تاثیر قنات ها بر روابط اجتماعی مردم

اقتصاد صد : عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری مهمترین پیامد خشک شدن قنات‌های یزد را  تاثیر آن بر روابط اجتماعی مردم این منطقه خواند و بیان کرد: عدم بکارگیری روش‌هایی که خشکسالی و در پی آن قحطی را به تاخیر خواهند انداخت خشکسالی را به بروز قحطی و از سوی دیگر نابودی آیین‌ها و باورها خواهد کشاند.

به گزارش اقتصاد صد به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، گلفام شریفی عضو هیأت علمی پژوهشگاه در نشست «میراث‌آب و مسئله خشکسالی»که همزمان با هفته پژوهش برگزار شد، با اشاره به پیامدهای انسان‌شناختی خشک شدن قنات‌های یزد گفت: گزارش‌های بسیاری از خشک شدن قنات و چاه‌های استان یزد و پیشروی آب شور در مناطق مختلف استان یزد انتشار یافته اما به نظر من یکی از مهمترین آسیب‌های خشکسالی، متاسفانه پیامدهای نامطلوب انسان‌شناختی است.

او در ادامه به اختصار به برخی پیامدهای ناگوار انسان‌شناختی خشک شدن قنات‌های یزد اشاره کرد و مهمترین پیامد خشک شدن قنات‌ها تاثیر آن بر روابط اجتماعی مردم یزد خواند و تصریح‌کرد: روابط میان مقنیان و شغل مقنی‌گری، عدم علاقه نسل جوان به این شغل و همچنین کارگروهی مقنیان یا به عبارت دیگر ابعاد اجتماعی یاریگری آنها کمرنگ شده است.

این عضو هیأت علمی با بیان‌اینکه با شناخت عناصر فرهنگی و انسان‌شناختی هر منطقه جغرافیایی می‌توان روند افزایشی خشکسالی را کنترل کرد اظهارکرد: استفاده صحیح از آب‌های زیرزمینی، اعمال روش‌های آبیاری کم مصرف، وجود قنات‌های کارآمد، عدم حفر بی رویه چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در مناطق مختلف و به‌کار‌گیری روش‌های بی‌ضرر کشاورزی، روش‌هایی هستند که خشکسالی و در پی آن قحطی را به تاخیر خواهند انداخت اما عدم توجه به این مسائل و سپردن مسئولیت به افراد غیر متخصص و از همه مهمتر تامین نکردن بودجه کافی برای مقابله با خشکسالی و اجرا نکردن قراردادهای سازمان‌های مسئول، خشکسالی را به بروز قحطی و خشکسالی و از سوی دیگر نابودی آیین‌ها و باورها خواهد کشاند، بنابراین با رعایت این مسایل در حد بضاعت می‌توان راههایی برای پاسداشت آیین‌ها و مسائل انسان‌شناختی قنات‌ها به کار برد.

همچنین آزاده پشوتنی‌زاده عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با بیان مطالبی در خصوص عروسک گل‌گشنیزی و نقش آن در باران‌خواهی و طلب شفا برای کودکانی که بیماری ریوی دارند به مواردی همچون بافتن پارچه، پرورش کرم ابریشم، نقش بانوی بلد، بکارگیری سبزی گشنیز، جمع آوری پول، پخت نان و پولی که در این مراسم از موبدان زرتشتی جمع‌آوری و به مصرف هزینه‌های لایروبی می‌رسد اشاره و به تشریح هر یک پرداخت.

او افزود: برای تهیه غذاهای مورد استفاده در این مراسم گوشتی ذبح نمی‌شود و عروسک نیز در آخر به مکانهای مقدس برده می شود، فروخته شده و پول آن صرف کارهای خیر می شود.

در ادامه ژیلا مشیری مردم‌شناس و کارشناس پژوهشکده مردم‌شناسی، با اشاره به اینکه در سالهای اخیر آب و خشکسالی اثرات سویی بر محیط‌زیست و زندگی مردم داشته گفت: به همین خاطر در پژوهشکده مردم‌شناسی سلسله پژوهش‌های گسترده‌ای با این موضوع در حال انجام است.

او با بیان اینکه توسعه روز افزون فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی باعث شده هدر رفت آب در کشاورزی بیشتر احساس شود تصریح‌کرد: تحقیق و نموداری که بر این اساس انجام شده نشان می‌دهد که ایران تا سال 2040 ، 80 درصد از منابع آبی‌اش را از دست می دهد. 

این پژوهشگر با اشاره به سیاست اجرای آبیاری قطره‌ای به جای آبیاری قدیمی و مشکلات آن تصریح‌کرد: تغییر شیوه کشت در مناطق کویری مانند گرمسار و کمبود آب در این منطقه باعث شده که مردم در این مناطق از بارش کم باران رنج ببرند و از طرفی سیاست جهاد کشاورزی برای جایگزین کردن محصولات همچون زیتون، پسته و زعفران با استقبال مواجه نشده است.