عرضه سیمان در بورس کالا چه تاثیری دارد؟

یک هفته گذشته، مهرداد بذرپاش- وزیر راه و شهرسازی – در جلسه شورای مسکن مازندران، ضمن تاکید بر اینکه نظارت و ساماندهی مشاوران املاک، کنترل بازار و خروج مصالح سیمان و فولاد از بورس کالا، نقش مهمی در کنترل و کاهش قیمت مسکن خواهد داشت، گفت: لازم است عوامل مسبب گرانی مصالح را کنترل و بتوانیم آن را از بورس کالا خارج کنیم.

به دنبال این اظهارنظر وزیر راه و شهرسازی موضوع مورد اظهار نظر کارشناسان و حتی برخی اعضای کمیسیون صنایع نیز قرار گرفت؛ به گونه‌ای که اعلام کردند با خروج سیمان و فولاد از بورس کالا در جهت کنترل تورم موافقت جدی دارند.

برخی ازاین نمایندگان مجلس معتقدند که بورس کالا که در اساس، بایستی شرایطی برای شفافیت عرضه و تقاضا ایجاد کند، برای برخی کالاها از جمله مصالح ساختمانی، موجب افزایش قیمت شده و حتی انحصار در خرید ایجاد کرده است؛ در این زمینه، حسینعلی حاجی دلیگانی – عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس – ضمن اشاره به ایده‌ی وزیر راه و شهرسازی برای خروج فولاد و سیمان از بورس کالا جهت کنترل تورم، تاکید کرد: در حوزه تامین مواد اولیه اعم از مصالح ساختمانی شاهد دلالی‌های بزرگ هستیم. از سوی دیگر بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، در سازوکار بورس کژکارکردی شرکت‌ها و اشخاص حقیقی نیز دیده شده به صورت یکجا محصولات و مواد اولیه در بورس کالا خریداری شده و در مرحله بعد افراد یا واحدهای با قدرت خرید کمتر از خریداران عمده، مجبور به تهیه مواد با قیمت‌های بالا و چند برابری از این مجموعه‌ها هستند.

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند که قفل بازار مسکن با خروج سیمان و فولاد از بورس کالا باز می‌شود؛ ضمن اینکه جعفر قادری – عضو کمیسیون برنامه و بودجه – نیز نهضت ملی مسکن را گروگان قیمت‌سازی سیمان و فولاد در بورس خوانده و ورود جدی دولت به این حوزه برای مهار قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی را ضروری دانسته است.

بر این اساس، موضوع را از نقطه نظر انجمن صنفی صنعت سیمان مورد بررسی قرار داده‌ایم.

کاهشی شدن قیمت سیمان

علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، در این رابطه، اظهار کرد: ورود سیمان به بورس کالا یک اقدام بسیار خوب و دستاوردی بزرگ برای دولت بود که بسیاری از رانت‌ها را قطع کرد و سیمان در یک بازار شفاف و قابل ردیابی بر مبنای عرضه و تقاضا و با نظارت، نهادهای نظارتی، کشف قیمت می‌شود و فرآیندی مشخص و شفاف دارد.

وی خاطر نشان کرد: اینکه قفل مسکن با خروج سیمان از بورس کالا باز می‌شود یا جملات مشابه که سیمان و فولاد در بورس، مسکن ملی را گروگان گرفته است، جملات کلیشه‌ای است که درست نیستند و به واقعیت موضوع نمی‌پردازد.

این مقام صنفی- صنعتی تصریح کرد: این در حالیست که سیمان تنها دو درصد هزینه ساخت مسکن را شکل می‌دهد. ضمن اینکه علیرغم همه‌ نگرانی‌هایی که از بابت افزایش قیمت در تابستان وجود داشت، قیمت سیمان در بورس کالا نه‌تنها افزایش پیدا نکرد که با عرضه مستمر و کمکی که دولت از بابت تامین برق انجام داد، تولید بالایی صورت گرفت که مازاد بر تقاضا بود و قیمت سیمان کاهشی نیز شد.

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان ادامه داد: در مرداد و شهریورماه، مازاد بر تقاضا، سیمان عرضه شده و قیمت‌ها رو به کاهش بوده است. بر این اساس اینکه عنوان می‌شود بازارسازی‌هایی صورت می‌گیرد، به هیچ عنوان صحت ندارد. اگر این موضوع رانت و افزایش قیمت و گروگان‌گیری سیمان، صحت داشت، باید طبیعتا کمتر از تقاضا، سیمان عرضه می‌شد.

الوندیان یادآور شد: پیش از آنکه سیمان وارد بورس کالا شود، رانت‌های بالایی وجود داشت و دلالی‌های سنگین صورت می‌گرفت که علاوه بر فشار بر کارخانه‌ها، مصرف‌کننده را هم متحمل آسیب و زیان می‌کرد و در این میان مبالغ زیادی جابه‌جا می‌شد که با عرضه در بورس کالا، بساط آن‌ها جمع شد و دیگر وجود ندارد. در حال حاضر هر متقاضی بسته به کیفیت، بازار و اینکه از کدام کارخانه تولیدکننده قصد خرید دارد و… سیمان را شفاف خریداری می‌کند.

به اعتقاد وی، عرضه در بورس دستاورد بزرگی بود که نباید اجازه داد به‌ سادگی مورد حمله قرار گیرد.

لازم به ذکر است که روز گذشته، احسان خاندوزی- وزیر امور اقتصادی و دارایی – نیز موافقت خود با عرضه سیمان در بورس کالا را اعلام کرده و گفت: با توجه به اینکه موضوع بورس کالا به عنوان بستر شفاف نظام توزیع کالاهای اساسی یا کالاهای پایه انجام می‌شود و جزو دستاوردهایی است که ما در پایان دهه‌های  ۸۰ و ۹۰ نسبت به عبور از مسیر پر از رانت و فسادی که پیش از آن وجود داشت، به نظام بورس کالا منتقل شدیم، دولت فعلا هیچ تصمیمی برای خروج سیمان از بورس کالا ندارد.