چرا ترکیه مانع عضویت سوئد و فنلاند در ناتو می‌شود؟

به گزارش گروه اقتصاد کلان و انرژی اقتصاد100 به نقل از رویترز، این سه کشور در ژوئن گذشته در مادرید به توافق رسیدند، اما رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه گفته است که به‌ویژه سوئد مفاد این توافق را حفظ نمی‌کند.

اردوغان این هفته مذاکرات عضویت ناتو را برای مدت نامعلومی به تعویق انداخت.

از میان 30 عضو ناتو، تنها پارلمان های ترکیه و مجارستان هنوز ورود سوئد و فنلاند را تایید نکرده‌اند که نگران امنیت خود پس از حمله روسیه به اوکراین هستند.

چرا ترکیه با عضویت سوئد و فنلاند مخالف است؟

ترکیه می‌گوید که سوئد شبه‌نظامیان حزب ممنوعه کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را در خود جای داده است که در سال 1984 علیه دولت ترکیه سلاح به دست گرفتند. پ ک ک در ترکیه، سوئد، آمریکا و اروپا به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود. ترکیه از استکهلم و هلسینکی می خواهد که موضع سخت تری علیه پ ک ک و گروه دیگری که آن را مسئول کودتای 2016 می داند، اتخاذ کنند.

فنلاند و سوئد در نشست مادرید توافق کردند که برای مبارزه با تروریسم، از جمله تشدید اقدامات برای استرداد و اخراج ستیزه جویان مظنون، سخت‌تر کار کنند. اما دادگاه‌های سوئد از برخی از این دست اقدامات جلوگیری کرده‌اند. تنش‌ها بین سوئد و ترکیه با اعتراضات در استکهلم نیز تشدید شده است که آنکارا می‌گوید یک جنایات ناشی از نفرت است.

پل لوین، مدیر موسسه مطالعات ترکیه در دانشگاه استکهلم، گفت: «سوئد به بسیاری از نگرانی‌های ترکیه رسیدگی کرده است و به اجرای این توافق سه جانبه ادامه خواهد داد. اما اکنون واضح است که این برای ترکیه کافی نیست.»

آیا ترکیه اهداف دیگری از این ممانعت دارد؟

انتخابات ترکیه در ماه مه برگزار خواهد شد. برخی از مفسران موضع اردوغان در قبال ناتو را تلاشی برای انحراف توجه رای‌دهندگان از بحران هزینه‌های زندگی و نمایش تصویرش به عنوان یک دولتمرد بین‌المللی می‌دانند.

مفسران دیگر می‌گویند که او ممکن است بخواهد از این مسئله به عنوان بخشی از یک توافق با ایالات متحده استفاده کند. روابط با واشنگتن به دلیل درگیری ترکیه با شبه نظامیان کرد سوری که از حمایت ایالات متحده در مبارزه با داعش برخوردارند، تیره شده است. ترکیه همچنین خواهان خرید جنگنده های اف 16 از آمریکا بوده اما با مخالفت برخی از اعضای کنگره مواجه است.

چرا سوئد و فنلاند می خواهند به ناتو بپیوندند؟

سوئد و فنلاند برای سال‌ها سیاست‌های عدم تعهد نظامی رسمی را دنبال می‌کردند، اما حمله روسیه به اوکراین باعث تجدیدنظر در این زمینه شده است.

فنلاند 1300 کیلومتر مرز با روسیه دارد و جزیره سوئدی گوتلند تنها در 300 کیلومتری از ناوگان بالتیک روسیه در منطقه کالینینگراد قرار دارد. بنابراین کشورهای این منطقه ناتو را بهترین راه برای تضمین امنیت خود می‌دانند.

چرا ناتو خواهان پیوستن سوئد و فنلاند است؟

هر دو کشور دارای ارتش نسبتا قوی هستند. فنلاند ظرفیت بسیج 285 هزار پرسنل و 650 تانک را دارد. سوئد دارای نیروی هوایی قوی و ناوگان زیردریایی متناسب با شرایط دریای بالتیک است. از نظر استراتژیک، دو کشور یک شکاف را در خط مقدم ناتو در برابر روسیه پر می‌کنند و در عین حال ناتو را قادر می‌سازند تا قدرت خود را به منطقه بالتیک منتقل کند.

آیا ممکن است فنلاند بدون سوئد به ناتو بپیوندد؟

از نظر فنی، بله، اما دفاع از فنلاند بدون دسترسی استراتژیک زمینی به سوئد برای ناتو دشوار خواهد بود.

سوئد و فنلاند می‌خواهند با هم پیش بروند، اما با توجه به خشم ترکیه که عمدتا متوجه سوئد شده است، فنلاند ممکن است در نهایت صبر خود را با این روند از دست بدهد. وزیر خارجه فنلاند و نخست وزیر سوئد گفته‌اند که عضویت مشترک اولویت است و فنلاند تنها در صورتی مسیر متفاوتی را در نظر خواهد گرفت که عضویت سوئد برای همیشه توسط ترکیه مسدود شود.

آیا ناتو می‌تواند ترکیه را اخراج کند تا به سوئد و فنلاند اجازه عضویت دهد؟

هیچ مکانیسم رسمی برای تعلیق یا اخراج اعضا در سند تاسیس ناتو وجود ندارد و ترکیه یک متحد استراتژیک حیاتی تلقی می‌شود.

اکنون چه اتفاقی می‌افتد؟

تحلیلگران انتظار دارند که روند الحاق سوئد و فنلاند حداقل تا زمان انتخابات ترکیه متوقف بماند.

حتی در آن زمان نیز پیشرفت ممکن است آهسته باشد. اجرای کامل توافق مادرید ممکن است سال ها طول بکشد و سوئد گفته است که برخی از دیگر خواسته‌های ترکیه غیرممکن است. نگرانی های امنیت ملی ترکیه به راحتی برطرف نخواهد شد و توانایی سوئد و فنلاند برای تاثیرگذاری بر تحولات اندک خواهد بود. با این حال سوئد، فنلاند و ناتو می‌خواهند از یک روند طولانی پرهیز کنند.

لوین گفت: «اقدامات ترکیه اکنون به نفع پوتین است و این باید برای کل ائتلاف ناتو مشکل ساز باشد.»

پایان پیام