نگاهی به تجارت خارجی ارمنستان در شش‌ماه نخست 2022

به گزارش گروه اقتصاد کلان و انرژی اقتصاد 100،از آن‌جا که واردات ارمنستان برخلاف صادرات از تنوع نسبی برخوردار است، نمی‌توان افزایش واردات را به یک یا چند محصول یا کشور نسبت داد. اما در عین حال گروه‌های کالایی وجود دارد که سهمی نسبتاً بزرگ در ترکیب واردات دارند و افزایش یا کاهش واردات آن‌ها به طور قابل توجهی بر شاخص کل تأثیر می‌گذارد.

در صدر واردات، از نظر حجم، گروه کالایی مواد معدنی است که شامل گاز و محصولات نفتی (بنزین، سوخت دیزل) و با حجم کمتر سیمان و گچ و غیره است. در این دوره‌ی شش‌ماهه حدود 560 میلیون دلار مواد معدنی به ارمنستان وارد شده که نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 36.8 درصد معادل 150 میلیون دلار افزایش داشته است. بدین ترتیب سهم مواد معدنی در واردات ارمنستان 17 درصد است.

دومین گروه کالاهای وارداتی، ماشین‌آلات و تجهیزات به ارزش 509 میلیون دلار یا حدود 16 درصد کل واردات است. حجم واردات ماشین‌آلات و تجهیزات در نیمه‌ی نخست سال 2022 نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 39.5 درصد افزایش داشته است. لوازم خانگی، ماشین‌آلات، تجهیزات کشاورزی، دیگ‌های گرمایشی، رایانه، تلفن و غیره در این گروه محصولات قرار دارند.

سومین گروه بزرگ کالاهای وارداتی، محصولات شیمیایی و صنایع وابسته است. داروها، مواد شوینده، رنگ‌های ساختمانی و رنگ‌های مختلف، انواع لاک و غیره. در نیمه‌ی آغازین 2022 حدود 274 میلیون دلار محصولات صنایع شیمیایی به ارمنستان وارد شده که نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 38.3 درصد افزایش داشته است.

سنگ‌ها و فلزات گران‌بها و نیمه‌قیمتی، فلزات غیرقیمتی و اشیای ساخته‌شده از آنها، محصولات گیاهی، وسایل حمل‌ونقل و غیره از گروه‌های کالایی وارداتی با سهم نسبتاً بزرگ هستند.

در همه‌ی گروه‌ها رشد تجارت به ثبت رسیده است. به طور کلی در نیمه‌ی اول سال 2022 واردات به ارمنستان یک میلیارد و 72 میلیون دلار افزایش یافته که از این میزان 150 میلیون دلار سهم افزایش حجم مواد معدنی، 144 میلیون دلار ماشین‌آلات و تجهیزات، 121 میلیون دلار سنگ و فلزات گران‌بها و نیمه‌قیمتی و 140 میلیون دلار وسایل نقلیه بوده است. این گروه‌ها بیشترین سهم را در رشد داشته‌اند و واردات آن‌ها در مجموع 555 میلیون دلار افزایش یافته است.

روسیه و چین و ایران سه کشور پیشرو در ترکیب واردات ارمنستان هستند. روسیه همچنان شریک تجاری اصلی ارمنستان از نظر صادرات و واردات است. ارمنستان در نیمه‌ی نخست سال 2022 یک میلیارد و 108 میلیون دلار کالا از روسیه وارد کرده که نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 51 درصد افزایش داشته است. بنابراین افزایش واردات از روسیه تأثیر بسزایی بر افزایش کل واردات ارمنستان داشته است. سهم روسیه در واردات ارمنستان 33.9 درصد بوده است.

واردات از چین با افزایش 56.7 درصدی به 503 میلیون دلار رسیده است. چین رتبه دوم‌ی حجم واردات ارمنستان را دارد. ایران در رتبه‌ی بعد قرار دارد که افزایش واردات از آن نیز تأثیر قابل توجهی داشته است. حدود 250 میلیون دلار کالا از ایران به ارمنستان وارد شده که 30.6 درصد افزایش داشته است.

آلمان، آمریکا، ایتالیا، کشور همسایه گرجستان، فرانسه، ژاپن و اسپانیا نیز از نظر واردات به ارمنستان در ده کشور برتر قرار گرفته‌اند که البته سهمی نسبتاً کم دارند و رشد واردات را به میزان کمتری تحت تأثیر قرار داده‌اند.

بنابراین ده کشور صدر فهرست صادرکنندگان کالا به ارمنستان و سهم آنها از مجموع واردات ارمنستان از این قرار است: روسیه (33.9 درصد)، چین (15.4 درصد)، ایران (7.6 درصد)، آلمان (4.2 درصد)، ایالات متحده‌ی آمریکا (3.5 درصد)، ایتالیا (3.4 درصد)، گرجستان (2.1 درصد)، فرانسه (1.3 درصد)، ژاپن (1.3 درصد)، اسپانیا (1.1 درصد).

اگرچه کمیته‌ی آمار ارمنستان تجارت این کشور با ترکیه را مجزا نکرده و در ردیف «سایر کشورها» قرار داده است، داده‌های برگرفته از پایگاه‌های تجارت خارجی نشان می‌دهد در سال 2022 پس از این‌که ممنوعیت واردات از ترکیه به ارمنستان برداشته شد، حجم واردات به طور چشمگیری افزایش یافته است. در نیمه‌ی اول سال 2022 نزدیک به ۹۸ میلیون دلار کالا از ترکیه وارد ارمنستان شده، در حالی که در دوره‌ی مشابه سال ۲۰۲۱ این رقم حدود ۳.۵ برابر کمتر یعنی حدود ۲۹ میلیون دلار بوده است.

افزایش صادرات ارمنستان در نیمه‌ی نخست سال

در نیمه‌ی آغازین 2022 ارمنستان 5 میلیارد و 152 میلیون دلار با جهان مبادله داشته که یک میلیارد و 881 میلیون دلار آن صادرات و 3 میلیارد و 271 میلیون دلار آن واردات بوده است. بر اساس داده‌های کمیته‌ی ملی آمار جمهوری ارمنستان، صادرات از این کشور نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 36.3 درصد و واردات 48.7 درصد افزایش یافته است.

روسیه و چین و سوییس در صدر فهرست صادرات کالاهای ارمنستان قرار دارند. در مجموع در نیمه‌ی اول 2022 نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته، صادرات ارمنستان به طور مطلق 501 میلیون دلار افزایش یافته است که 177 میلیون دلار آن افزایش صادرات به روسیه بوده و افزایش صادرات به امارات متحده‌ی عربی، گرجستان، عراق، هلند و بلغارستان نیز سهم قابل توجهی در رشد صادرات داشته است. غیر از روسیه، ارمنستان به دیگر کشورهای مذکور بیشتر مواد خام معدنی و توتون و الماس صادر می‌کند.

در دوره‌ی شش‌ماهه‌ی نخست سال 2022 حدود 543 میلیون دلار کالا از ارمنستان به روسیه صادر شده که نسبت به دوره‌ی مشابه سال قبل 48.4 درصد افزایش داشته است. بدین ترتیب سهم روسیه در حجم صادرات ارمنستان 28.8 درصد است. ارمنستان صدها محصول به روسیه صادر می‌کند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به میوه‌ و سبزیجات تازه، کنسرو و محصولات غیرغذایی اشاره کرد.

سه کشوری که پس از روسیه در صدر مقاصد صادراتی ارمنستان قرار دارند چین و سوییس و بلغارستان با سهم برابر هستند که ارمنستان عمدتاً مواد خام معدنی به آن‌ها صادر می‌کند. چین 9.4 درصد از صادرات ارمنستان را در نیمه‌ی اول 2022 به خود اختصاص داده است. صادرات به چین 176 میلیون دلار بوده و با این‌که چین رتبه‌ی دوم صادرات را به خود اختصاص داده است، حجم صادرات کالاهای ارمنستان به این کشور نسبت به نیمه‌ی نخست سال گذشته 21.8 درصد کاهش یافته است. صادرات به سوییس با کاهش 11.6 درصدی به 142 میلیون دلار رسیده و در عوض، صادرات به بلغارستان 34.9 درصد افزایش یافته و به 142 میلیون دلار رسیده است.

امارات متحده‌ی عربی، گرجستان، عراق و هلند نیز نقشی مهم در رشد صادرات ارمنستان داشته‌اند. صادرات به امارات 3 برابر شده و به 123 میلیون دلار رسیده، به گرجستان 2.9 برابر (90 میلیون دلار)، به عراق 75 درصد (108 میلیون دلار) و به هلند 64.5 درصد (117 میلیون دلار) رشد کرده است.

علاوه بر کشورهای مذکور، دیگر کشورها نیز تا حدودی اما با وزن کمتر در رشد صادرات ارمنستان نقش داشته‌اند. از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به ایران، بلژیک، آلمان، ایتالیا، لهستان و ... اشاره کرد.

در مورد برخی از کشورها مانند کانادا و کره‌ی جنوبی و جمهوری چک نیز روندهای منفی ثبت شده است.ده کشور اول فهرست مقاصد صادراتی ارمنستان در نیمه‌ی نخست سال 2022 به ترتیب عبارت‌اند از روسیه (28.8 درصد)، چین (9.4 درصد)، سوییس (7.6 درصد)، بلغارستان (7.6 درصد)، امارات متحده‌ی عربی (6.5 درصد)، هلند (6.2 درصد)، عراق (5.7 درصد)، گرجستان (4.8 درصد)، ایران (3.1 درصد)، آلمان (2.9 درصد).

پنج کشور اول بیش از نیمی از صادرات ارمنستان یعنی حدود 60 درصد را به خود اختصاص می‌دهند . همین نکته درباره‌ی تقسیم‌بندی بر اساس محصولات نیز صادق است که در آن مواد خام معدنی در موقعیتی ثابت می‌ماند. در واقع 29 درصد صادرات مواد خام معدنی و 19 درصد آن مواد غذایی آماده است.

در نیمه‌ی اول سال 2022 نزدیک به 552 میلیون دلار مواد اولیه‌ی معدنی از ارمنستان صادر شده که نسبت به نیمه‌ی مشابه سال قبل 4.3 درصد افزایش داشته است. مواد معدنی (عمدتاً شامل کنسانتره‌ی مس و مولیبدن و طلا) به‌تنهایی 29 درصد کل صادرات را به خود اختصاص داده است. گروه محصولات عمده‌ی بعدی مواد غذایی آماده است. غذای آماده به ارزش 351 میلیون دلار صادر شده که حدود 19 درصد کل صادرات را شامل می‌شود.

صادرات سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، فلزات گران‌بها و مشتقات آن‌ها افزایش چشمگیری داشته است. در دوره‌ی شش‌ماهه‌ی نخست سال 2022 حدود 306 میلیون دلار سنگ و فلزات قیمتی و نیمه‌قیمتی از ارمنستان صادر شده که نسبت به دوره‌ی مشابه سال گذشته 2 برابر شده است. این‌جا نیز عمدتاً باید الماس و جواهرات را در نظر بگیریم. که 16 درصد از صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. چهارمین گروه کالای صادراتی، فلزات غیرگران‌بها و مشتقات آن‌ها با وزن 12 درصد است. صادرات حدود 233 میلیون دلار بوده که 46.6 درصد افزایش داشته است.

رشد صادرات در نیمه‌ی نخست 2022 عمدتاً ناشی از این چهار گروه کالایی بوده است.در نیمه‌ی اول 2022 صادرات ارمنستان 501 میلیون دلار افزایش داشته که از این میزان 93 میلیون دلار افزایش صادرات مواد غذایی آماده، 168 میلیون دلار سنگ‌ها و فلزات گران‌بها و نیمه‌قیمتی، ۷۴ میلیون دلار فلزات غیرقیمتی و مشتقات آن، ۲۲ میلیون دلار مواد اولیه‌ی معدنی و ۱۴۴ میلیون دلار صدها محصول مختلف در مجموع بوده است.

انتهای پیام