رونق تجارت ایران با اوراق گواهی سپرده نفت خام

گواهی سپرده‌ی کالایی یک ورقه‌ی بهادار است که در بورس قابلیت پذیرش و معاملات دارد. این اوراق گواهی از یک کالای معینی که در بورس پذیرش شده است، نشئت می‌گیرد. شرکتی که متقاضی است اول انباری را نزد سازمان بورس مشخص و آن را پذیرش می‌کند. بعد که انبار پذیرفته شد، به ازای کالا‌های موجود در انبار یک قبض انبار صادر می‌شود که این قبض توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی بنا بر واحدی که اعلام شده است، تبدیل به اوراق گواهی می‌شود و به صورت الکترونیک در حساب ناشر وثیقه می‌شود و قابلیت معامله پیدا می‌کند. بعد از آن، اطلاعیه‌ی گشایش انبار در سایت رسمی بورس باید منتشر شود که در آن مشخصات کالای انبار مورد پذیرش، نحوه‌ی معامله، نحوه‌ی تحویل کالا، نحوه‌ی تسویه حساب قید می‌شود. به این موضوع اوراق گواهی سپرده‌ی کالایی نفت می‌گویند.

یکی از مزیت‌های ورود کالا‌ها به بورس این است که به ایجاد شفافیت در زمینه‌ی خرید و فروش آن کالا منجر می‌شود. به طوری که کشف قیمت برای آن کالا و نحوه‌ی عرضه اش روند شفافی پیدا می‌کند. از آن جائیکه در شرایط تحریم قرار داریم و فروش نفت کشورمان به روش‌های غیررسمی انجام می‌شود، تنوع بخشی به روش‌های فروش این کالا می‌تواند کمک کننده باشد. اگر بتوانیم شرایطی به وجود بیاوریم که مشتریان داخلی در سازوکار بورس به خرید و فروش نفت مبادرت کنند، شرایط بهتری خواهیم داشت. به طوری که شفافیت در این حوزه بالا می‌رود و چه بسا درآمد‌های دولت نیز افزایش پیدا می‌کند.

در همین باره نظرات مجید ناصری نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس را درباره این طرح جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید:

ناصری نژاد با اشاره به این موضوع که گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی اقدام مثبتی است، تصریح کرد: طی سال‌های گذشته موضوع ورود نفت به معاملات بورسی کشور مطرح بوده است و تا کنون چندین بار این موضوع پیگیری شده، اما به نتیجه‌ی مطلوب نرسیده است. بنده همواره اعلام کرده ام که ورود نفت به بازار بورسی کشور اقدام مثبتی است و باعث ایجاد تحرک در اقتصاد کشور می‌شود. ما هر چقدر بتوانیم جذابیت طرح گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی را برای بخش خصوصی بالا ببریم، سرمایه گذاران بیشتری به این موضوع ورود می‌کنند.

وی در ادامه گفت: شرایط خاصی در این طرح گنجانده شده است که مثبت هستند. اینکه سررسید‌ها ۳۶ ماهه تعریف شده است و در ۱۸ ماهه‌ی اول از سرمایه گذاران هزینه‌ی انبارداری گرفته نمی‌شود و در ۱۸ ماهه‌ی دوم نیز هزینه‌ی اندکی دریافت می‌شود، قطعاً ویژگی مثبتی است. این طور مشوق‌ها می‌تواند در افزایش سوددهی و اعتمادبخشی برای سرمایه گذاران موثر باشد و به رونق بازار کمک کند.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: تسویه‌ها به صورت ریالی با قیمت روز ارز است. این مورد نیز یکی دیگر از جنبه‌های مثبت گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی به شمار می‌رود. این گفته‌ی کارشناسان درست است که حتی اگر قیمت نفت کاهش پیدا کند، سرمایه گذاران بر اثر نوسانات ارز سود خواهند کرد. به طور کلی، بنده به بررسی این طرح پرداخته ام و به نظر می‌رسد که جوانب خوبی برای گواهی سپرده کالایی نفتی در نظر گرفته شده است.

ناصری نژاد ادامه داد: امیدوارم این طرح در عمل بتواند به خوبی اجرا شود و مانند طرح‌های قبلی که در زمینه‌ی ورود نفت به بورس داشتیم، با مشکل مواجه نشود. باید طرح طوری پیش برود که بتوانیم به سرمایه گذاران داخلی و خارجی این اطمینان را بدهیم که سرمایه‌ی آن‌ها حفظ می‌شود و سودی از این سرمایه گذاری عایدشان خواهد شد. باید بتوانیم تضمین‌هایی در این زمینه‌ها برایشان ایجاد کنیم.

وی در ادامه گفت: عرضه نفت در بورس و خرید آن توسط مردم یک تجربه جدید در کشور ما است، ولی این موضوع توسط کشور‌های مختلف قبلا آزموده شده است و امکان شکل گیری بخش خصوصی با توانمندی بالا و کارآیی مناسب در جهت قرارگیری در تجارت نفت بین المللی جهت فروش نفت ایران وجود دارد. این اقدام می‌تواند تحرک خوبی در اقتصاد کشور ایجاد کند و به ویژه در بحث فروش نفت کمک کننده باشد. به طور کلی، بخش خصوصی همیشه ابتکار عمل بیشتری در همه‌ی زمینه‌ها داشته است و می‌تواند در حوزه‌ی فروش نفت نیز کمک کننده باشد.

این نماینده‌ مجلس خاطرنشان کرد: بورس زمینه‌ای برای کشف واقعی قیمت است و گواهی سپرده‌ی کالایی نفتی نیز می‌تواند به عنوان ابزاری برای کشف قیمت عمل کند. به دلیل ویژگی کشف قیمت بورس، اقتصاددانان آن را بستری شفاف و مطمئن می‌دانند که جنبه‌ی اعتمادآفرینی دارد.