تأکید کرده است. او اشاره کرد که آیین‌نامه ماده 27 قانون برنامه پنجم توسعه، که طرح بیمه‌های فراگیر اجتماعی و چندلایه را مطرح کرده، می‌تواند به تحقق یک نظام جامع رفاه اجتماعی منجر شود.
در این طرح، لایه‌های مختلف بیمه‌ای پیش‌بینی شده است: لایه نخست، مساعدت‌های اجتماعی از جمله مستمری ماهانه و سبد کالا را شامل می‌شود و مسئولیت آن بر عهده دولت است. لایه دوم، بیمه پایه اجتماعی است که افراد بدون کارفرما، شامل زنان خانه‌دار، روستاییان و عشایر را پوشش می‌دهد. لایه سوم نیز بیمه تکمیلی است که تمام هزینه‌های آن بر عهده بیمه‌شونده است.
مولاوردی بر این باور است که تصویب و اجرای این طرح می‌تواند تحول بزرگی در نظام تأمین اجتماعی ایجاد کند. با این حال، مشکلات مربوط به عدم اجرای آن در گذشته نشان می‌دهد که برای تحقق این اهداف، دولت باید قوانینی پایدار و دائمی تصویب کند.
بودجه پایدار و الگویی مشخص برای اجرایی شدن
هانیه گراییلی، فعال حقوق زنان، به انتقاد از نحوه تخصیص بودجه به این طرح پرداخت و تأکید کرد که برای اجرای موثر این مصوبه، باید بودجه‌ای پایدار و الگویی مشخص طراحی شود. او همچنین بر لزوم ایجاد اشتغال پایدار و امنیت اقتصادی برای زنان سرپرست خانوار تأکید کرد و معتقد است که بدون این رویکرد، مشکلات اساسی این گروه حل نخواهد شد.
نتیجه‌گیری
بیمه زنان سرپرست خانوار، اگرچه در حال حاضر اقدامی دیرهنگام به نظر می‌رسد، اما در صورت اجرایی شدن می‌تواند تأثیرات مثبتی بر بهبود وضعیت معیشتی و امنیت اجتماعی این گروه از بانوان داشته باشد. دولت و نهادهای مرتبط باید با همکاری یکدیگر، ضمن شناسایی دقیق این قشر، بودجه پایدار و الگویی مشخص برای اجرایی شدن این طرح فراهم کنند تا بتوانند گامی مؤثر در راستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بردارند
