احداث کریدور تجاری ویژه ایران و روسیه برای دور زدن تحریم‌ها

به گزارش گروه اقتصاد کلان و انرژی اقتصاد100 به نقل از بلومبرگ، ایران و روسیه میلیاردها دلار برای تسریع تحویل محموله ها در امتداد رودخانه ها و راه آهن های متصل به دریای خزر هزینه می کنند. داده‌های ردیابی کشتی که توسط بلومبرگ گردآوری شده است نشان می‌دهد که ده‌ها کشتی روسی و ایرانی (از جمله برخی که مشمول تحریم‌ها هستند) در حال تردد در این مسیر هستند.

این نشان می‌دهد که چگونه رقابت قدرت های بزرگ به سرعت در حال تغییر شکل شبکه های تجاری در اقتصاد جهانی است. روسیه و ایران، تحت فشار شدید تحریم‌ها، به سمت یکدیگر می‌چرخند و هر دو به سمت شرق نیز نگاه می‌کنند. هدف آنها محافظت از پیوندهای تجاری در برابر مداخلات غرب و ایجاد پیوندهای جدید با اقتصادهای بزرگ و در حال رشد سریع آسیا است.

ماریا شاگینا، کارشناس تحریم‌ها و سیاست خارجی روسیه در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک مستقر در لندن، می‌گوید: «این در مورد ایجاد زنجیره‌های تأمین ضد تحریم در تمام طول مسیر است.»

کریدور تجاری در حال ظهور به روسیه و ایران این امکان را می دهد که هزاران کیلومتر از مسیرهای فعلی خود را حذف کنند. در انتهای شمالی آن دریای آزوف قرار دارد که توسط شبه جزیره کریمه، سواحل جنوب شرقی اوکراین (از جمله بندر ماریوپل تحت اشغال روسیه) و دهانه رودخانه دان محصور شده است.

در اوایل ماه جاری، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با برشمردن دستاوردهای کشورش از جنگ در اوکراین، گفت دریای آزوف برای روسیه «به یک دریای داخلی تبدیل شده است.»

او در یک مجمع اقتصادی در ماه سپتامبر بر لزوم توسعه زیرساخت‌های کشتی، ریلی و جاده‌ای در طول مسیر تاکید کرد که «فرصت‌های جدیدی را برای شرکت‌های روسی برای ورود به بازارهای ایران، هند، خاورمیانه و آفریقا فراهم می‌کند.»

شاگینا تخمین می‌زند که روسیه و ایران 25 میلیارد دلار در کریدور تجاری داخلی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به تسهیل انتقال کالاهایی که غرب می‌خواهد متوقف کند، کمک خواهد کرد. او می گوید: «آنها تمام نقاط ضعف را برای حمل و نقل محصولات و سلاح ها بررسی خواهند کرد.»

رابرت مالی، نماینده دولت بایدن در امور ایران، می‌گوید هر کریدور تجاری جدید به عنوان بخشی از اولویت اصلی او یعنی توقف ارسال تسلیحات بین کشورها، نیاز به بررسی دقیق دارد. مالی می‌گوید: «این یک تصمیم فوق‌العاده مضر و بی‌ملاحظه است که آنها گرفته‌اند. مهم است که در این کار آنها را در کانون توجه قرار دهیم تا به دنیا نشان دهیم که نمی‌توانند پنهان‌کاری کنند.»

کشتی‌هایی که در رودخانه‌های دان و ولگا حرکت می‌کنند، به‌طور سنتی انرژی و کالاهای کشاورزی را مبادله می‌کنند (ایران سومین واردکننده غلات روسیه است) اما این محدوده قرار است گسترش یابد. دو کشور مجموعه ای از معاملات تجاری جدید را اعلام کرده اند که شامل کالاهایی از جمله توربین ها، پلیمرها، لوازم پزشکی و قطعات خودرو می شود. روسیه همچنین سوخت هسته ای و قطعات را برای رآکتور ایران در بوشهر تامین می کند.

روسیه باید شکست ناگهانی روابط تجاری خود با اروپا را که قبل از جنگ بزرگ‌ترین شریک تجاری آن بود و همچنین یافتن راه‌حل‌هایی برای تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا جبران کند.

نیکولای کوژانوف، کارشناس حوزه خلیج فارس در دانشگاه قطر که از سال 2006 تا 2009 به عنوان دیپلمات کرملین در تهران خدمت کرده است، می گوید: «با بسته شدن شبکه های حمل و نقل اروپایی، آنها بر توسعه کریدورهای تجاری جایگزینی متمرکز شده اند که از چرخش روسیه به شرق حمایت می کند. شما می توانید کنترل هایی را بر مسیرهای دریایی اعمال کنید، اما مشاهده مسیرهای زمینی دشوار است. ردیابی همه آنها تقریبا غیرممکن است.»

موانع زیادی وجود دارد و روسیه و ایران برای غلبه بر آنها هزینه های سنگینی را صرف می کنند.

کشتی‌هایی به طول بیش از 100 متر در مسیر 32 کیلومتری از دریای آزوف به سمت شهر روستوف در روسیه حرکت می‌کنند، جایی که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد کشتی‌ها به‌طور معمول در صف ایستاده‌اند و منتظر ترخیص برای عبور به سمت ولگا هستند.

کانال دان-ولگا یک امتداد 101 کیلومتری از گذرگاه‌های مصنوعی و مخازن طبیعی است که این دو رودخانه را در نزدیک‌ترین نقطه به یکدیگر متصل می‌کند. یخ اغلب در ماه های زمستان ترافیک را مسدود می کند.

کم عمق بودن برخی از بخش‌های آبراه، ظرفیت کشتی‌هایی را که محصولاتی مانند غلات روسیه را حمل می‌کنند به حدود 3000 تن محدود می‌کند. مدرن‌سازی این کانال می‌تواند به کشتی‌های دو برابر بزرگتر اجازه عبور دهد.

به گزارش خبرگزاری دریانوردی ایران، روسیه در حال نهایی کردن قوانینی است که به کشتی‌های ایران در امتداد آبراه‌های داخلی رودخانه‌های ولگا و دون حق عبور می‌دهد.

داده‌های حرکت کشتی‌های گردآوری‌شده توسط بلومبرگ در حال حاضر نشان می‌دهد که دست‌کم 12 کشتی ایرانی، که برخی از آنها توسط گروه خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم آمریکا اداره می‌شوند، در آب‌های بین سواحل خزر این کشور و بنادر اصلی رودخانه ولگا در حال تردد هستند.

خبرگزاری ایلنا ماه گذشته گزارش داد که کشتی‌رانی ایران 10 میلیون دلار در بندری در امتداد ولگا سرمایه گذاری کرده است. هدف این است که ظرفیت بار در بندر سولیانکا در شهر آستاراخان روسیه تقریبا دو برابر شود و به 85 هزار تن در ماه برسد.

ایران همچنین در حال گسترش شبکه ریلی است که در حال حاضر حدود 16 هزار کیلومتر وسعت دارد و بخشی از فهرست میراث جهانی یونسکو است.

پایان پیام