خرید کدام خودروها بیشترین سود را دارد؟ / آشنایی با سودسازان نجومی بازار خودرو

به واقع این مثال مهمترین پاسخ به کسانی است که مشتاقان طرح های فروش خودروسازان و سرمایه گذاران در بازار خودرو را سرزنش می کنند. چطور میتوان مردم از کسب سود در بازاری مشروع و پر متقاضی منع کرد اما از بسیاری عناصر دیگر که بیشترشان سیاسی و کمترشان اقتصادی است چشم پوشی کرد. آیا می توان به مشتری گفت فلان کالا را نخر چرا که یکسال دیگر جدا از استهلاک کالا و بهره مصرفی، سود صد درصدی هم نصیبت خواهد شد! در نتیجه هدایت رفتار اقتصادی مردم با شعار «تحریم خودروسازان» ونه به خودروی ملی و از این دست موارد ممکن نیست. البته که شکی نیست در تجارت خودرو ارزش افزوده ای برای اقتصاد رخ نمی دهد و از این جهت نمی توان آن را سرمایه گذاری مولد و بهینه ای دانست. اما در اقتصاد بیمار ایران با فضای بسته و قواعد دستوری نمی توان از حجم بالای معامله گری در این بازار چشم پوشی کرد. با پذیرش این گزاره در نظر داریم نگاهی داشته باشیم به برخی از جذابترین گزینه های خودرویی بازار که بالاترین سوددهی را برای مشتریان به ارمغان می آورند. خودروهایی که فارق از تولید داخل یا وارداتی بودن شان توانسته اند گوی سبقت در سودآوری را از سایر بازارها بربایند و به شغل دوم خیلی ها تبدیل شوند.

بازنشسته های پر سود و محبوب داخلی

دی ماه سال ۱۳۹۸ یکی از دراماتیک ترین خداحافظی های صنعت خودروی ایران رقم خورد. خداحافظی پراید با خطوط تولیدی سایپا )به جز مدل وانت( که از سال ۱۳۷۲ با خانواده های ایرانی عجین شده بود. محصولی که در زمان توقف تولید حدود ۸۰ میلیون تومان قیمت داشت اما به دلیل عطش فراتر از تصور بازار سیر صعودی قیمتی را در پیش گرفت و اکنون تا حدود ۳۰۰ میلیون تومان در بالاترین مدل توسط فروشندگان قیمت گذاری شده است. گذشته از اینکه پراید بعدتر در شکل و شمایل های مختلفی دوباره به بازار آمد و هم اکنون باچند تغییر جزئی در بدنه و چراغها توانسته برچسب قیمتی نیم میلیاردی را هم از آن خود کند. البته این فقط مختص پراید نبود و هرخودرویی که زمزمه خداحافظی آن با خطوط تولید به گوش میرسید به یکباره رشد قیمتی شدیدی را در بازار تجربه میکرد. برای مثالخودروهای پر مصرفی نظیر تیبا، سمند و پژو پارس که در سبد خرید خانوار با درآمد متوسط قرار داشتند، پس از توقف تولید همین رشدنجومی را تجربه کردند و صاحبان این خودروها حتی در مدلهای بسیار پایین کارکرده نیز از فروش آن سودهای قابل توجهی را به دستآوردند. این فرمول البته نه فقط برای خودروهای کنار گذاشته شده از خطوط تولید که برای خودروهای در شرف توقف تولید نیز صدق میکند. برای مثال خودروهای پژو ۲۰۶ و ساینا که موعد توقف تولیدشان یک سال آینده نیز اعلام شده هم از این قاعده  مستثنی نبوده و هم اکنون در بازار پا به پای سایر خودروها رشد قیمت محسوسی داشته اند.  به گفته یکی از نمایشگاه داران خودرو در غرب تهران اکنون انتظار بازار برای لیست قیمت های خودروهای مونتاژی و چند عامل دیگر موجب رکود در بازار شده و تعداد فروشندگان بسیار بیشتر از خریداران است و به نوعی افت قیمت شدید در بسیاری از مدل های کارکرده تمامی خودروها به چش می خورد. به روایت این فعال بازار خودرو در شرایط عادی اما خودروی ۲۰۷ را می توان یکی از اصلی ترین خودروها برای کسب سود در بازار انتخاب کرد که مورد علاقه سرمایه گذاران و واسطه گران است.

تخته گاز وارداتی ها در جاده گرانی

در بخش خودروهای خارجی اما معادله کمی پیچیده تر است. همین چند هفته گذشته خبر ممنوعیت ورود خودروهای کرهای که سه برند اصلی آن یعنی کیا، هیوندای و سانگ یانگ در میان خودروهای پرطرفدار ایرانیها بود شوک قیمتی بالایی را به محصولات این گروه وارد کرد. این در حالی بود که خودروهای ژاپنی نیز دیگر راهی برای ورود به کشور نداشت و عملا عرصه تنها برای یکه تازی خودروهای چینی و شرکتهای واردکننده آن باز ماند. در این دسته که عمدتا خودروهای بالای یک میلیارد تومان را شامل میشود به دلیل نبود رقابت درمدل های داخلی هیچگونه سقفی را نمیتوان متصور بود. چرا که تولیدات داخلی در این بازه ی قیمتی، اکنون و پس از گرانی های فزاینده ماه های اخیر تنها پژو ۲۰۷ ، دنا پلاس توربو و تارا )همگی در نسخه اتوماتیک( را به عنوان نمایندگان تولید داخل برای رقابت باوارداتی ها در چنته دارد. سبدی که برای خریداران با بودجه بالای یک میلیارد انتخاب های جذابی به نظر نمیرسد. در نتیجه در صورت عدم تغییر محسوس بر عوامل متاثر این بازار نظیر قیمت ارز، آزادسازی واردات و تولید محصولات با کیفیت و قابل رقابت داخلی نمیتوان انتظار کاهش قیمت در مورد خودروهای خارجی و بالای یک میلیارد تومان داشت.

واردات خودروهای خارجی کارکرده گره گشای بازار خودرو است

در همین رابطه صحبت های عبدالله بابایی کارشناس صنعت خودرو که سابقه مدیریت در لایه های مختلف خودروسازی های داخلی وشرکت های واردکننده خودرو را در کارنامه دارد، بخوانید:

• چالشی که امروز صنعت خودروی ایران با آن مواجه است صرفا نتیجه عملکرد خودروسازان نیست زیرا در این بخش در دهه های گذشته اقدامات فراوان و پر زحمتی انجام شده اما تاثیر مدیران دولتی و سیاست هایشان در این عرصه را نباید از یاد برد. در شرایطی که همیشه افراد تنها نقد خودروسازان را انجام می دهند و نقد سیاست ها را فراموش می کنند. من شخصا طرفدار تولید ملی و حمایت از آن هستم و نمی توان با نقد صنعت خودرو و قیمت های کنونی عوامل دخیل در تولید و نیروی انسانی و اشتغال موجود در آن را نادیده گرفت. اما امری که اکنون شاهد آن هستیم صرفا یک لاتاری است و عمده دلیل رخ دادن این فضا به این خاطر است که سیستم به دنبال سوددهی یک بنگاه اقتصادی نیست و برای کسی اهمیتی ندارد خودروسازان با چه میزان زیانی مشغول کار هستند. صنعت خودروسازی ایران نفس های آخرش را می کشد و اکنون با زیان های انباشته سنگینی دست و پنجه نرم می کند که آثار آتی آن وحشتناک خواهد بود. به همین خاطر از یک بنگاه زیان ده نمی توان انتظار خلاقیت و نوآوری خاصی داشت. بنابراین اگر امروز شاهدیم که مشتریان به دنبال کسب سود از این بازار هستند نمی توانیم به آن برچسب دلالی و سودجویی بزنیم زیرا هر آدم عاقلی که دستش برسد بر اساس توانایی مالی که دارد در طرح های فروش و سامانه یکپارچه شرکت می کند تا سود ببرد. حال یک نفر خودروی یک میلیاردی را انتخاب می کند و دیگری سراغ خودروهای ارزان تر بازار می رود.

• به اعتقاد من اما رمز بازگشایی این گره از بازار در آزادسازی واردات خودروهای خارجی به صورت صفر کیلومتر و کارکرده در یک مقطع زمانی مشخص است تا مدیریت بازار صورت گرفته و تعادل مورد نظر محقق شود. این امر هم آرامش را به بازار هدیه می دهد هم منافع مصرف کنندگان را تامین می کند. البته اگر عزیزانی که تعصبات خشک نسبت به تولید داخل دارند نسبت به این موضوع رضایت دهند. این موضوع می تواند به عنوان مکملی برای بازار خودرو در کنار تولیدات داخلی در بازه ی زمانی محدود انجام شود و می توان متناسب با آن راهکارهایی برای بازار افتر مارکت و سایر خدمات نیز در نظر گرفت. در بازار خودروهای خارجی کار کرده خودروهای مختلفی از برندهای کره ای و حتی آلمانی وجود دارد که می تواند این تعادل را در بازار ما ایجاد کند و راهگشا باشد. در این بین البته خودروهای تاکسی و خودروهای امریکایی استثنا است. بدون شک ارزبری واردات خودرو در شرایط تحریم های فعلی برای کشور ایده ی مناسبی نیست اما اگر تامین ارز برای واردات خودروهای کارکرده و صفر کیلومتر خارجی از محلی بیرون انجام شود و به منابع داخلی کاری نداشته باشد می تواند کمک بزرگی به بازار و مصرف کنندگان کند. اگر هم این سیستم باز نشود گرانی فزاینده قیمت ها حتما ادامه خواهد داشت و چالش ها یکی یکی در بازار خودرو نمایان می شوند.

«گفتنی است، با وجود اشاره و نظر مثبت کمیسیون تلفیق بر واردات خودروهای سواری خارجی با کمتر از ۵ سال کارکرد، این امر در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ حذف شده است.»

ادامه چالش خودروسازان خصوصی با شورای رقابت

خودروسازان خصوصی که در ماه های اخیر همچنان با شورای رقابت بر سر قیمت گذاری دستوری محصولات شان چالش داشتند در آخر طبق جلسه ای که یکشنبه شب با حضور مسئولان برگذار شد یکبار دیگر به این امر تن دادند و افزون بر این که تمامی تولیدات شان را از مجرای سامانه یکپارچه عرضه خواهند کرد، در قیمت گذاری محصول نیز سایه شورای رقابت را بالای سر خود می بینند. البته این تنها خروجی جلسه مهم خودرویی ابتدای خرداد نبود. طبق دستور سازمان حمایت در اطلاعیه جدید ضوابط قیمت گذاری و فروش خودروهای مونتاژی از این پس طرح های فروش فوری و اقساطی ممنوع و در حکم عرضه خارج از شبکه بوده و در قالب قوانین تعزیری با آن برخورد خواهد شد. در نتیجه شاهد ضوابط سختگیرانه تری در طرف عرضه کننده محصول به بازار خودرو خواهیم بود که همین امر عطش بیشتر تقاضا از سوی مشتریان را تحریک خواهد کرد.

سودآورترین خودروها در بازار

نگاهی به جدول قیمتی اعلامی از سوی خودروسازان خصوصی و عرضه کنندگان خودروهای مونتاژی و مقایسه آن با برخی آگهی ها در سایت های پر مخاطب فروش خودرو در می یابیم، خودروهای آریزو ۶ پرو، ام.وی.ام ایکس ۲۲ و ایکس ۵۵ پرو، جک جی ۳ و جی ۴ و همچنین تیگو پرومکس در کنار لاماری ایما (با حدود ۶۵۰ میلیون تومان اختلاف قیمت بازار و کارخانه) از جمله خودروهای پر سود کنونی بازار است. در کنار این لیست محصولات فیدلیتی و دیگنیتی گروه بهمن نیز به دلیل استقبال خوب خریداران و همچنین محدودیت در عرضه با اختلاف قیمتی بالایی در بازار مواجه شدند. در بازار خودروهای داخلی و عرضه شده در سامانه یکپارچه، ساینا اس، کوییک اتوماتیک و شاهین در میان سودآورترین خودروها شناخته می شوند.

ذکر این نکته نیز اساسی است که اختلاف قیمت فاحش بسیای از خودروها در مقطع کنونی موجب شده بازار خرید و فروش حواله خودرو نیز بسیار داغ شود و در برخی موارد حواله خودروهای پرطرفدار از ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان خرید و فروش شده است. در این بین مواردی نظیر قیمت روز خودروها و زمان تحویل خودرو در نوسان نرخ خرید و فروش حواله نیز تاثیرگذار است.

در این میان فشار نهادهای نظارتی نظیر سازمان حمایت بر سایت های اینترنتی فروش خودرو مبنی بر ممنوعیت درج قیمت اعم از صفر و کارکرده به نوعی نشان می دهد بازار خودرو روزهای پر تنشی را از سر می گذراند و متاسفانه بر طبق روال قبل دستگاه سیاستگذار صرفا در صدد است تا پاک کردن صورت مسئله به حل بحران صنعت خودرو در کشورمان بپردازد.