قیمت جدید گندم سفره مردم را کوچک تر می کند / گوشت که نبود نان کیلویی چند

 پس از دو ماه بالاخره وزارت جهاد کشاورزی روز یکشنبه 17 اردیبهشت ماه 1402 از تصویب نرخ خرید تضمینی گندم به قرار کیلویی 15 هزار تومان در شورای قیمت‌ گذاری خبر داد اما گندم کاران اعلام کردند با توجه به افزایش هزینه‌ های تولید و تورم، محصول گندم خود را زیر کیلویی 20 هزار تومان به دولت نخواهند فروخت و کشاورزان حاضر هستند محصول خود را به جای دولت به دامدار و دلال بفروشند.

اگرچه کشاورزان به تعیین قیمت 15 هزار تومانی هر کیلو گندم اعتراض دارند اما همین افزایش 3 هزار و 500 تومانی نیز می تواند بر قیمت آرد و محصولاتی که از آرد تولید می شود تاثیرگذار باشد. همینطور بر وضعیت کار نانوایانی که حق افزایش قیمت نان را ندارند و با آنکه آرد یارانه ای دریافت می کنند اما سایر هزینه های خود را باید با تورم حدود 50 درصدی پرداخت کنند. کوتاه اینکه شرایط به گونه ای است که نه کشاورز راضی است، نه تولیدکننده و دست آخر مردم. زیرا به گفته دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، دولتی که تمام درآمد کشور را صرف هزینه های جاری خود می کند، دیگر نمی تواند به دیگر حوزه ها برسد.

در این خصوص گفتگوی رکنا با محمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و رئیس انجمن آرد و رئیس کانون صنایع غذایی ایران را بخوانید:

محمدرضا مرتضوی در ابتدا با بیان اینکه زراعت گندم در ایران در حدود 6 میلیون هکتار انجام می شود، گفت: پیش بینی می شود میزان خرید گندم امسال بین 7.5 تا 8 میلیون تن باشد. میزان مصرف گندم برای نان سنتی و صنعتی حدود 8 میلیون تن است و برای سایر مصارف مانند رشته، ماکارونی و ... حدود 2.5 تن است و در مجموع حدود 11 میلیون تن مصرف سالیانه گندم کشور است.

او در ادامه گفت: باتوجه به اینکه ایران دارای 2 میلیون هکتار زمین آبی و 4 میلیون هکتار زمین دیم است، اگر از شرایط کشت خوبی برخوردار باشیم، میزان خرید گندم از کشاورزان به راحتی به 10 میلیون تن می رسد اما متاسفانه مانند بسیاری از زمینه ها، نتوانستیم از این 6 میلیون هکتار بهره وری لازم را کسب کنیم. این در حالی است که در کشور استرالیا که مانند ایران یک سرزمین خشک محسوب می شود، از هر هکتار زمین 3 تن گندم برداشت می شود.

لذا اگر به بذر، کشت و اصلاح روش های زراعت توجه ویژه شود، ایران مستعد این هست که 16 میلیون تن گندم تولید کند اما در حال حاضر میزان تولید گندم در کشور حدود 11 میلیون تن است.

رئیس انجمن آرد و رئیس کانون صنایع غذایی ایران درخصوص میزان واردات گندم گفت: رکورد واردات گندم به کشور 7 میلیون تن در سال و کمترین میزان مربوط به دوره ای به میزان صفر بوده است که نشان دهنده میزان آسیب پذیری تولید گندم در کشور است. بنابراین با اصلاح روش های کشت، استفاده از بذر مناسب و استفاده صحیح از آب کشور تولید 16 میلیون تن گندم دور از ذهن نیست. همچنین وارداتی که به کشور انجام می شود در حال حاضر از کشورهای روسیه، قزاقزستان، آلمان و کشورهای اروپای شرقی یا حوزه بالتیک صورت می گیرد.

مرتضوی درخصوص افزایش قیمت گندم گفت: قیمت خرید گندم از کشاورز کیلویی 15 هزار تومان تعیین شد. این در حالی است که میانگین قیمت خرید گندم جهانی از کشاورز حدود هر تن 250 دلار و در کشورهایی مانند روسیه و قزاقستان حدود 200 دلار است. در این دولت هر تن گندم حدود 300 دلار از کشاورز خریداری می شود. یعنی حدود 30 درصد بیش از میانگین قیمت جهانی.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ایران مستعد صادرات گندم است، گفت: در برخی دولت ها که توجه زیادی به این حوزه شد، واردات گندم ایران به صفر رسید. اگر این مسیر ادامه پیدا می کرد امروز ایران یکی از صادرکنندگان گندم بود اما نه تنها صادرکننده گندم نشد بلکه گندم هم وارد می کند. این در حالی است که بدون مصرف آب بیشتر و با یک انقلاب سبز و با اصلاح روش های "به زراعی" و استفاده از بذرهای مقاوم، توزیع به موقع کود و سم های مرغوب (نه کودها و سم های ارزان که هم اکنون وارد کشور می شود) می توانیم به راحتی قله های تولید 16 میلیون تن گندم را فتح کنیم.

او در ادامه گفت: آمارها حاکی از آن است که در دولت آقای خاتمی به صادرکننده آرد گندم تبدیل شدیم. در دهه 80 تولید گندم کشور اصلاح و به خودکفایی رسیدیم اما با همان میزان زمین کشت در سال های 1399 و 1400 میزان واردات گندم به 7 میلیون تن رسید.

قیمت هر کیلو آرد قطعا به بیش از 20 هزار تومان خواهد رسید

مرتضوی درباره توزیع آرد گفت: هم اکنون آرد باکیفیت یکسان برای نانوایی هایی که یارانه دریافت می کنند هر کیلو 800 تومان و برای نانوایی های آزادپز و تولیدکنندگان و شرکت های ماکارونی، شیرینی و ... هر کیلو 16 هزار تومان است که باتوجه به افزایش قیمت گندم، قطعا قیمت آرد به بیش از 20 هزار تومان خواهد رسید.

او در پاسخ به این سوال که آیا در پی افزایش قیمت گندم و آرد، قیمت نان تغییر می کند یا نه؟ با بیان اینکه علت افزایش قیمت نان، افزایش قیمت آرد نیست، گفت: قیمت آرد دیگر تاثیری در قیمت نان ندارد زیرا بسیار ارزان است. آرد در حال حاضر تقریبا رایگان توزیع می شود و آرد کیلویی 800 تومانی حتی هزینه گونی و حمل آرد هم نیست.

علت اینکه نانوایان به قیمت نان اعتراض دارند و به دنبال افزایش قیمت نان هستند، موضوع افزایش سایر هزینه های آنها چون افزایش دستمزد، نرخ برق، آب، گاز، هزینه وعده های غذایی کارگران و ... است که براساس تورم 50 درصدی، بالا رفته است. آنچه نانوا را آزار می دهد این است که مانند سایر مردم دست به گریبان تورم است.

وقتی در کشوری زندگی می کنیم که نرخ تورم به صورت عادی به 50 درصد می رسد، اگر ابرتورم هم نداشته باشیم، به این معنی است که سایر هزینه ها نیز متناسب با 50 درصد بالا می رود. 80 درصد هزینه های نانوایان غیر آردی است. بنابراین قیمت نان نیز باید متناسب با آن اصلاح شود، چون نانوا توانایی این را ندارد که مابه التفاوت آن را از جیب خود بدهد.

هرکیلو ماکارونی حدود 7 هزار تومان گران خواهد شد

رئیس انجمن آرد و رئیس کانون صنایع غذایی ایران در پاسخ به این سوال که باتوجه به افزایش قیمت گندم و آرد دیگر محصولات مانند ماکارونی چقدر افزایش می یابد، گفت: در کشوری که "نرخ تورم هزینه های تولید" به طور میانگین در 4 سال گذشته 50 درصد بوده است، باید به جای "افزایش قیمت و گرانی" بگوییم "اصلاح قیمت" اما در مجموع امکان دارد قیمت ماکارونی به دلیل افزایش قیمت گندم و قیمت آرد و به دلیل افزایش سایر هزینه ها حدود کیلویی 7 هزار تومان گران شود.

وقتی گندم به یکباره کیلویی 3500 تومان گران می شود، قطعا در قیمت آرد باید این افزایش قیمت لحاظ شود و تولیدکنندگان آرد نمی توانند آن را محاسبه نکنند. رسانه ها می گویند گرانی، ما می گوییم کاهش ارزش پول ملی. آیا کاهش ارزش پول ملی به کارخانه دار و تولیدکننده مربوط است؟ نرخ تورم، کاهش ارزش پول ملی، افزایش نقدینگی و ... در اختیار دولت نیست و این موضوعات فرادولتی و حاکمیتی است.

مرتضوی با بیان اینکه تولیدکنندگان هیچگاه از گرانی نفع نمی برند، گفت: گرانی کالا به معنی کوچک شدن سفره های مردم است زیرا کارگران دیگر توان خرید گوشت، میوه، مرغ و برنج را ندارند و همه این مشکلات به دلیل سیاست های غلط حوزه های پولی، افزایش مدام نقدینگی، بزرگ شدن نهاد دولت و عدم سرمایه گذاری در زیرساخت ها است. چون دولت درآمد حاصل از فروش نفت و مالیات را صرف هزینه های جاری خود می کند، پروژه های بزرگ ملی و عمومی متوقف می شود و همه درآمد دولت صرف هزینه های جاری دولت می شود.

دولت ها در تمام دنیا وقتی پول درآمدهای ناشی از مالیات و کالاهای سرمایه ای مانند نفت و منابع ملی را صرف هزینه های جاری خود می کنند، در مدت زمان کوتاه به سازمان های فربه و عریض و طویلی تبدیل می شوند که مانند یک سیاه چاله هر چه پول در کشور است را می بلعد. در این سازمان ها فساد، حقوق های نجومی، 10 شغلی و رانت و ... ایجاد می شود اما آیا تولیدکنندگان نیز این شرایط را دارند؟

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه نباید گرانی را با گران فروشی اشتباه بگیریم، گفت: کجای دنیا طی دو سال اجاره خانه 3 برابر می شود؟ کجای دنیا نرخ بهره 23 درصد است؟ کجای دنیا نرخ تورم 50 درصد است؟ کجای دنیا دولت به اندازه دولت ما فربه است؟ کجای دنیا به این اندازه حقوق بگیر دولتی در یک کشور وجود دارد؟ وقتی کارخانه مردم را متوقف می کنند و مدیر آن را با مدیر دولتی عوض می کنند، نتیجه این می شود که شاهد هستیم.

در ایران اقتصاد به پای سیاست قربانی می شود

مرتضوی با بیان اینکه تولید باید برای تولیدکننده مقرون به صرفه باشد، گفت: روزی که ارز 4200 تومانی را حذف می کردند علت آن را دو نرخی بودن دلار و ایجاد رانت عنوان کردند اما اکنون دلار 5 نرخ دارد. همان زمان گفتم این سیاست توسط دولت های دیگر اما با ظاهری متفاوت به نام یکسان سازی نرخ، مبارزه با رانت، واقعی سازی نرخ دلار، ارز جهانگیری و ... امتحان شده است.

وقتی اقتصاد کشور متمرکز است و اقتصاد به پای سیاست قربانی می شود و سر اقتصاد برای نقشه های سیاسی بریده می شود و وقتی دولت برای کسری هزینه های جاری خود پول چاپ می کند، آیا به مردم ارتباط دارد؟، به تولیدکننده ارتباط دارد؟ یا با تغییر و استیضاح وزرا شرایط عوض می شود؟ ، این مسائل در حاکمیت تصمیم گیری می شود و مردم باید به مرحله ای از آگاهی برسند که به داشتن دولت فربه معترض باشند. چرا خودروسازی که می تواند با 10 هزار کارگر اداره شود با 20 هزار کارگر اداره می شود؟ ، شرایط این می شود که می بینیم.

در شرایطی که به یکباره ارز 4200 تومانی به بالای 28 هزار تومان می رسد دیگر چه سرمایه ای برای تولیدکننده باقی می ماند؟ آیا سرمایه در گردش شرکت های تولیدی برآورده می شود؟ متاسفانه پس از حذف ارز 4200 تومانی هیچ حمایتی از بخش تولید نشد و منابع بانکی هیچ وقت به بخش تولید اختصاص نیافت.

میزان واردات نهاده های دامی طی یک سال گذشته 25 درصد کاهش یافته است

مرتضوی درخصوص کمبود نهاده های دامی گفت: علت اصلی کمبود نهاده های دامی کاهش میزان واردات و عدم تامین به موقع ارز برای واردکنندگان است. اگر بخواهم در این خصوص آمار دقیقی ارائه کنم جمعاً واردات نهاده های دامی در کشور طی یک سال گذشته با 25 درصد کاهش همراه شد. در بعضی کالاها بیشتر و در بعضی کالاها کمتر و با مراجعه به آمار گمرک می توانیم این کمبودها را تشخیص دهیم. اگر شاهد افزایش قیمت مرغ در بازار هستیم، دلیلش این است که نهاده های دامی در بازار پیدا نمی شود.

او درخصوص موضوع کاهش قاچاق آرد همزمان با استفاده از کارتخوان های هوشمند در نانوایی ها گفت: آمار دقیق در این خصوص را باید از متصدیان این طرح پرسید اما تنها راه جلوگیری از قاچاق آرد، تک نرخی شدن قیمت گندم و آرد برای همه مصارف است. چرا باید قیمت آرد نان لواش صنعتی 16 هزار تومان اما قیمت آرد نان لواش سنتی 800 تومان باشد؟ در واقع با این تعیین نرخ ها نان صنعتی که به روش بهداشتی تهیه می شود به چالش کشیده می شود، همان نان صنعتی که کارخانه های آن با گفته ها و تشویق مسئولین تاسیس شد. یک کارتخوان در نانوایی قرار می دهند که آرد قاچاق نشود! مگر می شود آرد قاچاق نشود؟ آیا سامانه ای وجود دارد که آمار دقیق مصرف و تولید را به خوبی نشان دهد؟

دیگر کسی توان خرید ندارد / دیگر کسی نمی تواند گوشت بخرد

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه هرچه قیمت ها بالاتر می رود، تولیدکنندگان بدبخت تر می شوند، گفت: دیگر کسی توان خرید ندارد. در پی افزایش قیمت لبنیات مصرف شیر در کشور 25 درصد کاهش یافت. مصرف لبنیات به شدت کاهش یافت. مصرف گوشت کشور نصف شد. دیگر کسی نمی تواند گوشت بخرد. مگر کسی می تواند گوشت کیلویی 350 تا 400 هزار تومان را بخرد؟

در حال حاضر مرغ کیلویی حدود 100 هزار تومان است. همان مرغی که آقای قالیباف می گفت که قیمت آن ارتباطی به تحریم ها ندارد و نباید به 10 هزار تومان هم برسد! آیا این افزایش قیمت ها به گردن تولیدکنندگان است؟ یا دولتی که قیمت نهاده ها را 6 برابر کرد و مواد غذایی به جای 6 برابر شدن با سوءمدیریت 10 برابر شد؟ یا چون در وزارت جهاد پول مرغدار را گرفتند اما مواد اولیه به او ندادند، یا چون می خواستند نژادهای خاصی را پروش دهند که از میزان بازدهی پایینی برخوردار است.

او با بیان اینکه اگر تولیدکننده پول هم داشته باشد نمی تواند در بازار نهاده پیدا کند، گفت: مرغ که نمی تواند منتظر نهاده بماند و 20 روز صبر کند تا سویا و ذرت به بازار عرضه شود. همان روزی که سیستم بازارگاه طراحی شد، من این روزها را پیش بینی می کردم. وقتی یک شرکت که فقط روی کاغذ ثبت شده است، یک میلیون تن جنس در بازارگاه می گذارد و وکیل و وزیر می دانند که جنسی در کار نیست و فقط پول مردم را می گیرد، این می شود که می بینیم. وضعیتی که فقط در سازمان های دولتی و خصولتی ممکن می شود.

اقتصاد کشور ناله می کند

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت در ادامه تاکید کرد: بخشی از گرانی ها به دلیل تغییر نرخ ارز است و بخشی به دلیل مشکلات و موانع تحریم است و مجموع همه این مشکلات منجر به این شده است که در سفره مردم چیزی باقی نماند. وقتی مردم حتی نمی توانند اجاره خانه خود را بدهند، وقتی از یک سو از طرح فرزندآوری سخن می گویند و از سوی دیگر یک کارگر حتی توان اجاره یک خانه 40 متری در پایین شهر را هم ندارد، وقتی یک کارگر حتی توان خرید ماشین را هم ندارد که در اسنپ و تپ سی کار کند و همه وقتی های دیگر... ، شاهد آن هستیم که اقتصاد کشور ناله می کند و از بیماری خود سخن می گوید و اطبای این بیماری هم از آنجا که می دانند علت بیماری چیست، اما دوای اشتباه به خورد پیکر بی جان اقتصاد می دهند و می خواهند آن را درمان کنند.

مگر همه مواد پتروشیمی در داخل کشور تولید نمی شود؟ چرا قیمت ها 10 برابر شده است؟ چه اتفاقی در کشور رخ داده است؟ رو در رو قرار دادن مردم راهکار نیست. راهکار این نیست که حقوق کارگر را نداده و بخشی از آن را در جیب خود بگذاریم. راهکار این نیست که کارگر را روز به روز فقیرتر و کارخانه ها را ورشکسته کنیم. راهکار این نیست که 2 برابر کل میزان افزایش سالانه حقوق کارگر را به عنوان تورم برداشت کنیم و سفره کارگران خالی و مشکلات اقتصادی کارخانه ها و واحدهای تولیدی بیشتر و بیشتر شود.