آشنایی با اوراق گام و کاربردهای آن

به گزارش سرویس پول و سرمایه اقتصاد 100- فرزانه سلامت بخش: بانک مرکزی با همکاری نظام بانکی و با هدف مدیریت نقدینگی طرح گام (گواهی اعتبار مولد) درصدد است امکان تامین غیرتورمی سرمایه در گرش زنجیره تولید به ویژه واحدهای کوچک و متوسط را تامین کند.

در حقیقت اوراق گام، ابزار مالی جدید و کارآمد برای تأمین مالی واحدهای تولیدی است و سازوکار آن در عمل امکان تأمین مالی زنجیره تولید و همچنین استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه جهت تأمین مالی واحدهاست.

طبق دستورالعمل جدید، بانک‌ها مبتنی بر فاکتور و بنا به درخواست مشتریان، اوراق گام را صادر و در اختیار فروشنده مواد اولیه قرار می‌دهند. این اوراق از ابتدای صدور تا سررسید اوراق، به راحتی به منظور خرید مواد اولیه قابلیت انتقال در زنجیره را خواهند داشت.

ضمن آن که امکان عرضه آن در بازار ثانویه نیز همواره وجود دارد. در دستورالعمل جدید، حد اعتباری بنگاه تا 130 درصد فروش سال قبل افزایش یافته و معافیت از نسبت‌های نظارتی و محدودیت‌های کنترل رشد ترازنامه برای بانک‌ها منظور شده است. لازم به توضیح است که حسب مصوبات، اوراق گام صرفاً در سامانه بانک مرکزی و توسط بانک‌ها صادر می‌شود و لذا شفافیت و نظارت‌پذیری آن به شکل مناسبی امکان‌پذیر است.

این اوراق توسط بانک‌های عامل و در سررسید یک تا 12 ماه منتشر و بازپرداخت آن نیز توسط بانک‌ها در سررسید تضمین می شود. کارمزد صدور این اوراق همانند کارمزد ضمانت نامه است و بانک‌ها مجازند به مشتریان خود در کارمزد صدور اوراق تخفیف بدهند.

دارنده "گام" می‌تواند گواهی را تا زمان سررسید آن نزد خود نگه دارد یا می‌تواند به فروشنده مواد اولیه خود تحویل دهد یا اینکه در بازار سرمایه تنزیل کند.

ذینفع اوراق سه گزینه دارد: انتقال به ذینفع جدید بابت خرید کالا و خدمت تنزیل در بازار سرمایه و نگهداری اوراق و تسویه در سررسید.

طبق اعلام بانک مرکزی در سال نخست استفاده از این ابزار صرفاً برخی صنایع مانند خودرو، قطعه‌سازی و لوازم خانگی از این ابزار استفاده کردند ولی در چهار ماه اخیر، طیف بسیار متنوعی از فعالیت‌های اقتصادی شامل صنایع خودرو، قطعه‌سازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، کشاورزی، صنایع داروئی، صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، محصولات فلزی، مصالح ساختمانی، صنایع الکتریکی و الکترونیکی از این ابزار برای تأمین مالی تولید استفاده کرده‌اند. 

صدور بیش از 30 هزار میلیارد ریال اوراق گام

مجموع اوراق گام صادر شده توسط بانک‌ها از بهمن 1399 تا پایان مهر 1401 برابر با 30.2 هزار میلیارد تومان است که بیش از 21.4 هزار میلیارد تومان آن مربوط به عملکرد ماه‌های اخیر است. 

همچنین، تعداد صدور اوراق گام توسط بانک‌ها به 112 فقره و تعداد بانک‌های فعال در صدور اوراق به 10 بانک افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که مجوز صدور اوراق گام به 24 بانک ابلاغ شده و بانک‌های دارای مجوز صدور اوراق گام می‌توانند از طریق سامانه گام و در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، اقدام به انتشار اوراق کنند.

در طرح گام بانک‌ها دو نقش «عامل صدور» و «ضامن بازپرداخت» اوراق را برعده دارند و بابت هر دو مورد کارمز دریافت می‌کنند. همچنین اوراق گام می‌تواند در قالب «صلح» و «معاوضه» نیز منتشر شود.

راه‌های خرید با اوراق گام

متقاضی دریافت اوراق گام ابتدا باید به بانک عامل موردنظر مراجعه کند و اعتبارسنجی شود و در ازای آن وثایق و مدارک مورد نیاز را تامین می‌کند و شرکت متقاضی خرید ماده اولیه، واحد یا واحدهای تولیدی که قصد خرید مواد اولیه از آنها را دارد به بانک عامل معرفی می‌کند.

شرکت تولیدکننده مواد اولیه در ادامه از بانک می‌خواند در مقابل دریافت اسنادی که نشان از فروش ماده اولیه از شرکت خریدار طلبکار است نسبت به صدور و وگذاری اوراق اقدام کند.

بانک عامل پس از دریافت درخواست واحد تولیدی متعهد به فروش و بررسی اسناد مطالبات از بنگاه متقاضی و اعتبارسنجی نسبت به صدور اوراق با سررسید مشخص و انتقال اوراق به حساب کاربر فروشنده اقدام می‌کند. به محض انتشار اوراق، قابلیت انتقال آن در بازار پول و نقدشوندگی در بازار سرمایه وجود دارد.

پس از اعلام بانک مرکزی مبنی بر انتشار اوراق گام در بورس کالا، بورس کالا شرایطی فراهم کرده تا رینگ‌های داخلی و صادراتی به کمک اوراق گام تسویه شوند.

انتهای پیام/