جمعیت هند از چین پیشی می گیرد/ عواقب آن برای اقتصاد دو کشور چیست؟

به گزارش گروه اقتصاد کلان و انرژی اقتصاد100 به نقل از اکونومیست، عنوان پرحمعیت‌ترین کشور جهان به خودی خود ارزش کمی دارد، اما نشانه چیزهایی است که اهمیت دارند. این که هند کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل ندارد در حالی که چین دارای کرسی است، غیرعادی تر به نظر خواهد رسید. اگرچه اقتصاد چین تقریبا شش برابر بزرگ‌تر از هند است، جمعیت رو به رشد هند به آن کمک می‌کند تا از چین پیشی بگیرد. انتظار می رود که هند از هم اکنون تا سال 2050 مسئول بیش از یک‌ششم افزایش جمعیت نیروی کار (15 تا 64 ساله) جهان باشد.

در مقابل، جمعیت چین در آستانه کاهش شدید قرار دارد. تعداد چینی های در سن کار یک دهه پیش به اوج خود رسید. تا سال 2050، میانگین سنی این کشور 51 سال خواهد بود، یعنی 12 سال بیشتر از حال حاضر. چین مسن‌تر باید سخت‌تر تلاش کند تا نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را حفظ نماید.

هر دو کشور در قرن بیستم اقدامات سختگیرانه ای برای محدود کردن رشد جمعیت خود انجام دادند. قحطی در سال‌های 1959 تا 1961 ناشی از سیاست «یک گام بزرگ به جلو» در چین عامل بزرگی برای متقاعد کردن حزب کمونیست در مورد نیاز به مهار رشد جمعیت بود. یک دهه بعد، چین کمپین «دیرتر، طولانی‌تر، کمتر» را راه‌اندازی کرد (ازدواج‌های دیرتر، فواصل طولانی‌تر بین فرزندآوری و تعداد کمتر فرزندان). تیم دایسون، جمعیت‌شناس بریتانیایی، می‌گوید که این سیاست تاثیر بیشتری از سیاست معروف‌تر تک‌فرزندی که در سال 1980 معرفی شد داشت. او می گوید که کاهش باروری، از بیش از شش نوزاد به ازای هر زن در اواخر دهه 1960 به کمتر از سه نوزاد در اواخر دهه 1970، سریع ترین کاهش در تاریخ برای هر جمعیت بزرگی بود.

معجزه اقتصادی چین تا حدی نتیجه افزایش نسبت بزرگسالان در سن کار به کودکان و سالمندان از دهه 1970 تا اوایل دهه 2000 بود. اما وجود والدین بیشتر از فرزندان، با افزایش سن والدین یک اشکال است. این کشور اکنون با بازنشستگی نسل رونق اقتصادی خود و وابستگی به نسل کوچکتر پس از آن، بهایی را پرداخت خواهد کرد.

تلاش هند برای کاهش باروری کمتر موفقیت آمیز بود. هند اولین کشوری بود که تنظیم خانواده را در مقیاس ملی در دهه 1950 معرفی کرد. کمپین‌های عقیم‌سازی انبوه، با تشویق خیرین غربی، در طول وضعیت فوق‌العاده اعلام شده توسط ایندیرا گاندی، نخست‌وزیر، در سال‌های 1975-1977، رشد کرد و با قدرت بیشتری اجرا شد. دولت تحت هدایت پسرش سانجی، مردان را با تهدید از دست دادن حقوق یا از دست دادن شغل، به وازکتومی وادار می‌کرد. پلیس مردان فقیر را برای انجام عقیم سازی از ایستگاه های راه آهن دستگیر می‍‌کردند. حدود 2000 مرد در اثر جراحی های ناقص جان خود را از دست دادند.

عقیم سازی اجباری پس از شکست ایندیرا گاندی در یک انتخابات پایان یافت. اگرچه سختگیرانه، این کمپین به اندازه کافی کامل نبود که باعث کاهش چشمگیر نرخ زاد و ولد در هند شود. باروری هند کاهش یافته است، اما کمتر و کندتر از چین. هند با میانگین سنی 28 سال و جمعیت سن کار رو به رشد، اکنون این فرصت را دارد که سود جمعیتی خود را درو کند. اقتصاد این کشور اخیرا به‌عنوان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان جانشین اقتصاد بریتانیا شده است و بانک دولتی هند پیش‌بینی می‌کند که تا سال 2029 در رتبه سوم قرار خواهد گرفت. اما رونق هند به بهره‌وری جوانانش بستگی دارد که به اندازه چین نیست. کمتر از نیمی از بزرگسالان هندی در مقایسه با دو سوم در چین، جزو نیروی کار هستند. چینی‌های 25 ساله و بالاتر به طور متوسط 1.5 سال بیشتر از هندی‌های هم‌سن خود تحصیل می‌کنند.

با این حال این امر چین را از متحمل شدن عواقب ناشی از کاهش جمعیتی که مهندسی کرده بود در امان نخواهد گذاشت. دولت در سال 2016 به سیاست تک فرزندی پایان داد و در سال 2021 تمام محدودیت‌های مربوط به اندازه خانواده را حذف کرد. اما نرخ زاد و ولد همچنان در حال کاهش است. سیاست کووید صفر چین باعث شده است که بزرگسالان جوان تمایل زیادی به بچه دار شدن نداشته باشند. دولت برای اجرای برنامه های خود جهت افزایش میانگین سن بازنشستگی، که در 54 سالگی در بین پایین ترین سن ها در جهان است، با مقاومت مواجه است. ثروت موجود در صندوق بازنشستگی اصلی چین ممکن است تا سال 2035 تمام شود. با این حال شاید دردناک ترین چیز برای چین ظهور هند به عنوان یک ابرقدرت در مجاورت آن باشد.

پایان پیام