پیش بینی تلخ داود سوری از قیمت ارز / وعده دلار 30 تومانی فرزین محقق نمی شود؟

 یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های مهار تورم در کشور، ثبات نرخ ارز و جلوگیری از رشد نرخ آن در کشور است. تحلیل و پیش‌بینی کارشناسان از نرخ ارز در سال جدید، شاید در تحقق شعار سال یعنی مهار تورم نیز تاثیر داشته باشد.

دکتر داود سوری،  اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی به پیش‌بینی نرخ ارز در سال 1402 پرداخت که بخش‌هایی از این گفتگو را در ادامه می‌خوانید: پیش از تحریمها گرچه ما در حوزه نرخ ارز مشکل داشتیم اما به دلیل فروش نفت و داشتن در آمدهای نفتی این مشکل خود را نشان نمی داد و با وجود درآمدهای غنی اوضاع به نحوی لاپوشانی می‌شد. وضعیتی که تحریم‌ها به وجود آورده این است که دیگر توان لاپوشانی را از مسئولان اقتصادی کشور گرفته است.

مساله اصلی بر می‌گردد به مشکلاتی که سالهای سال است وجود دارد. ما نتوانستیم از لحاظ تئوری اقتصاد بپذیریم که در بازار انگیزه ها تاثیر گذار هستند و نمی توانیم با دستور یک اقتصاد را مدیریت کنیم. اکنون در کشوری مانند روسیه شاهد آن هستیم که این کشور بعد از تحریم ها توانست به وسیله ای مانند ابزار نرخ بهره، تورم را کنترل کند.

ارز در ایران یک روند بلندمدت دارد و آن بحث فزاینده بودن قیمت ارز و کاهش ارزش پول ماست. دلیل کاهش ارزش پول کشور هم مشخص است. کشوری که در آن تولید به اندازه کافی صورت نپذیرد و درآمد تولید نشود، نباید انتظار داشته باشیم که ارزش پول آن افزایش پیدا کند. در این شرایطی که در آن قرار داریم، هیچ بعید نیست که همیشه با افزایش نرخ ارز روبه رو باشیم چرا که اینها مشکلاتی است که متعلق به ما بوده و سایر کشورها چنین مشکلاتی ندارند.

در طول زمان در آمدهای نفتی کم و کمتر شده و تقریباً قدرت دولت ها در کنترل نرخ ارز کمتر شده است و ما اکنون در این مسیر هستیم، بنابراین مسیر بلند مدت ما یک مسیر افزایشی است. معمولاً دولتها به میزان توان ارزی خود نمی توانند این روند را برای مدتی کنترل کنند سوال این است که چقدر و تا چه زمانی میخواهند چنین کنند؟ این چقدرها قابل پیش بینی نیست چون اطلاعات در اختیار دولت قرار دارد و نمی توان تصمیمات دولت ها را پیش بینی کرد. ولی به هر حال، نرخ ارز فزاینده است. کشوری که ۴۰ درصد تورم دارد و هر سال قریب به ۴۰ درصد نقدینگی آن افزایش پیدا می کند. شکی نیست که ارزش پول ملی آن هم کاهش پیدا می کند.

می شود گفت که اگر اکنون شانسی داریم برای اینکه روی نرخ ارز تاثیر بگذاریم به این دلیل است که تورم در کشورهای دیگر فراینده بوده و آنها تورم فزاینده ای را نسبت به گذشته خود شاهد هستند و این میتواند مقداری از آن فاصله ای را که بین نرخ ریال در مقابل نرخ های دیگر ایجاد شده بود، کم کند. ولی در هر حال تورم اقتصاد ما ۴۰ درصد بوده، ولی در کشورهای دیگر تورم زیر ۱۰ درصد است. از این رو، به نظر می رسد که نرخ ارز ما به هر ترتیب در چند ماه آینده فزاینده خواهد بود.

در عین حال، تحولات سیاسی هم به نفع نرخ ارز حرکت نکرده، از این زاویه که بتواند دست دولت را باز بگذارد که بتواند دلارهای ناشی از فروش نفت را به بازار تزریق کرده و بتواند برای کوتاه مدت نرخ را کنترل کند.

با این حال به نظر میرسد که برخی سیاست ها حداقل در گفتار در حال عوض شدن باشد. اکنون بحث واردات خودرو هم مطرح شده است. طبعاً اگر بخواهد تحقق پیدا کند باید ارز آن تامین شود این می تواند البته فشاری بر منابع ارزی و منابع بانک مرکزی تحمیل کند. ما چندان اطلاعات کافی در اختیار نداریم و نمی دانیم که منابع بانک مرکزی به چه میزانی است. ولی در هر حال می توان پیش بینی کرد در این ساختاری که ما داریم نرخ ارز کماکان فزاینده است و ما از این جانب هم شاهد افزایش قیمت تورم خواهیم بود. اینها مواردی است که هیچ یک در حیطه بانک مرکزی قرار ندارند.